Fairchild F-24 (UC-61) "Argus", 1932
(GK-1, JK-1, UC-61, UC-86, "Forwarder")

Samolot pasażerski, obserwacyjny, łącznikowy. USA.
Samolot pasażerski, obserwacyjny lub łącznikowy Fairchild F-24. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

Samolot Fairchild F-24 został opracowany na początku lat 1930-tych w firmie Fairchild Aviation Corporation i stanowił dalszy rozwój poprzednich konstrukcji firmy, m.in. Fairchild F-22. Miał to być prosty i niezawodny lekki samolot komunikacyjny. Prototyp wykonał pierwszy lot w 1932 r. Szybko uzyskał dużą popularność ze względu na doskonałe cechy użytkowe i przestronne wnętrze. W jego konstrukcji użyto wiele elementów stosowanych w przemyśle motoryzacyjnym. Samolot znajdował się w produkcji w latach 1932-1948 właściwie bez zasadniczych zmian w aerodynamice wyposażeniu, zwiększono tylko ilość miejsc pasażerskich. Pierwsze serie samolotów były dwumiejscowe, w 1933 r. zostało dodane trzecie miejsce, a od 1938 r.- czwarte. W 1938 r. zostały wprowadzone niewielkie zmiany w konstrukcji usterzenia pionowego.

Początkowo do jego napędu stosowano niezawodne silniki Warner ”Scarab” i Fairchild ”Ranger” (w seriach F24C-8 D, E i F). W 1932 r. w wersji Fairchild 24C-8-B stosowano niezawodny silnik gwiazdowy Warner o mocy 92 kW (125 KM), natomiast w wersji Fairchild 24C-8-C silnik Warner o mocy 107 kW (145 KM). Stosowano również silniki rzędowe Cirrus i Menasco ”Pirate”. W późniejszych wersjach, np. F-24W stosowano mocniejsze silniki Warner ”Super Scarab” o mocy 121 kW (165 KM). Samolot był przystosowany do użytkowania z lotnisk trawiastych, mógł być również wyposażony w podwozie pływakowe.

Samoloty Fairchild F-24 produkowane były w latach 1932-1948 w firmie Krieder-Reisner Aircraft, Hagerstown (Maryland), która była oddziałem firmy Fairchild Aviation Corporation. Powstało tam 1500 samolotów tego typu. Dalsze 280 egz. zbudowała firma Texas Engineering & Manufacturing Company (TEMCO), która po zakończeniu II wojny światowej nabyła prawa do jego produkcji.

Wersje samolotu:
- UC-61 ”Argus”- wersja wojskowa modelu F-24W-41 napędzana silnikiem R-500-1 o mocy 121 kW (165 KM), zbudowano 161 egz.,
- UC-61A ”Argus”- wersja wojskowa modelu F-24W-41 z radiostacją i instalacją elektryczną 24 V, zbudowano 509 egz. dodatkowo 3 egz. przebudowano z samolotów cywilnych,
- UC-61B- oznaczenie jednego samolotu F-24J napędzanego silnikiem gwiazdowym Warner ”Scarab” o mocy 107 kW (145 KM),
- UC-61C- oznaczenie jednego samolotu w wersji F-24A-9,
- UC-61D- oznaczenie trzech samolotów w wersji F-51A(?),
- UC-61E- oznaczenie trzech samolotów w wersji F-24K,
- UC-61F- oznaczenie dwóch samolotów w wersji F-24R-9,
- UC-61G- oznaczenie dwóch samolotów w wersji F-24W-40,
- UC-61H- wzorowana na wersji F-24H z silnikiem Ranger 6-410-B o mocy 110 kW (150 KM),
- UC-61J - wzorowana na wersji F-24-C8F z silnikiem Ranger 6-390-D3 o mocy 110 kW (150 KM),
- UC-61K ”Forwarder”- ostateczna wersja produkcyjna napędzana silnikiem L-440-7 o mocy 147 kW (200 KM), zbudowano 306 egz.,
- UC-86- 9 egz. wzorowanych na wersji F-24R-20 z silnikiem o mocy 129 kW (175 KM),
- GK-1- 13 egz. wersji F-24W-40 używanych przez US Navy,
- J2K-1- 2 egz. wersji F-24R używane przez United States Coast Guard,
- J2K-2- wersja rozwojowa J2K-1 ze zmianami konstrukcyjnymi, zbudowano 2 egz.,
- ”Argus” Mk.I- oznaczenie samolotów F-24W-41 (UC-61) stosowane w RAF, dostarczono 118 egz.,
- ”Argus” Mk.II - oznaczenie samolotów F-24W-41 (UC-61) stosowane w RAF, dostarczono 407 egz.,
- ”Argus” Mk.III - oznaczenie samolotów F-24R (UC-61K) stosowane w RAF, dostarczono 306 egz.

