Eurofighter "Typhoon", 1994
(EF 2000, EFA, Eurofighter 2000, FEFA, N/EFA)

Samolot myśliwski wielozadaniowy. Niemcy/Wielka Brytania/Włochy/Hiszpania.
Samolot myśliwski wielozadaniowy Eurofighter ”Typhoon” F2 w barwach Royal Air Force. (Źródło: Adrian Pingstone via ”Wikimedia Commons”).

Program opracowania Eurofightera ma bardzo długą historię. Za początek można uznać wydanie przez RAF w 1970 r. zapotrzebowania Air Staff Target (AST) 396 na samolot skróconego startu i pionowego lądowania, który miał zastąpić samoloty SEPECAT ”Jaguar” i BAe ”Harrier”. W 1972 r. wydano nowe zapotrzebowanie AST 403, w którym szerzej uwzględniono doświadczenia z wojny w Wietnamie. Pod koniec 1975 r. niemiecka firma Dornier opublikowała projekt nowoczesnego samolotu myśliwskiego TKF. Niecały rok później, Brytyjczycy opublikowali wyniki studyjnych prac nad samolotem AST-403. Obydwa te projekty były dalej rozwijane, doprowadziły w efekcie do niemieckiego projektu TKF-90 na początku 1980 r. i brytyjskiego AGA (koniec 1982 r.). Równocześnie trwały polityczno-ekonomiczne przetargi. Sytuację podgrzewał fakt, że w tym właśnie czasie w ZSRR rozpoczynano produkcję seryjną samolotów nowej generacji: MiG-29 i Su-27, a Szwedzi ujawnili program samolotu SAAB ”Gripen”.

Pomimo wielu rozbieżności co do przeznaczenia i roku wprowadzenia do służby nowego myśliwca, w 1979 r. doszło do wstępnego porozumienia pomiędzy firmami British Aerospace (BAe) i Messerschmitt-Bölkow-Blohm (MBB), a w 1980 r. pomiędzy BAe i MBB i Dassault-Breguet. Wspomniane firmy uzgodniły wspólną budowę samolotu European Combat Fighter (ECF). Studia nad projektem prowadziły firmy British Aerospace (obecnie BAE Systems), MBB (obecnie EADS) i Avions Marcel Dassault (obecnie Dassault Aviation. Jednocześnie jednak firmy na własną rękę opracowały swoje projekty. W grudniu 1983 r. Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Hiszpania i Włochy podpisały wstępną umowę na wspólne opracowanie nowego samolotu bojowego, który miał wejść do służby na początku 1990 r. Program otrzymał nazwę Future European Fighter Aircraft (FEFA), wkrótce zmienioną na European Fighter Aircraft (EFA).

W 1985 r. Francja wycofała się z programu EFA koncentrując się na własnym projekcie Dassault-Breguet ”Rafale”. W czerwcu 1986 r. zostało powołane wspólnie przez firmy: brytyjską British Aerospace, niemieckich MBB i Dornier (w 1992 r. utworzyły one jedną firmę Daimler-Benz Aerospace- DASA), włoskiej Aeritalia (później firma ta połączyła się z Fiatem tworząc koncern Alenia) i hiszpańskiej CASA konsorcjum Eurofighter Jagdflugzeug GmbH. zarejestrowane w Niemczech. Dla opracowania nowego silnika EJ-2000 powołano w 1986 r. firmę Eurojet Turbo GmbH, której udziałowcami były firmy: Rolls-Royce (W. Brytania), MTU (RFN), Fiat (Włochy) i ITP (wg [1]- Sener) (Hiszpania). Specjalnie dla EF 2000 opracowano nowoczesną stację radiolokacyjną ECR-90. Głównym twórcą tego radaru jest firma GEC Marconi, ale współpracują z nią także DASA Sensor Systems z RFN, FIAR z Włoch i ENOSA z Hiszpanii. Firmy te utworzyły w 1996 r. konsorcjum Euroradar.

