Ppor. pil. Stefan Żochowski- z Suwałk, przez Rosję i Francję, do Niepodległej Polski

Ppor. pil. Stefan Żochowski. (Źródło: Praca zbiorowa ”Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa”. Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników. Warszawa 1933).

Podporucznik pilot Stefan Żochowski urodził się 8.01.1898 r. w Suwałkach. Po ukoń­czeniu gimnazjum rozpoczął studia praw­nicze na uniwersytecie.

W dniu 1.01.1915 r. został pobra­ny do wojska rosyjskiego, gdzie pełnił, służbę w kawalerii i piechocie. Następnie stara się o przeniesienie do lotnictwa i otrzymuje przydział do serb­skiej eskadry lotniczej, w której pozostaje w charakterze obserwatora do październi­ka 1917 r., wzbudzając podziw i uzna­nie brawurę w licznych lotach bojowych.

W końcu października 1917 r. znajduje się w szeregach Armii Polskiej we Fran­cji. Tam kończy szkołę Oficerską w Camp du Ruchard, otrzymując we wrześniu 1918 r. stopień "adjutanta". Również we Francji kończy niższe i wyższe szkoły pilotażu, następnie wraca z armią gen. Hallera do kraju i otrzymuje przydział do 3-ej Eska­dry Wywiadowczej jako pilot. Na froncie odbywa szereg brawurowych lotów.

Bierze czynny udział w obronie Warszawy (wg [2]- był wówczas pilotem 16-ej Eska­dry Wywiadowczej). W dniu 6.08.1920 r. o godz. 16 startuje z lotniska Mokotow­skiego do lotu bojowego na samolocie Bristol "Fighter". Jego obserwatorem był por. obs. Stefan Jeznach z 17 Eskadry Wywiadowczej. Załoga otrzymała rozkaz  obrzucenia bombami posuwających się ku stolicy oddziałów bol­szewickich na północnym wschodzie od Warszawy- pod Ostrowią. Ppor. Żochowski nigdy jeszcze na Bristolach nie latał i nie znał specyficznych właściwo­ści tego typu płatowca. W rezultacie wkrótce po starcie przeciążony bombami samolot wpadł w korkociąg i i runął z wysokości kilkunastu metrów na lotnisko (jako przyczynę katastrofy podano nieznajomość działania mechanizmu zmiany położenia statecznika poziomego).

Pilot zginął na miejscu, nastąpił wybuch benzyny i pło­mienie objęły szczątki samolotu. Kto żył, rzucił się ku płatowcowi, aby ratować ran­nego obserwatora, który nie stracił przytomności. Widząc biegnących mechaników, wołał, aby nie zbliżali się do płonącej maszyny, ostrzegając, że za chwilę nastą­pi wybuch bomb. Świadomie poświęcił swe życie, aby innych nie narażać na niebezpieczeństwo. Wkrótce nastąpił wybuch. Ciała lotników zostały rozerwane na kawałki.

Doczesne szczątki bohaterskich lotników pochowano na cmentarzu wojskowym na Powązkach.

Ppor. pil. Stefan Żochowski  za czyny bojowe został odznaczony Po­lową Odznaką Pilota.

Galeria

  • Samolot wywiadowczy Bristol ”Fighter”. Na samolocie tego typu zginął ppor. pil. Stefan Żochowski. (Źródło: archiwum).
  • Por. obs. Stefan Jeznach. Zginął 6.08.1920 r. w katastrofie na lotnisku mokotowskim. (Źródło: Praca zbiorowa ”Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa”. Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników. Warszawa 1933).
  • Grób ppor. pil. Stefana Żochowskiego na cmentarzu wojskowym na Powązkach. (Źródło: Copyright Michał Olczak via www.niebieskaeskadra.pl/).

Źródło:

[1] Praca zbiorowa "Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa". Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników. Warszawa 1933.
[2] Kopański T. "Polskie Bristole na wojnie". Militaria nr 2/1996.
[3] Morgała A. "Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924". Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[4] "Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników"

blog comments powered by Disqus