Samoloty Fairchild F-24 zdobyły dużą popularność na rynku cywilnym, były chętnie kupowane przez biznesmenów i aktorów z Hollywood. W 1936 r. US Navy zakupiła samoloty Fairchild F-24 i użytkowała je pod oznaczeniami GK-1 i JK-1. Używany był również przez Armię Stanów Zjednoczonych jako lekki samolot transportowy oraz przez United States Coast Guard (Straż Wybrzeża) pod oznaczeniem J2-K. Również formacja lotnicza Civil Air Patrol (Cywilny Patrol Powietrzny) użytkowała dużą ilość samolotów Fairchild F-24/UC-61 uzbrojonych w 2 bomby. Wykorzystywane były do wykonywania lotów patrolowych przeciw niemieckim okrętom podwodnym u wschodnich wybrzeży USA w początkowej fazie II Wojny Światowej. Samoloty UC-61 były dostarczane US Navy jako GK-1 i do Wielkiej Brytanii, gzie były używane pod nazwą Fairchild ”Argus”. W 1941 r. USAAF zamówił 163 samoloty UC-61, jednak zgodnie z ustawą Lend-Lease, 161 z nich zostało wysłanych za granicą. W ramach tego programu 525 egz. Fairchild F-24/UC-61 dostarczono do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymały oznaczenie ”Argus” Mk.I i ”Argus” Mk.II. Zostały przydzielone do nowo utworzonego dowództwa RAF- Air Transport Auxiliary (Powietrznego Transportu Pomocniczego). Dostarczono również 306 egz. w wersji ”Argus” Mk.III. W lotnictwie brytyjskim większość samolotów ”Argus” było wykorzystywanych w Air Transport Auxiliary, służąc do lotów służbowych oraz przewożąc lotników z lotnisk operacyjnych do jednostek remontu i dostaw sprzętu Maintenance Units.

Samoloty Fairchild F-24 używane były również w lotnictwie Australii, Czechosłowacji, Finlandii, Izraela, Kanady i Tajlandii.

W Polsce.

W lutym 1936 r. firma Fairchild złożyła do KMW ofertę dostawy samolotów obserwacyjnych Fairchild F-24 dla Morskiego Dywizjonu Lotniczego. Oferta nie została przyjęta.

Podczas II wojny światowej samoloty Fairchild ”Argus” wykorzystywane były do lotów służbowych przez polskich pilotów przydzielonych do Air Transport Auxiliary w Wielkiej Brytanii, w Afryce i na Dalekim Wschodzie, m. in. w jednostkach:
- Unit N°6 Ferry Pool, Wielka Brytania,
- N°20 Maintenance Unit & N°2 Ferry Pilots Pool Aston Down- w wersjach Mk.II i Mk.III,
- N°229 th RAF Transport Group, N°9 Ferry Unit India- w wersji Mk.III.

Konstrukcja:
Dwu-, trzy-, cztero- lub pięciomiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji metalowej.
Kabina zakryta.
Podwozie klasyczne stałe.

Silnik- Warner ”Super Scarab” o mocy 121 kW (165 KM).

Dane techniczne Fairchild ”Argus” (wg [2]):
Rozpiętość- 11,1 m, długość- 7,9 m.
Masa całkowita- 1175 kg.
Prędkość max- 214 km/h, pułap- 4800 m, zasięg- 1160 km.

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
blog comments powered by Disqus