Równolegle trwały prace studyjne nad przyszłym myśliwcem. Były one początkowo zupełnie niezależnie prowadzone w Wielkiej Brytanii i w Niemczech. W obu przypadkach chodziło o demonstrator technologii, pozwalający zebrać niezbędne doświadczenia przed budową właściwej maszyny. W Wielkiej Brytanii powstały projekty P.106, a następnie P.110, a w RFN- TKF-90. W 1982 r. BAe, MBB i Aeritalia, biorąc za podstawę brytyjski projekt P. 110, opracowały własne studium samolotu Agile Combat Aircraft (ACA), stanowiącego bazę aerodynamiczną dla docelowego myśliwca europejskiego. Przewidywano, że każde z państw zbuduje po jednym prototypie ACA, zamiary te nie zostały jednak zrealizowane. Równocześnie bowiem Wielka Brytania i Niemcy prowadziły własne prace projektowe nad podobnymi samolotami eksperymentalnymi, na bazie których miałby powstać własny, narodowy samolot wielozadaniowy, gdyby wspólny program został z jakiś przyczyn przerwany. Jednocześnie doświadczenia zebrane w trakcie opracowania i testów maszyn doświadczalnych (narodowych demonstratorów technologii) miały być wykorzystane do opracowania wspólnej konstrukcji.

W oparciu o projekt ACA firma British Aerospace opracowała samolot eksperymentalny BAe EAP, służącym do praktycznego sprawdzania rozwiązań przeznaczonych dla samolotu EFA. Został oblatany 8.08.1986 r. Niemieckie prace były mniej zaawansowane i nie wyszły poza stadium projektu. Opracowany w latach 80-tych TFK-90 był bardzo zbliżony do samolotu EAP. Ostatecznie jednak został zarzucony na rzecz jednolitego, wspólnego projektu opracowanego głównie na bazie EAP w Eurofighter Jagdflugzeug GmbH. Po serii doświadczeń z EAP, w 1987 r. opublikowano ostateczne wymagania na samolot EFA. W listopadzie 1988 r. został podpisany kontrakt pomiędzy konsorcjum Eurofighter Jagdflugzeug GmbH oraz Eurojet Turbo GmbH z jednej strony, a rządami państw, na opracowanie docelowej postaci płatowca i silnika przyszłego myśliwca. Wejście samolotu na uzbrojenie planowano początkowo na 1999 r. Pierwotne zamówienia opiewały na 765 samolotów, w tym po 250 dla Wielkiej Brytanii i Niemiec, 165 dla Włoch i 100 dla Hiszpanii. Zaprojektowano również dwumiejscową wersję szkolno-bojową. 21.11.1988 r. rządy czterech państw złożyły zamówienie na przystąpienie do opracowania samolotu i budowy prototypów. Początkowo zamówiono 8 prototypów, później liczbę tą zmniejszono do 7.

Zmiany polityczne w Europie Wschodniej na początku lat 90-tych i rosnące koszty programu spowodowały zmniejszenie liczby zamówionych samolotów i postawiły sens programu pod znakiem zapytania. W obliczu zjednoczenia Niemiec- parlament RFN zaczął szukać oszczędności budżetowych. Zdecydowano, że Niemcy nie będą uczestniczyć w programie opracowania nowej stacji radiolokacyjnej oraz zaproponowano aby w pierwszych 20 seryjnych myśliwcach zastosować amerykańskie silniki General Electric F404-400 o ciągu 71,15 kN z dopalaniem. Tak powstała nowa koncepcja N/EFA- New EFA. Pozostali partnerzy nie chcieli zgodzić się na niemieckie propozycje oszczędnościowe, ale jednocześnie rezygnacja RFN z finansowania niektórych programów towarzyszących (przede wszystkim chodziło o radiolokator) oznaczałaby ich fiasko, bowiem pozostali partnerzy nie byli w stanie sami ponieść wszystkich kosztów. Ostatecznie w grudniu 1992 r. Niemcy zrezygnowały z N/EFA, dzięki czemu prace nad Eurofighterem ponownie ruszyły. Termin wprowadzenia samolotu do służby określono na 2000 r. dla Wielkiej Brytanii i Włoch oraz na 2002 r. dla Niemiec i Hiszpanii. W 1993 r. Niemcy planowały zakup 140 egz., rozszerzone później do 180. Na początku 1995 r. Wielka Brytania planowała zamówić 232 maszyny i w dalszej kolejności planuje 58 następnych maszyn. Razem aż 350 samolotów, ale jedynie pierwsze 232 zamówione. W 1995 r. ustalono, że pierwsze seryjne samoloty zostaną dostarczone w 2004 r. (dla RAF) i w 2005 r. (dla pozostałych państw).

