Fiat CR-20, 1926

Samolot myśliwski. Włochy.
Samolot myśliwski Fiat CR-20 lotnictwa wojskowego Włoch. (Źródło: archiwum).

Konstruktorem samolotu Fiat CR-20 był inż. Celestino Rosatelli (skrót oznaczał CR- Caccia Rosatelli, czyli myśliwiec Rosatellego. Prototyp oblatany został 19.07.1926 r. Produkcja seryjna ruszyła w zakładach Societa per Azioni Fiat w 1927 r. i trwała do 1932 r. Produkowany w dużej liczbie dla Reggia Aeronautica. Był określany jako najbardziej udany myśliwiec Fiata z przełomu lat 1920-tych i 1930-tych. Wyprodukowany według jednych źródeł w liczbie 450, a według innych w 670 egz. stał się podstawowym myśliwcem lotnictwa włoskiego. Eksportowany był również do: Austrii (16 egz. CR-20bis, 16 egz. CR-20bisAQ, 4 egz. CR-20B), na Węgry (1 egz. CR-20/20B i 12 egz. CR-20bis), ZSRR (1 egz.) i Litwy (10 egz. CR-20) Paragwaju (6 egz. CR-20 bis).

Istniało kilka wersji:
- CR-20B- dwumiejscowy samolot szkolno-treningowy,
- CR-20bis- jednomiejscowy myśliwiec udoskonalony technicznie, produkowany od 1930 r.,
- CR-20AQ- myśliwiec wysokościowy,
- CR-20Asso- z silnikiem ”Asso” o większej mocy,
- CR-20Idro- wodnosamolot pływakowy.

W Polsce.

Jedną z licznych ofert dostawy samolotów myśliwskich dla lotnictwa polskiego była konstrukcja znanej włoskiej wytwórni Fiat, samolot Fiat CR-20. Przygotowując się do Lotu Małej Ententy i Polski we wrześniu 1929 r. zamiast SPADów S-61 wypożyczono od Regia Aeronautica 4 myśliwce Fiat CR-20, specjalnie przeznaczone do udziału w imprezie.

Samoloty zostały dostarczone lotem z Turynu przez Wiedeń do Warszawy na początku sierpnia 1929 r. Na CR-20 mieli startować: płk pil. Jerzy Kossowski, kpt. pil. Jerzy Długoszewski, kpt. pil. Leopold Pamuła i por. pil. Edward Więckowski. Ostatecznie dopuszczono do udziału w Locie MEP 6- 9.09.1929 r. (wg [2]- 6- 8.09.1929 r.) tylko dwa Fiaty, z tego jeden odpadł podczas jednej z pierwszych konkurencji, a drugi pilotowany przez kpt. Leopolda Pamułę ukończył zawody na 9 miejscu. Okazało się, że Fiat CR-20 w stosunku do SPADa nie stanowił większej rewelacji, a obydwa uznano za przestarzałe od samolotów posiadanych przez reprezentacje innych krajów.

Po zakończeniu zawodów samoloty skierowano pojedynczo do 1, 2 i 4 PL oraz ITBL, CWOL i LSSiB. Opinie były zbieżne. Samolot miał interesującą, całkowicie metalową konstrukcję, ale własnościami ustępował nawet niechcianemu SPAD S-61. Osiągi podawane przez wytwórnię były zawyżone. Samoloty nie znalazły uznania w oczach naszych lotników. Zwrócono je do wytwórni pod koniec 1929 r.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy półtorapłat o konstrukcji metalowej.
Płaty dwudzielne. Komora płatów dwuprzęsłowa ze stojakami ustawionymi ukośnie tworzyła tzw. Kratownicę Warrena. Skrzydła dwudźwigarowe nitowane z kształ­towników i prętów duralowych. Pokrycie płócienne. Lotki tylko na górnym płacie miały klapki odcią­żające.
Kadłub kratownica siatko­wa, podobna do geodetycznej inż. B. N. Wallisa, ale o oczkach prostokątnych. Pokrycie płótnem, przód blachą duralową. Kabina odkryta.
Usterzenie metalowe po­kryte płótnem. Stery odciążone ae­rodynamicznie- kompensacja ro­gowa.
Podwozie dwugoleniowe z osią dzieloną. Amortyzatory olejowo- powietrzne. Płoza ogonowa drewniana.

Uzbrojenie- 2 stałe karabiny maszynowe pilota Vickers. Istniała możliwość zabudowania dwóch dodatkowych k.m. Darne umieszczonych na bokach kadłuba.W Polsce samoloty nie miały uzbrojenia.

Silnik- rzędowy Fiat A20 o mocy 302/328 kW (410-445 KM).

Dane techniczne Fiat CR-20 (wg [1]):
Rozpiętość- 9,8 m, długość- 6,7 m, wysokość- 2,75 m, powierzchnia nośna- 25,65 (wg [2]- 25,67) m2.
Masa własna- 980 kg, masa użyteczna- 380 (wg [2]- 420) kg, masa całkowita- 1360 (wg [2]- 1400) kg.
Prędkość max- 276 (wg [2]- 270) km/h, czas wznoszenia na wysokość 5000 m- 13'28" (wg [2]- 13'37"), pułap- ok. 7000 (wg [2]- 7500) m, zasięg- 750 km, czas lotu- (wg [2]- 3) h.

Galeria

  • Fiat CR-20, rysunek w trzech rzutach. (Źródło: via Sławomir Kin).
  • Czwórka samolotów myśliwskich FIAT CR-20 w locie dostawczym do Polski (zdjęcie wykonano na lotnisku Wien- Aspern). (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Morgała A. ”Związki FIATa z lotnictwem polskim”. Lotnictwo z szachownicą nr 17.
[3] Wawrzyński M. ”Węgierskie Sokoły. Fiat CR-42 na froncie wschodnim”. Militaria XX wieku nr 5/2006.
[4] Rezmer W. ”Litewskie lotnictwo wojskowe 1919-1940”. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Toruń 1999.
blog comments powered by Disqus