M-12, 1975
W 1973 r. Polska i Jugosławia rozpoczęła wspólne prace nad przyszłymi samolotami dla potrzeb obu krajów i na sprzedaż na rynki trzecie. W dniu 11.04.1975 r. podpisane zostały Ogólne warunki współpracy naukowo- technicznej pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Socjalistyczną Federacyjną Republiką Jugosławii (znane pod skrótem PJWG- Polsko- Jugosłowiańska Współpraca Gospodarcza). Został powołany wspólny zespół konstrukcyjny, pracujący równocześnie w Belgradzie i w Warszawie. Pracownicy zespołu pochodzili z biur konstrukcyjnych zakładów UTVA Pancevo, Politechniki Belgradzkiej, WSK-Okęcie i Instytutu Lotnictwa. Ze strony polskiej zespołem kierował dr inż. Ryszard Orłowski z Instytutu Lotnictwa, z jugosłowiańskiej- prof. Stanojević z Politechniki Belgradzkiej. Efektem działania tego zespołu było opracowanie programu produkcji samolotów lekkich- o masie startowej do 5700 kg.
Wspólnie projektowane samoloty polsko- jugosłowiańskie otrzymały oznaczenia M-10, M-11, M-12, M-13, M-20, M-21, M-22 i M-23- nie mają one jednak nic wspólnego ze stosowanymi w tych samych latach i później oznaczeniami samolotów konstruowanych w WSK PZL-Mielec. Pod koniec 1975 r. zapadła w Polsce decyzja o przerwaniu współpracy.
Projekt M-12 przedstawiał sześciomiejscowy samolot dyspozycyjny. Przeznaczony miał być do wykonywania wielu zadań: do lotów służbowych, lekkiego transportu towarów, szkolenia nawigacyjnego, turystyki, zadań sanitarnych, wywożenia skoczków spadochronowych, patrolowania i nadzoru.
Został skonstruowany w układzie jednosilnikowego dolnopłata z chowanym podwoziem. W wersji sanitarnej miał możliwość zabrania 4 chorych na noszach i lekarza z wyposażeniem medycznym. W wersji towarowej: składane fotele i uchwyty dla ładunku. Znaczny stopień unifikacji struktury z samolotem M-13. Przewidywana cena w 1974 r. miała wynosić 2 250 000 zł. Planowano rozpoczęcie produkcji seryjnej na początek 1978 r.
Projekt nie został zrealizowany.
Konstrukcja.
Sześciomiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej. W wersji sanitarnej możliwość zabrania 4 chorych na noszach i lekarza.
Kabina zakryta, przewietrzana i ogrzewana, na życzenie odbiorcy klimatyzowana. Sterownice zdwojone.
Usterzenie poziome płytowe.
Wyposażenie- zdwojony zestaw IFR, bogate wyposażenie radionawigacyjne do lotów nocnych..
Instalacja hydrauliczna do wychylania klap, chowania podwozia i wychylania trymerów.
Silnik- Lycoming TIO-540 mocy 220 kW (299 KM) lub IGO-540 o mocy 239/258 kW (325/351 KM), śmigło stałych obrotów. Możliwość montażu dodatkowych zbiorników paliwa.
Dane techniczne M-12, obliczeniowe (wg [1]):
Rozpiętość- 11,9 m, długość- 9,1 m, wysokość- 3,6 m, powierzchnia nośna- 19,9 m2.
Masa własna- 1000 kg, masa całkowita- 1850 kg.
Prędkość max- 260 km/h, prędkość przelotowa- 240 km/h, wznoszenie- 4,2 m/s, zasięg- 1200 km.
Źródło:
[1] Makowski T. "Polsko- jugosłowiańskie konstrukcie lotnicze". Skrzydlata Polska nr 6/2006.