W styczniu 1996 r. (wg [3]- w 2005 r.) doszło do kolejnego porozumienia pomiędzy czwórką przyszłych odbiorców. Zakładając zamówienie brytyjskie na 232 maszyn, niemieckie 180, włoskie 121 i hiszpańskie 87 (razem 620 samolotów), ustalono podział kosztów ponoszonych przez poszczególne państwa: Wielka Brytania- 37%, Niemcy- 30%, Włochy- 19% i Hiszpania- 14%. Zaczęto używać nazwy EF 2000 (Eurofighter na lata 2000).

Pierwszy lot prototypu DA1 (zmontowany w DASA) samolotu EF 2000 miał miejsce w Manching 27.03.1994 r. (wg [1]- 7.03.1994 r., wg [2]- 24.03.1994) Drugi prototyp DA2, zmontowany w British Aerospace, wykonał pierwszy lot 6.04.1994 r. w Warton. Oba prototypy napędzane były silnikami RB199-122 o ciągu z dopalaniem po 71 kN. Silniki adaptowano z samolotu Panavia ”Tornado”. W w czerwcu 1994 r. oba skierowano na przebudowę i zmianę oprogramowania układu sterowania. Przebudowa trwała blisko rok i dopiero 17.05.1995 r. zostały wznowione próby w powietrzu. 4.06.1995 r. został oblatany włoski samolot DA-3, był to pierwszy EF 2000 wyposażony w nowe silniki EJ200. Zmontowany w Hiszpanii DA-6 został jako czwarty latający egzemplarz EF 2000 oblatany 31 sierpnia 1996 r. Otrzymał nowe oprogramowanie układu sterowania, umożliwiające osiąganie 25° kątów natarcia i dalsze zwiększenie dopuszczalnego przeciążenia. Była to też pierwsza latająca maszyna dwumiejscowa, stanowiąca jeden z dwóch prototypów wersji szkolno-bojowej. Po dopracowaniu układu sterowania i konstrukcji płatowca osiągnięto niezłe parametry przestrzenne i wysoką manewrowść.

Pierwszym samolotem wyposażonym w radar ECR-90C i główne elementy systemu kierowania ogniem był niemiecki samolot DA-5 oblatany 24.02.1997 r. Natomiast 27.01.1997 r. wystartował drugi włoski prototyp, DA-7. Został on wyposażony we wszystkie, z wyjątkiem radaru, elementy systemu celowniczego i kierowania ogniem. Ostatnim oblatanym prototypem był brytyjski samolot dwumiejscowy DA-4, który wystartował 17.03.1997 r. W 1997 r. i na początku 1998 r. przeprowadzono głównie na DA-3 i DA-7 szereg testów uzbrojenia.

