Piestrak samolot, 1910
Przedstawiono konstrukcję mechanizmu automatycznej równowagi podłużnej i poprzecznej samolotu, który charakteryzuje się ponadto krótką drogą startu, szeroką skalą zmiany prędkości lotu oraz niewielkim opadaniem własnym co umożliwia realizację lotu ślizgowego z zatrzymanym silnikiem. Mechanizm utrzymania stateczności podłużnej i poprzecznej opiera się na przemieszczaniu środka ciężkości drogą przesuwania siedzenia pilota w stosunku do osi podłużnej i poprzecznej samolotu. Przemieszczenie środka ciężkości w danym kierunku pociąga za sobą następujący po nim przechył samolotu w odwrotnym kierunku (sprawia to odpowiednie przełożenie na dźwigni łączącej końcowe ramiona przechylających się prowadnic fotela z płatem nośnym) co umożliwia zarówno samoczynne przywracanie równowagi jak i sterowanie lotem. Samolot posiada konwencjonalne usterzenie ogonowe, które może być traktowane jako rezerwowe w przypadku awarii pilota automatycznego. Mechanizm pilota automatycznego może być przy tym w każdej chwili blokowany przez pilota przy pomocy specjalnego hamulca, po to by realizować ręczne sterowanie samolotu. Płat nośny zamontowany jest obrotowo na dźwigarze. Dzięki temu można zmieniać jego kąt natarcia. Właściwość tę wykorzystać można zarówno do utrzymania stateczności jak i sterowania lotem. Zwiększając kąt natarcia płata można też sterować prędkością lotu- zmniejszając ją lub zwiększając przez zmniejszenie kąta natarcia płata, przy czym operacja ta zsynchronizowana jest z wychyleniami usterzenia ogonowego- poziomego. Możliwe jest równoczesne operowanie połówkami płata, zsynchronizowane lub różnicowe. Możliwym jest wychylanie płata tylko z jednej strony kadłuba. Oczywistym jest przy tym, że ten mechanizm sterowania działać może na całe płaty bądź tylko na ich części (lotki). Pilot operuje przy tym kierownicą lub dźwigniami, bądź wolantem i pedałami pragnąc przemieścić swój fotel w odpowiednim kierunku, a tym samym uzyskać odpowiedni efekt wychylenia płaszczyzn nośnych. Na wale napędowym śmigła w jego punkcie łączącym go zwałem napędowym silnika umieszczono sprzęgło, które automatycznie odłącza śmigło od układu napędowego w przypadku awarii silnika (wyłącznik zbudowany na zasadzie wykorzystania siły odśrodkowej wału napędowego silnika). Dzięki temu obrót śmigła wskutek autorotacji nie jest hamowany bezwładnością silnika, a lot ślizgowy samolotu może być przedłużony dzięki efektowi autorotacji śmigła ciągnącego.
Idea automatycznego stabilizatora równowagi samolotu oparta była tutaj na znanej zasadzie wahadła. Stanowił je przemieszczający się w różnych kierunkach fotel pilota, połączony różnicowo z osią obrotu płata nośnego lub jego płaszczyzn sterujących. Stabilizator ten może być w każdej chwili odłączony, a pilot może podjąć ręczne sterowanie.
Galeria
Źródło:
[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.