Pawłowski Feliks Władysław
Feliks Władysław Pawłowski urodził się 23.07.1876 r. w Warszawie.
Dzieciństwo spędził na Syberii, w miejscu zsyłki ojca Józefa, skazanego za działalność rewolucyjną. Po ukończeniu szkoły realnej w Polsce, śladami ojca podjął działalność rewolucyjną. W efekcie zmuszony był do emigracji. Podjął studia na Politechnice w Mitteweide w Saksonii, gdzie w 1897 r. ukończył wydział Mechaniczno- Elektryczny. Pracował jako projektant i inżynier w Polsce do 1908 r., kiedy wyjechał do Paryża by kontynuować studia. W 1910 r. otrzymał na Uniwersytecie Paryskim Certificat d'étude. Tam zainteresował się lotnictwem, zaprojektował samolot i zamierzał zostać lotnikiem. Równocześnie popularyzował lotnictwo, współpracując m.in. z Lotnikiem i Automobilistą. W 1910 r. na łamach warszawskiego Przeglądu Technicznego opublikował znaczący artykuł omawiający najnowsze doświadczenia G. Eiffla nad aerodynamiką płata.
Polska prasa polonijna w USA z przesadą donosiła, że w kwietniu 1911 r. przybył do Chicago, określano go mianem pierwszego lotnika Polski, który dokonał już szeregu lotów w Warszawie i w Paryżu, pisano, że zamierza dokonać wzlotów w USA, Gazeta Polska w Chicago wyrażała nadzieję, że nawiąże kontakt z Maksymilianem Kaczmarkiem i wspólnie rozwijać będą w USA lotnictwo polskie. W 1911- 1912 r. studiował w École Supérieure Aéronautique. W 1912 r. przeprowadził się do USA, gdzie zbudował swój pierwszy samolot- jednopłat napędzany 3- cylindrowym silnikiem Anzani o mocy 20 kW (27 KM). Wg [2]- samolot został zbudowany w 1910 r. we Francji.
W 1912 r. rozpoczął pracę jako wykładowca na Uniwersytecie Technicznym Michigan. W 1914 r. otrzymał amerykański tytuł M.S.E- Master of Science in Engineering- czyli magister inżynier. Jego wykłady były bardzo popularne. W roku akademickim 1916/1917 został wprowadzony jego czteroletni program studiów licencjackich z aeronautyki. W czasie Wielkiej Wojny współpracował przy tworzeniu samolotów wojskowych. W 1917 r. opracował specjalny program dla studentów idących do wojska, czyniący z nich wykwalifikowanych inżynierów, z przeznaczeniem do służby w siłach powietrznych. W tym samym roku otrzymał tytuł profesora. Do tego czasu samotnie kierował katedrą i był jedynym wykładowcą. Współpracowników pozyskał dopiero w 1920 r. Od 1922 r. był wśród nich również Iwan Dawidowicz Akerman, emigrant z Rosji, wcześniej uczeń Żukowskiego, który właśnie podjął studia. Na wydziale Pawłowskiego prowadzono w tym czasie kursy z podstawy lotnictwa i aeronautyki, teorii lotnictwa, projektowania śmigieł, projektowania samolotu, projektowania silników lotniczych i budowy laboratoriów aerodynamicznych, lako że na wydziale laboratorium nie było, ostatni kurs nosił jedynie opisowy charakter. Kursy niczym nie wyróżniały się od kursów prowadzonych na innych specjalnościach wydziału mechanicznego. Studenci oddziału lotniczego uczyli się również pilotować samoloty. Podjęcie przez Akermana studiów było dla Pawłowskiego darem losu. Pomagał profesorowi tłumaczyć na angielski rosyjskie podręczniki, programy i założenia metodologiczne, tym cenniejsze, że w Rosji przed 1917 r. prowadzono liczne kursy z lotnictwa i znakomicie opracowano ich programy nauczania. Amerykanie szeroko to wykorzystali dla organizacji podobnego systemu przygotowania inżynierskiego kadr lotniczych w latach 1920- tych.
W 1929 r., za zbudowanie tunelu aerodynamicznego na Uniwersytecie Michigan został nominowany do prestiżowej nagrody Guggenheima. Prowadził m.in. badania nad zastosowaniem magnezu w konstrukcji samolotów oraz użyciem tuneli aerodynamicznych do badania modeli. Był członkiem Royal Aeronautical Society w Londynie, członkiem Stowarzyszenia Techników Polskich w Ameryce, Towarzystwa Techników Motoryzacji i in. W 1946 r. przeszedł na emeryturę i został konsultantem firmy Douglas.
Zmarł w Pau, we Francji w 1951 r. 18.10.1997 r. uhonorowano go w Izbie Pamięci Uniwersytetu w Michigan za osiągnięcia w zakresie edukacji lotniczej i jako założyciela pierwszego amerykańskiego Wydziału Inżynierii Lotniczej Uniwersytetu Michigan.
Konstrukcje:
Pawłowski samolot, 1910 lub 1912, samolot pionierski.
Źródło:
[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] "The Michigan Technic". Tom 63. October 1944.
[3] http://aero100.engin.umich.edu/history/.