W ramach kontraktu na 620 samolotów, który został podpisany w styczniu 1998 r., ustalono, że dostawy Eurofightera zostaną zrealizowane w trzech dużych transzach (Tranche). Dodatkowo każda transza jest podzielona na bloki produkcyjne (Block). Każdy z bloków jest stopniowo wzbogacany o nowe elementy wyposażenia i nowe możliwości, ale przewiduje się, że wcześniej wyprodukowane samoloty będą równolegle modernizowane do standardu nowszych bloków, tak by w linii ostatecznie były samoloty w jednolitym standardzie. Samoloty seryjne miały nosić handlową nazwę Eurofighter 2000. Kontrakt na produkcję 148 samolotów Tranche 1 został podpisany 18.09.1998 r. Przed rozpoczęciem produkcji zbudowano 5 samolotów przedseryjnych, nazywanych też Instrumental Production Aircraft, zaliczanych do Tranche 1. Były one używane przez poszczególne zakłady produkcyjne wspólnie z użytkownikami, do prób nowego wyposażenia i uzbrojenia.

W ramach Tranche 1 (157 egz.) powstaje seria Batch 1, w jej ramach budowane są samoloty z bloku produkcyjnego:
- Block 1 (oznaczenie RAF T.1 i T.1A), 30 egz., wszystkie dwumiejscowe, używane do szkolenia. Samoloty te w zasadzie nie przenosiły żadnego uzbrojenia poza działkiem BK27 kal. 27 mm. Dysponują one podstawowymi wersjami radaru Captor i systemu samoobrony DASS. W toku eksploatacji zintegrowano je z pociskami AIM-9L "Sidewinder" i AIM-132 ASRAAM. Samoloty Block 1 dostarczono w latach 2003-2004. Łącznie powstało 9 samolotów dla Niemiec, 11 dla Wielkiej Brytanii, 6 dla Włoch i 4 dla Hiszpanii;
oraz seria Batch 2 obejmująca bloki produkcyjne:
- Block 2A i Block 2B (oznaczenie RAF F.2), 72 samoloty, dostarczane w 2004 i 2005 r. Są myśliwce jedno- i dwumiejscowe, z przewagą tych pierwszych. Otrzymały one nowe oprogramowanie systemu awioniki PSP2, co pozwala na używanie działka do atakowania celów powietrznych oraz na pełne użycie pocisków AIM-9L i AIM-132A. Wprowadzono układ sterowania głosem DVIS oraz system wymiany informacji MIDS. DASS został wzbogacony o wstępną wersję urządzenia zakłócającego, a wyrzutniki flar i dipoli włączono w system, umożliwiając ich automatyczne sterowanie. W serii Block 2B wprowadzono się oprogramowanie PSP3, poza tym samoloty te nie różnią się od Block 2A. Wszystkie Block 2A mają otrzymać to samo oprogramowanie, stając się odmianą Block 2B. Planowano doprowadzenie samolotów Block 1 i Block 2 do standardu Block 10, w okresie późniejszym (wg [6]- wszystkie samoloty należące do serii Block 1 do 2B będą doprowadzone do standardu Block 5 w ramach modernizacji Retrofit 1 (R1)- samoloty Block 1 i R2- maszyny Block 2A i 2B),
- Block 5 (oznaczenie RAF T.3- dwumiejscowe oraz FGR.4- jednomiejscowe), 41 egz, pełne możliwości zwalczania celów powietrznych (pociski powietrze-powietrze AMRAAM, ASRAAM, IRIS-T i AIM-9L), dodane podstawowe możliwości zwalczania celów naziemnych za pomocą bomb kierowanych laserowo GBU-16. System celowania ma też umożliwiać użycie działka do zwalczania celów naziemnych. Mają otrzymać elektrooptyczny system obserwacyjno-celowniczy PIRATE i pełne ukompletowanie systemu samoobrony DASS, w tym urządzenia ostrzegające przed odpalonymi pociskami, przed opromieniowaniem laserowym i holowane pułapki. Samoloty Block 5 otrzymają też oprogramowanie awioniki PSP5, umożliwiające atakowanie celów naziemnych. Mają przenosić lotnicze bomby kierowane GBU-10 i GBU-16 rodziny ”Paveway II”. W Block 5 wprowadzony zostanie podwieszany zasobnik celowniczy Rafael Litening 3 lub starszy Litening 2. Systemy samolotów Block 5 miały być gotowe w 2006 r, a dostawy samolotów miały się zacząć na początku 2007 r.

