Dobrociński Tadeusz

Tadeusz Dobrociński, 1976 r. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 13/1976).

Tadeusz Dobrociński (wg [2]- Dobroczyński, wg [7]- Dobraczyński- ewidentne błędy) był bardzo aktywnym konstruktorem-amatorem. Był spadochroniarzem, konstruktorem i pilotem szybowców, motolotni, małych samolotów. Przez całe lata szkolił młodzież w zakresie wiedzy o lataniu zostając w końcu lat 1970-tych laureatem Błękitnych Skrzydeł tygodnika Skrzydlata Polska.

Karierę konstruktorską zaczynał od modelarstwa. Bliskie sąsiedztwo rodzinnej wsi i szybowiska Żar oraz moż­ność obserwacji lotów szybowców obudziły w nim tęsknotę do wszystkiego co lata. Zaczął budować modele szybowców i obserwował ich loty. Śledził też uważnie loty ptaków. Zebrane doświadczenia i wyciągnięte z nich wnioski pozwoliły czternastoletniemu wówczas chłopcu zbudować wierną kopię "Lotni" zbudowanej przez Czesława Tańskiego. Jednak aparat nie oderwał się od ziemi. Pierwsze niepowodzenie nie zniechęciło młodego konstruktora i już zimą tegoż raku nastąpiły dalsze próby, przy czym trudnościom związanym ze zbyt dużą masą zaradzano stosując coś w rodzaju podwozia. Próby znów się nie powiodły. Ostatecznie wykonany został "lot", który zakończył się nie tylko rozbiciem lotni, ale także złamaniem ręki i ogólnymi potłuczeniami pilota.

Następną konstrukcją uparcie dążącego do celu chłopca był drewniany samolot. który jednak z powodu braku silnika nigdy nie wykonał lotu.

Po ukończeniu 16 lat i uzyskaniu zgody rodziców Dobrociński wstąpił do Aero­klubu Bielsko-Bialskiego, gdzie ukończył kurs spadochronowy, o następnie szybowcowy. Po uzyskaniu srebrnej odznaki szybowcowej, przeniósł się do Wrocławia, gdzie podjął pracę w nowo powstałych Zakładach Sprzętu Lotnictwa Sportowego. Pracował tam przy produkcji szybowców wszystkich typów, od szkolnego "ABC" do wyczynowej "Foki".

Służbę wojskową odbywał w jednostce Czerwonych Beretów. W okresie służby wykonał ponad 60 skoków ze spa­dochronem z różnych typów samolotów.

W 1960 r., po ukończeniu służby wojskowej, rozpoczął pracę jako instruktor modelarstwa lotniczego. W tym samym czasie opracował projekt szybowca szkolnego dla harcerzy oraz szybowca- naziemnego symulatora lotu. Zajmował się zagadnieniami amatorskiej budowy prostych szybowców i lekkich samolotów, a także zaprojektował mały, uniwersalny wiatrakowiec, który mógł być łatwo zamieniany w motoszybowiec.

T. Dobrociński, jako pierwszy, rozpoczął w Polsce pionierskie prace badawcze nad lotniami, zwanymi też miękkopłatami. W 1967 r. został oblatany miękkopłat "Pterodaktyl 1". Zaprojektował i wykonał własnoręcznie parę typów lotni o bambusowej konstrukcji z foliowym pokryciem, dokonując też wzlotów eksperymentalnych. Następnie zainteresowania lotnicze T. Dobrocińskiego skoncentrowały się głównie na miękkopłatach. W tej dziedzinie odniósł szereg sukcesów, opracowując bardzo udane lotnie wyczynowe. W 1976 r. zbudował w pełni udaną lotnię ”Sęp”, na której wrocławscy piloci lotniowi wykonali kilka rekordowych przelotów w warunkach krajowych.

Następnie, wzorując się na rozwiązaniach technicznych Polaka mieszkającego w Sztokholmie- Jerzego Kołeckiego, zbudował napęd plecakowy, możliwy do zastosowania w lotni.

W latach 1960-tych i 1970-tych T. Dobrociński zajmował się również budową samolotów amatorskich. Powstały wówczas konstrukcje: "Monika", "Ważka", "Wrocław", "Orchidea" (motoszybowiec), "Łątka", "Malec", "Ortolan", TD-13 "Ważka". W połowie lat 1970-tych powstał projekt budowy repliki słynnego polskiego samolotu sportowego RWD-5 w skali 1 : 0,7,.

W październiku 1981 r. Tadeusz Dobrociński wyróżniony został na wystawie różnych konstrukcji amatorskich Moto-Sam-81 w Muzeum Techniki w Warszawie. Wyróżnienia otrzymał za wózek kołowo-napędowy do lotni oraz za ultralekki motoszybowiec ”Amator”. Na początku lat 1980- tych powstał projekt motoszybowca TD-22, który miał być wypróbowany w układzie normalnym lub w układzie kaczki. W I połowie lat 1980- tych zbudował samolot sportowy "Marlin" w  układzie dolnopłata. Natomiast na początku lat 2000-nych Tadeusz Dobrociński opracował projekt i zbudował motolotnię w układzie dolnopłata.

