Pawłowski Feliks Władysław

Feliks Władysław Pawłowski. (Źródło: archiwum).

Feliks Władysław Pawłowski urodził się 23.07.1876 r. w Warszawie.

Dzieciństwo spędził na Syberii, w miejscu zsyłki ojca Józefa, skazanego za działalność re­wolucyjną. Po ukończeniu szkoły realnej w Polsce, śla­dami ojca podjął działalność rewolucyjną. W efekcie zmu­szony był do emigracji. Podjął studia na Politechnice w Mitteweide w Saksonii, gdzie w 1897 r. ukończył wydział Mechaniczno- Elektryczny. Pracował jako projektant i inżynier w Polsce do 1908 r., kiedy wyjechał do Pa­ryża by kontynuować studia. W 1910 r. otrzymał na Uniwersytecie Paryskim Certificat d'étude. Tam zainteresował się lotnictwem, zaprojektował samolot i zamierzał zostać lotnikiem. Równocześnie popula­ryzował lotnictwo, współpracując m.in. z Lotnikiem i Automobilistą. W 1910 r. na łamach warszawskie­go Przeglądu Technicznego opublikował znaczący artykuł omawiający najnowsze doświadczenia G. Eiffla nad aerodynamiką płata.

Polska prasa polonijna w USA z przesadą donosiła, że w kwietniu 1911 r. przybył do Chicago, określano go mianem pierwsze­go lotnika Polski, który dokonał już szeregu lotów w Warszawie i w Paryżu, pisano, że zamierza doko­nać wzlotów w USA, Gazeta Polska w Chicago wyrażała nadzieję, że nawiąże kontakt z Maksymilia­nem Kaczmarkiem i wspólnie rozwijać będą w USA lotnictwo polskie. W 1911- 1912 r. studiował w École Supérieure Aéronautique. W 1912 r. przeprowadził się do USA, gdzie zbudował swój pierwszy samolot- jednopłat napędzany 3- cylindrowym silnikiem Anzani o mocy 20 kW (27 KM). Wg [2]- samolot został zbudowany w 1910 r. we Francji.

W 1912 r. rozpoczął pracę jako wykładowca na Uniwersytecie Technicznym Michigan. W 1914 r. otrzymał amerykański tytuł M.S.E- Master of Science in Engineering- czyli magister inżynier. Jego wykłady były bardzo popu­larne. W roku akademickim 1916/1917 został wprowa­dzony jego czteroletni program studiów licencjackich z aeronautyki. W czasie Wielkiej Wojny współpraco­wał przy tworzeniu samolotów wojskowych. W 1917 r. opracował specjalny program dla studentów idących do wojska, czyniący z nich wykwalifikowa­nych inżynierów, z przeznaczeniem do służby w siłach powietrznych. W tym samym roku otrzymał tytuł profesora. Do tego czasu samotnie kierował katedrą i był jedynym wykładowcą. Współpracowni­ków pozyskał dopiero w 1920 r. Od 1922 r. był wśród nich również Iwan Dawidowicz Akerman, emigrant z Rosji, wcześniej uczeń Żukowskiego, który właśnie podjął studia. Na wydziale Pawłowskiego prowadzo­no w tym czasie kursy z podstawy lotnictwa i aeronautyki, teorii lotnictwa, projektowania śmigieł, pro­jektowania samolotu, projektowania silników lotni­czych i budowy laboratoriów aerodynamicznych, lako że na wydziale laboratorium nie było, ostatni kurs nosił jedynie opisowy charakter. Kursy niczym nie wyróżniały się od kursów prowadzonych na in­nych specjalnościach wydziału mechanicznego. Stu­denci oddziału lotniczego uczyli się również piloto­wać samoloty. Podjęcie przez Akermana studiów było dla Pawłowskiego darem losu. Pomagał profesorowi tłumaczyć na angielski rosyjskie podręczniki, programy i założenia metodologiczne, tym cenniejsze, że w Rosji przed 1917 r. prowadzono liczne kursy z lot­nictwa i znakomicie opracowano ich programy na­uczania. Amerykanie szeroko to wykorzystali dla organizacji podobnego systemu przygotowania inży­nierskiego kadr lotniczych w latach 1920- tych.

W 1929 r., za zbudowanie tunelu aerodyna­micznego na Uniwersytecie Michigan został nomi­nowany do prestiżowej nagrody Guggenheima. Pro­wadził m.in. badania nad zastosowaniem magnezu w konstrukcji samolotów oraz użyciem tuneli aero­dynamicznych do badania modeli. Był członkiem Royal Aeronautical Society w Londynie, członkiem Stowarzyszenia Techników Polskich w Ameryce, Towarzystwa Techników Motoryzacji i in. W 1946 r. przeszedł na emeryturę i został konsultantem firmy Douglas.

Zmarł w Pau, we Francji w 1951 r. 18.10.1997 r. uhonorowano go w Izbie Pamięci Uniwersytetu w Michigan za osiągnięcia w zakresie edukacji lotniczej i jako założyciela pierw­szego amerykańskiego Wydziału Inżynierii Lotniczej Uniwersytetu Michigan.

Konstrukcje:
Pawłowski samolot, 1910 lub 1912, samolot pionierski.

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] "The Michigan Technic". Tom 63. October 1944.
[3] http://aero100.engin.umich.edu/history/.

blog comments powered by Disqus