Kontrakt na dostawę 236 samolotów dla czterech państw oraz 18 dla Austrii (w Block 8) w ramach Tranche 2 został podpisany 17.12.2004 r. (wg [6]- miało powstać 284 egz. w ramach Tranche 2). W ramach Tranche 2 ma powstać seria Batch 3 obejmująca:
- Block 8 (oznaczenie RAF FGR.4, F.5, T.6), 96 egz., mają zostać wyposażone we wszystkie systemy i bloki elektroniki przewidziane dla Block 10, ale nie będą one jeszcze w pełni zintegrowane, następnie wszystkie samoloty Block 8 zostaną doprowadzone do standardu Block 10,
- Block 10, samoloty mają mieć poszerzone możliwości w zakresie zwalczania celów powietrznych, poprzez wprowadzenie pocisków AIM-120C-5 AMRAAM w wersji oraz cyfrowej wersji pocisków Iris-T. Samoloty mają przenosić do trzech GBU-24/B Paveway III, GBU-24B/B lub GBU-24E/ B Enhanced Paveway III. Układ celowniczy umożliwi też użycie bomb konwencjonalnych. Samoloty mają być zintegrowane z samonaprowadzającymi się pociskami przeciwradiolokacyjnymi ”Alarm”. Samoloty serii Block 10 będą produkowane od 2010 r.;
oraz seria Batch 4 obejmująca:
- Block 15, otrzyma pociski kierowane powietrze-powietrze ”Meteor” oraz pociski manewrujące EADS-LFK KEPD 350 ”Taurus” lub MBDA ”Storm Shadow” oraz pociski rakietowe ”Brimstone”, bomby kierowane ”Paveway IV”, a być może także GBU-31/32 JDAM, kierowanymi INS/GPS. Mają zostać wprowadzone zbiorniki konformalne (1500 dm3), montowane na przejściach skrzydło-kadłub. Dostawy samolotów Block 15 mają być realizowane w latach 2012-2015.

W 2005 r. planowano, że w ramach Tranche 3 zostaną zbudowane samoloty serii Block 20 i Block 25, napędzane nowymi silnikami EJ230 (znane początkowo jako EJ2xO) o ciągu 73,0 kN bez dopalania i do 116,0 kN z dopalaniem ze sterowanym wektorem ciągu. Od serii Block 20 miały zostać wprowadzone możliwości zwalczania celów nawodnych. Planowano wówczas zakup 236 (wg [6]- 260) egz. Kontrakt na dostawę samolotów w ramach Tranche 3 podpisano 17.12.2004 r. Zamówienia na maszyny trzeciej serii produkcyjnej podzielono na dwie części- pod oznaczeniami Tranche 3A i Tranche 3B. W ramach pierwszej z nich zakupionych zostanie 112 egz.: Wielka Brytania- 40, Niemcy- 31, Włochy- 21 i Hiszpania- 20. Rozpoczęcie dostaw planowane jest w 2013 r. Umowa zawiera także opcję kontraktową na drugą partię samolotów Tranche 3B (124 egz.)- decyzja w tej kwestii ma zapaść do 2017 r. W listopadzie 2009 r. władze niemieckie ogłosiły, że nie zakupią kolejnej partii samolotów ”Typhoon” serii Tranche 3B. Również Wielka Brytania wyraża chęć anulowania kolejnych zakupów.

