Janowski rotodyna, 1916
W dniu 13.04.1916 r. Antoni Janowski zgłosił w USA do opatentowania konstrukcję statku powietrznego. Patent nr 1.204.989 wydano mu 14.11.1916 r. Przedmiotem rozwiązania jest mechanizm zmiany położenia osi wirnika nośnego, którego działanie równoważyć ma zmiany położenia środka ciężkości aparatu latającego w zależności od obciążenia i rozłożenia mas w gondoli osobowej. Służyć miał w pierwszym rzędzie do przewozu ludzi, zwłaszcza żołnierzy (np. w relacji okręt- brzeg).
Aparatowi latającemu nadaje się układ rotodyny (śmigłowca połączonego), której urządzenia ciągu i wirnik nośny pracują na napędzie zespolonym (centralnym) z silnika spalinowego w kadłubie. Kadłub opatrzony jest konwencjonalnym płatem nośnym i usterzeniem ogonowym i niesie łódź pełniącą zadania pływaka i gondoli pasażerskiej (transport żołnierzy). Bezpośrednio na wale silnika osadzone jest śmigło ciągnące. Z drugiej strony wał wybiega w tył i osadzony jest w łożysku, na stalowej belce kratownicy kadłuba. W poprzek kadłuba, w jego górnej części, biegnie prostokątna belka, zamocowana ślizgowo na dwu bocznych prętach kadłuba. Pionowy wał wirnika nośnego, przechodzący przez łożysko w tej belce, ułożyskowany jest w swym dolnym zakończeniu w obudowie ślizgowo osadzonej na wale silnika napędowego i usztywnionej prętem ze wspomnianą wyżej belką. Transmisja napędu realizowana jest za pośrednictwem stożkowych przekładni zębatych.
Równolegle z przodu i z tyłu podpory wału napędowego wirnika umieszczone są dwa wały poprzeczne zakończone kołami zębatymi i połączone ze sobą, po obu stronach kadłuba transmisją łańcuchową. Ruch łańcuchów, uruchamianych korbą, przesuwa belkę, w której opiera się wał wirnika, do przodu lub do tyłu, a tym samym zmienia położenie wirnika nośnego wzdłuż osi podłużnej kadłuba. Gdy obciążenie gondoli wzrasta, z jednego lub drugiego jej końca, odpowiednio przesuwa się wał wirnika, przy czym w ruchu tym ślizga się on po wale napędowym silnika, dzięki czemu operację trymowania wykonywać można w trakcie jego pracy, równoważąc tym masy samolotu.
Galeria
Źródło:
[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.[2] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.