Tadeusz Dobrociński ma bardzo szerokie zainteresowania: lotnictwo, łodzie, statki, kosmonautyka, architektura wnętrz, malarstwo, sztuka, energia ekologiczna (wiatraki, podgrzewacze słoneczne). Jest powszechnie znany jako "mistrz aerodynamiki”. Jego posiadłość (położona w miejscowości Dobroszów Oleśnicki pod Wrocławiem) to swoista kopalnia wynalazków i konstrukcji. Tworzy tam niepowtarzalne aerodynamiczne struktury, modele pojazdów powietrznych, wodnych czy hybrydowych. Testuje przeróżne wiatraki. Tworzy makiety tanich i wytrzymałych mostów.

W 1975 r. Tadeusz Dobrociński otrzymał wyróżnienie Błękitne Skrzydła za 25- letnią popularyzatorską działalność techniczno- lotniczą w społeczeństwie, z szczególnie wśród młodzieży.

Konstrukcje:
Dobrociński-Tański "Lotnia", ok. 1952, replika szybowca pionierskiego.
Dobrociński samolot amatorski (1957), ok. 1957, amatorski samolot sportowy.
Dobrociński szybowiec szkolny, 1960, amatorski szybowiec szkolny.
Dobrociński szybowiec- symulator lotu MDK- Krzyki , 1964, szybowiec- naziemny symulator lotu.
Dobrociński "Pterodaktyl 1", 1967, lotnia (miękkopłat).
Dobrociński "Sigma 2", ok. 1968, lotnia.
Dobrociński "Delta 3", ok. 1968, lotnia.
Dobrociński "Alfa", 1969-1970, motolotnia (miękkopłat z napędem).
Dobrociński "Monika", 1968, amatorski samolot sportowy.
Dobrociński "Ważka", 1969, amatorski samolot sportowy.
Dobrociński "Wrocław", 1971-1973/1974, amatorski samolot sportowy.
Dobrociński "Sigma", 1972, lotnia.
Dobrociński "Skakanka", 1972, lotnia.
Dobrociński "Orchidea", 1972-1975, motoszybowiec amatorski.
Dobrociński "Junior", ok. 1973-1974, lotnia.
Dobrociński "Senior", ok. 1975, lotnia.
Dobrociński "Archeopteryx-1", ok. 1975, lotnia.
Dobrociński / RWD-5, ok. 1975, projekt repliki samolotu sportowego.
Dobrociński "Łątka", 1975, ultralekki amatorski samolot sportowy, motoszybowiec.
Dobrociński "Malec", ok. 1975, amatorski samolot sportowy.
Dobrociński "Ortolan" / "Ortolan 2", ok. 1975, amatorski samolot sportowy.
Dobrociński "Sęp", 1976, lotnia.
Dobrociński- napęd plecakowy do lotni, 1976, napęd plecakowy do lotni.
Dobrociński-wózek lotniowy, 1981, wózek kołowo-napędowy do lotni.
Dobrociński "Amator Experimental", ok. 1975- 1983, ultralekki motoszybowiec.
Dobrociński TD-13 "Ważka", ok. 1983, ultralekki amatorski samolot sportowy.
Dobrociński TD-22, początek lat 1980- tych, projekt motoszybowca.
Dobrociński "Marlin", 1985, amatorski samolot sportowy.
Dobrociński motolotnia dolnopłat , ok. 2002, motolotnia

Źródło:

[1] Wojciechowski J. ”Ultralekkie szybowce i samoloty”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1986.
[2] Borzęcki J. ”Na własnych skrzydłach”. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1980.
[3] ”Polskie konstrukcje amatorskie”
[4] Ginter B. ”Lotnictwo amatorskie na Dolnym Śląsku”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.
[5] ”Lotniarstwo w Polsce”
[6] Dmyszewicz M. "W pracowni wrocławskiego konstruktora-amatora. Od Pterodaktyla do RWD-5". Skrzydlata Polska nr 9/1975.
[7] Macko A. "Pterodaktyl-1 szybowiec z miękkim płatem". Skrzydlata Polska nr 50/1967.
[8] Zagórski J. "Kopalnia wynalazków".
[9] Glass A. "Polskie samoloty i motoszybowce amatorskie". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 1/1984.
[10] "Symulator lotu MDK- Krzyki". Skrzydlata Polska nr 11/1964.
[11] "Nasze honorowe wyróżnienia Błękitne Skrzydła1975 roku". Skrzydlata Polska nr 13/1976.
[12] Górski P. "Konstrukcje III Zlotu Amatorów Konstruktorów". Technika Lotnicza i Astronautyczna  nr 1/1985.

blog comments powered by Disqus