Użytkownicy:
- Niemcy- pierwszą jednostką bojową, która została wyposażona w samoloty ”Typhoon” był JG 73. Pierwszy samolot został przyjęty 30.04.2004 r. We wrześniu 2009 r. rozpoczęły działania w ramach NATO-wskiej misji Ai Policing nad Litwą, Łotwą i Estonią,
- Wielka Brytania- Eurofighter otrzymał nazwę ”Typhoon”, przy czym ”Typhoon T1” to wersja dwumiejscowa, zaś ”Typhoon F2”- jednomiejscowa. Samoloty serii Block 5 mają nosić oznaczenia T1A i F2A. Pierwszą jednostką bojową, która otrzymała Eurofightery był No 29(R) Squadron, odtworzony w 2003 r. W 2004 r. przezbrojono No 17 (R) Squadron. We wrześniu 2009 r. cztery ”Typhoony” zostały przebazowane na Falklandy, gdzie będą odpowiadać za zabezpieczenie przestrzeni powietrznej tej brytyjskiej kolonii,
- Włochy- pierwszą jednostką, która otrzymała w 2004 r. ”Typhoony” była IX° Gruppo (dywizjon) z 4° Stormo (skrzydło). Jednostka jest dywizjonem doświadczalnym oraz wypracowującym taktykę i procedury działania włoskich ”Typhoonów”. W 2005 r. ”Typhoony” otrzymał drugi dywizjon z 4° Stormo- XX° Gruppo, jest to dywizjon obrony powietrznej. Z początkiem sierpnia 2009 r. włoskie ”Typhoony” rozpoczęły działania w ramach misji Air Policing nad Albanią,
- Hiszpania- pierwszym dywizjonem, który otrzymał ”Typhoony”, jest 113 Escuadron ze skrzydła Ala 11. Zadaniem dywizjonu jest szkolenie załóg,
- Austria- wybrała ”Typhoona” w lipcu 2003 r., zamawiając 15 egz. w wariancie Tranche 1. Dostawa została zrealizowana w okresie od lipca 2007 r. do września 2009 r. ”Typhoony” mają być w Austrii używane wyłącznie do zadań obrony powietrznej,
- Arabia Saudyjska- zakupiła 72 egz. Tranche 2, spośród których 24 mają powstać w zakładach BAe Systems, a pozostałe zostaną zmontowane w Arabii Saudyjskiej z podzespołów przysłanych przez europejskie firmy. Pierwsze dwa samoloty zostały przekazane 11.06.2009 r.

”Typhoon” był również oferowany Czechom, Danii, Holandii, Tajlandii, Australii, Korei Południowej, Singapurowi i Brazylii, ale wszędzie został wyeliminowany. Grecja początkowo planowała zakup 60 ”Typhoonów” z opcją na 30 kolejnych. Jednak w 2005 r. ograniczyła zapotrzebowanie na 30-40 egz. ostatecznie z nich rezygnując. Brał udział w przetargach w Szwajcarii (na ok. 30 egz.) oraz w Indiach (126 samolotów w ramach programu MMRCA). Rozmowy w sprawie sprzedaży ”Typhoonów” prowadzone były z Omanem (24 egz.- głównym konkurentem był Dassault ”Rafale”) i Japonią (na ok. 50 egz. Kolejnymi potencjalnymi zainteresowanymi europejskim myśliwcem mogą być państwa południowej flanki NATO- Grecja (ponownie, na 60 egz.) oraz Turcja. W przypadku maszyn używanych, należących do wersji Tranche 1, potencjalnymi kupcami są państwa Europy Centralnej- Rumunia, Bułgaria oraz Chorwacja- poszukujące następców eksploatowanych samolotów pochodzących z ZSRR.

W Polsce.

