W połowie 1937 r. włoskie Ministero dell'Aeronautica podjęło decyzję o budowie następcy samolotu myśliwskiego Fiat CR-32. Projekt samolotu Fiat CR-42 opracował inż. Celestino Rosatelli w firmie Fiat-Aeronautica d'Italia. Samolot był bezpośrednim rozwinięciem konstrukcji Fiat CR-32. W oparciu o niego wybudowano prototyp Fiat CR-33 (1933 r.), potem Fiat CR-40, CR-40bis i CR-41. W Fiat CR-33 zastosowano silnik rzędowy w układzie V, w kolejnych prototypach instalowano natomiast silniki gwiazdowe chłodzone powietrzem. W CR-40 Bristol ”Mercury IV” o mocy 386 kW/525 KM (oblatany w marcu 1934 r.) a w CR-40bis- Fiat A59 (rozwinięcie amerykańskiego Pratt&Whitney ”Hornet”, 533 kW/725 KM). W trzecim CR-41 pojawił się Gnomę & Rhône 14KsF ”Mistral Major” (produkowany na licencji jako Fiat A58). Samolot ten miał bardziej opływowy kadłub. Do jego budowy użyto CR-40. Następnie do CR-41 zamontowano nową jednostkę napędową Fiat A74RC.38 i w ten sposób powstał samolot Fiat CR-42. Prototyp CR-42 wykonał pierwszy lot 23.05.1938 r. Samolot okazał się bardzo dobry i wkrótce złożono zamówienie na 200 egz. seryjnych.

Pierwsze CR-42 opuściły zakłady w Turynie w lutym 1939 r. i do listopada 1939 r. jednostki bojowe odebrały 116 Fiatów. Samoloty produkowano prawie bez większych modyfikacji. Niewielkie udoskonalenia dotyczyły m.in. wprowadzenia nowych przyrządów nawigacyjnych, zamontowania radia, częściowego opancerzenia kabiny pilota oraz wprowadzenia zaczepów do bomb.

Opracowane zostały następujące wersje samolotu Fiat CR-42 ”Falco”:
- Fiat CR-42 AS- na początku 1941 r. w jednostkach bojowych podczepiono pod skrzydła CR-42 zaczepy bombowe do przenoszenia 2 bomb o masie 50 lub 100 kg. Tak powstała wersja szturmowa, którą oznaczono CR-42/B.a lub CR-42/Assalto. Udane testy bojowe w maju 1941 r. zachęciły Włochów do podjęcia produkcji seryjnej wersji bombowo-szturmowej CR-42 AS. Używane były m.in. podczas walk z konwojami płynącymi na Maltę latem 1942 r.,
- kilkadziesiąt CR-42 (tzw. wersja versione Egeo) , które służyły w zachodniej części Morza Śródziemnego (na Wyspach Dodekanezu), wyposażono w dodatkowy zbiornik paliwa umieszczony w kadłubie- miały zasięg do 1000 km,
- Fiat CR-42 CN- myśliwiec nocny. Dodano nowe przyrządy pokładowe umożliwiające loty bez widoczności oraz radio, dodano parę podskrzydłowych reflektorów, zasilanych przez wiatraczek-prądnicę umieszczony na górnym skrzydle. Znajdowały się na wyposażeniu jednostek nocnych myśliwców,
- Fiat CR-42 DB- samolot otrzymał niemiecki silnik Daimler-Benz DB 601Aa (budowany we Włoszech na licencji jako Alfa Romeo R.A.1000/R.C.41-I ”Monsone”). Samolot został oblatany w marcu 1941 r. Posiadał lepsze osiągi. Zamówiono wstępnie 150 egz., które miały być użyte jako samoloty szturmowe. Później zamówienie zostało anulowane,
- Fiat CR-42 Idro (lub Fiat ICR-42)- prototyp wodnosamolotu myśliwskiego katapultowego z okrętów wojennych. Zbudowany został w firmie Construzioni Meccaniche Aeronautiche S.A. (CMASA). Wzmocniono kadłub dostosowując go do zamocowania na katapulcie, zamiast kół zastosowano pływaki. Prototyp przeszedł testy w 1940 r., rozważało zamówienie 40 egz. W 1941 r. uznano, że samolot jest przestarzały, dalsze prace przerwano,
- Fiat CR-42 B- dwumiejscowa wersja szkolna. W 1943 r. firma Augusta zbudowała prototyp. Łącznie w latach 1943-1946 powstało 40 CR-42 B, które pozostały w służbie do 1950 r.,
- Fiat CR-42 LW- samolot szturmowy (i do działa antypartyzanckich na Bałkanach) budowany na zamówienie niemieckiego lotnictwa. Pierwsze przekazano w lutym 1944 r. Zakłady Aeronautica d'Italia ukończyły ok. 150 egz., z których Luftwaffe odebrało 112.

