Farman MF-11 "Shorthorn", 1914
(Farman MF-XI)
Na wodnosamolocie Farman MF-11 wykonywał loty jednen z pierwszych lotników carskiej marynarki wojennej i pierwszy w historii lotnik polarny- Jan Nagórski. W 1914 r. Nagórski otrzymał polecenie odnalezienia wyprawy Gieorgija Siedowa, G. Brusiłowa i W. Rusanowa zaginionej wśród lodów Arktyki. Samolot został sprowadzony z Francji. Nagórski nadzorował jego budowę we Francji i tam również wykonał pierwsze loty treningowe. Po powrocie do Rosji Nagórski, wraz z przydzielonym mu marynarzem mechanikiem Eugeniuszem Kuzniecowem, udał się statkiem z rozmontowanym samolotem do Murmańska (wówcz. Aleksandrowsk), a stamtąd 16.08.1914 r. na Nową Ziemię, gdzie zmontowano samolot. Stamtąd następnie wykonali serię lotów rozpoznawczych. W dniu 21.08.1914 r. Nagórski odbył pierwszy lot nad Arktyką wzdłuż zachodnich wybrzeży Nowej Ziemi, oddalając się o 100 km od lądu i przebywając ok. 400 km podczas 4 godzin i 20 minut lotu. Między 21.08. a 13.09.1914 r. wykonał pięć lotów, spędzając w powietrzu 11 godzin 30 minut, przelatując ponad tysiąc sto kilometrów nad lądem i Morzem Barentsa na wysokości od 800 do 1200 m. Podczas ostatniego przelotu dotarł do 76 stopnia szerokości geograficznej północnej. Nie odnalazł ekspedycji Siedowa, ale zdobył cenne doświadczenie jako pierwszy polarny lotnik w historii.
Osiągnięcia Nagórskiego zostały wysoko ocenione i dowodziły, że zdobycie Bieguna Północnego przy pomocy samolotu jest możliwe. W dniu 23.09.1914 r. lotnicy wrócili do Archangielska, a stamtąd do Petersburga.
Po powrocie z Arktyki Nagórski wrócił do czynnej służby w rosyjskim lotnictwie morskim i brał udział w I wojnie światowej. Od listopada 1914 r. służył w eskadrze lotnictwa morskiego Floty Bałtyckiej w Rewlu (ob. Tallinn). Latał na różnych typach samolotów, w tym również na wodnosamolocie arktycznym Farman MF-11, patrolując Morze Bałtyckie.
Na samolotach Farman MF-11 lotnictwa rosyjskiego latali również inni polscy lotnicy:
- Marek Sacewicz
- Stefan Brygiewicz- 12.11.1916 r. mianowany strzelcem pokładowym. W czasie służby we Flocie Bałtyckiej łączny czas przebywania przezeń w powietrzu sięgnął 9 h 27 min. Latał na łodziach latających Grigorowicz M-5, Grigorowicz M-9, Grigorowicz M-11, Grigorowicz M-16 i Maurice Farman (Farman MF-11).
Konstrukcja:
Dane techniczne:
Galeria
Źródło:
[1] Konieczny J. R., Malinowski T. ”Mała encyklopedia lotników polskich. Tomik I”. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.[2] Pietrow G. F. ”Gidrosamoljety i ekranopłany Rossjj 1910-1999”. Wydawnictwo Rusawia 2000.
[3] Sacewicz M., T. Kopański T. Skrzydlata Polska nr 3/1997.
[4] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.