W 1998 r. Eurofighter "Typhoon" został włączony do oficjalnej oferty na przyszły samolot wielozadaniowy dla Polski. Był to najbardziej zaawansowany technologicznie samolot spośród nam oferowanych Boeing F/A-18 ”Hornet”, Lockheed Martin F-16C/D ”Fighting Falcon”, Dassault-Breguet ”Mirage 2000”, SAAB JAS-39 ”Gripen”, Mikojan MiG-29M, Suchoj Su-39. Był on jednak także najdroższy. Problematyczna jest też kwestia ewentualnego offsetu, angażująca polski przemysł lotniczy. EF 2000 jest po prostu w znacznym stopniu wykonany z zaawansowanych technologicznie kompozytów, a opanowanie technologii kompozytowej wymaga długotrwałego szkolenia personelu. Ponadto samoloty byłyby dla nas osiągalne dopiero ok. 2010 r., podczas gdy nowy myśliwiec wielozadaniowy był nam potrzebny wcześniej. Ostatecznie zwycięzcą konkursu został samolot Lockheed Martin F-16C/D ”Fighting Falcon” (”Jastrząb”).

W miesiącach maj-czerwiec 2012 r. w bazie Eielson AFB na Alasce odbywały się ćwiczenia wojskowe "Distatnt Frontier". W ich trakcie polscy piloci wykonywali loty zapoznawcze na niemieckich samolotach Eurofighter "Typhoon" ze skrzydła JG 74.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy dolnopłat bez usterzenia poziomego, z przednimi powierzchniami sterowymi o konstrukcji mieszanej: aluminium, materiały kompozytowe, stopy aluminiowo-litowe i tytanowe.
Skrzydło trójkątne (delta) wolnonośne, o skosie krawędzi natarcia 23°. Podstawowa struktura wytrzymałościowa wykonana została z kompozytów węglowych. Powierzchnie sterowe ze stopu aluminiowo-litowego, z kompozytu węglowego, ze stopów tytanu.
Kadłub o prostym przekroju owalnym, konstrukcja półskorupowa, wykonany w większości z kompozytu węglowego, jedynie przednia część stanowiąca jednocześnie osłonę radaru, wykonana jest z kompozytu szklano-epoksydowego.
Usterzenie pionowe z kompozytu szklano-epoksydowego. Przednie, skośne, powierzchnie sterujące wykonane ze stopów tytanu.
Układ sterowania samolotu w systemie fly-by-wire z pominięciem klasycznego sterowania mechanicznego.
Podwozie trójkołowe z kołem przednim, chowane w locie.

Uzbrojenie- 1 stałe działko Mauser kal. 27 mm. Uzbrojenie podwieszane- 5 węzłów podwieszeń pod kadłubem oraz 8 pod skrzydłami. Samolot zabiera przeciwlotnicze pociski rakietowe typów: Raytheon AIM-120 AMRAAM (8 szt.) i dwa AIM-132 ASRAAM lub Raytheon AIM-9L ”Sidewinder”, ”Iris-T”, ”Meteor” (8 szt.). Uzbrojenie powietrze-ziemia: pociski manewrujące EADS-LFK KEPD 350 ”Taurus” (2 szt.) lub MBDA ”Storm Shadow” (2 szt.), samonaprowadzające się pociski przeciwradiolokacyjne ”Alarm”, pociski rakietowe ”Brimstone” (15 szt.), bomby kierowane GBU-10 ”Paveway II” i GBU-16 ”Paveway II”, GBU-24/B ”Paveway III”, GBU-24B/B, GBU-24E/B ”Enhanced Paveway III”, ”Paveway IV”, GBU-31/32 JDAM, bomby konwencjonalne, zasobniki artyleryjskie itp. lub zbiorniki podwieszane z paliwem. Bomby mogą być przenoszone w następującej liczbie: 5 po 907 kg, 7 po 454 kg lub 12 po 225 kg.
Wg [2]- samolot ma przenosić do 10 pocisków powietrze-powietrze, w tym 4 rakiet średniego zasięgu częściowo zagłębionych we wnękach kadłubowych oraz sześciu rakiet bliskiego zasięgu (lub dodatkowych 2 średniego zasięgu i 4 małego zasięgu) na sześciu zaczepach podskrzydłowych. Łączny udźwig uzbrojenia- 6500 kg.