Łącznie zbudowano 1781 egz., z tego do kapitulacji Włoch wyprodukowano 1553 egz. Był to najliczniej produkowany włoski samolot myśliwski. Samoloty Fiat CR-42 ”Falco”, mimo że były przestarzałe już od początku służby, pozostały na polu walki do końca II wojny światowej. W czerwcu 1940 r. brały udział w walkach powietrznych we Francji. W październiku i listopadzie 1940 r., kiedy wygasała już bitwa nad Wyspami Brytyjskimi, Benito Mussolini zapragnął przeprowadzić atak na wyspę. Udział w nalotach wzięła znaczna liczba bombowców osłanianych m.in. przez myśliwce Fiat CR-42. W walkach uczestniczyli również polscy piloci przydzieleni do myśliwskich dywizjonów brytyjskich, wśród nich kpt. pil. Karol Pniak z 257 Dywizjonu RAF. Jeden z myśliwców Fiat CR-42 uszkodzony w walce lądował przymusowo na polach hrabstwa Suffolk. Rok później po remoncie, samolot trafił do jednostki pod nazwą Air Fighting Development Unit, czyli ośrodka doświadczalnego techniki walk powietrznych na lotnisku Duxford.

Głównym terenem bojów dla pilotów CR-42 była Afryka Północna i basen Morza Śródziemnego. Tam latali oni aż do kapitulacji Włoch we wrześniu 1943 r. Początkowo wykorzystywany był jako myśliwiec, aż do pierwszej połowy 1941 r. Od kwietnia 1941 r. używano go w wersji szturmowej (CR-42 AS) do ataków na cele naziemne. Obok walk nad pustynią piloci Fiatów stoczyli szereg pojedynków na Morzem Śródziemnym latając jako eskorta statków płynących do Libii. Brali udział w operacjach przeciwko Malcie oraz przeciwko konwojowi płynącemu na Maltę w sierpniu 1942 r. Od czerwca 1940 r. do listopada 1941 r. piloci CR-42 stoczyli liczne walki nad terenami Włoskiej Afryki Wschodniej (tereny dzisiejszej Etiopii, Erytrei, Somalii). Tam też osiągnęli oni relatywnie spore sukcesy walcząc z RAF i SAAF. Od listopada 1940 r. do maja 1941 r. CR-42 używane były podczas wojny z Grecją. W maju 1941 r. wzięły udział w rebelii Irakijczyków wznieconej przeciwko Imperium Brytyjskiemu w Iraku.