Wyposażenie- impulsowo-dopplerowski radar Euroradar ECR 90 ”Captor”, elektrooptyczny system obserwacyjno-celowniczy EuroFIRST PIRATE.
System indywidualnej obrony samolotu DASS w skład którego wchodzą urządzenia: MAW- ostrzeganie przed odpalonymi pociskami, LWR- ostrzeganie przed opromieniowaniem laserowym, RWR- ostrzeganie przed opromieniowaniem radiolokacyjnym oraz środki przeciwdziałania: zestaw nadajników zakłócających pracujących w szerokim paśmie i w wielu różnych rodzajach pracy, wyrzutnie flar i dipoli radiolokacyjnych oraz urządzenie TRD- holowana pułapka radiolokacyjna (jest holowanym na niewykrywalnym przez radar przewodzie światłowodowym imitatorem samolotu, ściągającym na siebie ogień pocisków powietrze-powietrze i ziemia powietrze). W wersji włoskiej planowano zastosowanie prostszego urządzenia do wytwarzania tylko zakłóceń mylących Cross Eye. System nawigacyjny oparty o laserowy, bezwładnościowy układ nawigacyjny Litton Italia LN-93EF, układ GPS oraz układ TACAN, układ lądowania MLS oraz zestaw komunikacji zakresu centy- i decymetrowego (UHF i VHF), z układami kodującymi korespondencję.
Podwieszany zasobnik celowniczy Litening 2 lub Rafael Litening 3.

Napęd- dwa silniki dwuprzepływowe Eurojet EJ-200 o ciągu 60 kN bez dopalania i 89,9 z dopalaniem każdy. Prototypy DA1 i DA2 posiadały dwa silniki Turbounion RB199-122 o ciągu z dopalaniem po 71 kN.

Dane techniczne EF 2000 (wg [2]):
Rozpiętość- 12,5 m, długość- 14,5 m, wysokość- 5,0 m, wysokość wersji dwumiejscowej- 5,29 m, powierzchnia nośna- 50,0 m2.
Masa własna- 9750 kg, masa startowa- 15500 kg, masa startowa max- 21000 kg.
Prędkość max- 2,0 Ma, pułap- 18287 m, zasięg max- 3700 km.

Galeria

  • Samolot myśliwski wielozadaniowy Eurofighter "Typhoon" Royal Air Force prezentuje się na wystawie statycznej w Radomiu podczas Air Show 2009. (Źródło: Bartek Kozłowiec via "Wikimedia Commons").
  • Model samolotu Eurofighter ”Typhoon” w polskich barwach prezentowany na MSPiO 2011 r. (Źródło: Copyright Tomasz Hens).

Źródło:

[1] Cebulok P. ”Eurofighter 2000”. Nowa Technika Wojskowa nr 9/1994.
[2] Rybak E. F. Gruszczyński J. ”Eurofighter 2000”. Nowa Technika Wojskowa nr 6/1998.
[3] Fiszer M. Gruszczyński J. ”Eurofighter Typhoon-europejski tygrys?” Lotnictwo nr 10 i 11/2005.
[4] Pacholski Ł. ”Nowości programu Eurofighter Typhoon”. Nowa Technika Wojskowa nr 10/2009.
[5] (ŁP) ”Saudyjczycy otrzymali pierwsze Typhoony”. Nowa Technika Wojskowa nr 7/2009.
[6] Abraszek P. ”Eurofighter na półmetku”. Nowa Technika Wojskowa nr 1/2009.
[7] ”Eurofighter na półmetku”. Lotnictwo nr 1/2010.
[8] ”Wikimedia Commons”
[9] Gradziński Ł. "Europejska koalicja na Alasce". Lotnicza Polska

blog comments powered by Disqus