W latach 1939-1942 Węgry zakupiły 70 samolotów (wg [4]- w niektórych materiałach podawana jest błędnie liczba- 72) Fiat CR-42. Latem 1940 r. brały czynny udział w zajęciu rumuńskiej Transylwanii oraz w kwietniu 1941 r. w wojnie z Jugosławią. W kwietniu 1941 roku Węgrzy zmodyfikowali u siebie jeden CR-42. Zamontowali w nim mocniejszy silnik gwiazdowy chłodzony powietrzem Manfred-Weiss WMK-14A (licencyjny francuski Gnôme-Rhône 14Kfs o mocy 930 KM). Wersja nie osiągnęła oczekiwanych lepszych osiągów, niż CR-42 z silnikiem standardowym, z modyfikacji zrezygnowano. Od 26.06.1941 r. węgierskie CR-42 walczyły z ZSRR na froncie wschodnim, walczyły do listopada 1941 r. W latach 1942-1943 usiłowano CR-42 wykorzystać jako myśliwce nocne, do czego jednak nie doszło. Na początku 1944 r. 12 CR-42 zmodyfikowano na wersję szturmową, otrzymały pod skrzydłami zaczepy dla bomb 50 kg. Nie weszły jednak do walki. Służba CR-42 w lotnictwie węgierskim dobiegła końca w listopadzie 1944 r.

Fiaty CR-42 posiadało na uzbrojeniu także lotnictwo wojskowe Belgii, Szwecji i Niemiec. Wojnę przetrwało ok. 40 CR-42 przy czym blisko 20 służyło jeszcze do końca lat 40-tych we włoskim lotnictwie. Używano ich jako samolotów szkolnych oraz jako łącznikowo-kurierskie.

W Polsce.

W 1941 r. kpt. Karol Pniak, w przerwie pomiędzy turami operacyjnymi, został skierowany do Air Fighting Development Unit w Duxford. W listopadzie i grudniu 1941 r. kpt. wykonywał loty próbne na zdobycznym samolocie Fiat CR-42 nr RAF BT474.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy (w wersji Fiat CR-42 B- dwumiejscowy) dwupłat o konstrukcji metalowej.
Płaty prostokątne z zaokrąglonymi końcówkami, dwudźwigarowe o konstrukcji metalowej kryte płótnem. Krawędzie natarcia skrzydeł oraz ich szczyty kryto cienką blachą aluminiową.
Kadłub kratownicowy z rur molibdenowych. Przednia i górna część kryta blachą aluminiową, reszta płótnem. Kabina odkryta.
Statecznik pionowy dwudźwigarowy kryty blachą aluminiową. Ster kierunku metalowy kryty płótnem. Statecznik poziomy metalowy, jednodźwigarowy. Stery wysokości metalowe kryte płótnem.
Podwozie klasyczne stałe, w wersji Fiat CR-42 Idro (Fiat ICR-42) dwa pływaki zamocowane do kadłuba.

Uzbrojenie- 2 stałe synchronizowane karabiny maszynowe Breda SAFAT kal. 12,7 mm, umieszczone nad silnikiem. Czasami montowano zamiast jednego 12,7 mm, jeden karabin maszynowy Breda SAFAT kal. 7,7 mm. W wersji szturmowej- do 200 kg bomb.

Wyposażenie- instalacja tlenowa, gaśnica, radio typu ARC1 lub IMCA 1.

Silnik- w układzie podwójnej gwiazdy Fiat A74RC38 o mocy startowej 631 kW (858 KM) i trwałej 618 kW (840 KM). W wersji Fiat CR-42 DB- silnik rzędowy Daimler-Benz DB 601Aa (Alfa Romeo R.A.1000/R.C.41-I ”Monsone”) o mocy 864 kW (1175 KM).

Dane techniczne Fiat CR-42 (wg [2]):
Rozpiętość- 9,7 m, długość- 6,62 m, wysokość- 3,3 m, powierzchnia nośna- 22,4 m².
Masa własna- 1720 kg, masa użyteczna- 575 kg, masa całkowita- 2295 kg.
Prędkość max- 430 km/h, prędkość minimalna- 128 km/h, czas wznoszenia na wysokość 5000 m- 7' 20", pułap- 10500 m, zasięg- 775 km, zasięg w wersji versione Egeo- 1000 km.

Dane techniczne Fiat CR-42 DB (wg [2]):
Masa własna- 1950 kg, masa startowa- 2730 kg.
Prędkość max- 520 km/h, czas wznoszenia na 3000 m- 3' 20".