Henryk Dembiński, herbu Nieczuja urodził się 16.01.1791 r.  w Strzałkowie k. Stopnicy. Polski generał, uczestnik napoleońskiej wyprawy na Rosję, powstania listopadowego i powstania węgierskiego, działacz emigracyjny a także podróżnik i inżynier. Wszedł do panteonu pol­skich bohaterów narodowych.

Syn Ignacego Dembińskiego i Marianny Moszyńskiej- córki hrabiów Moszyńskich, grand-metrów saskiego dworu. Kształcił się w gimnazjum w Krakowie a następnie w wojskowej Akademii Inżynieryjnej w Wiedniu. W 1809 r. nie przyjął stopnia oficerskiego w armii austriackiej i zaciągnął się jako szeregowiec do armii Księstwa Warszawskiego, służąc w pułku strzelców konnych. Brał udział w wyprawie Napoleona na Rosję, a także w dalszych kampaniach, już podczas odwrotu Cesarza do Francji. W 1812 r. awansowany na porucznika, a potem w trakcie bitwy pod Smoleńskiem na stopień kapitana. Walczył w bitwie pod Lipskiem (16- 19.10.1813 r.), za którą otrzymał Legię Honorową.

W Królestwie Polskim zajmował się gospodarowaniem we własnym majątku w Witkowicach koło Ropczyc, nie zaniedbując jednak polityki. W 1825 r. został wybrany na posła.

Po wybuchu powstania listopadowego (29 na 30.11.1830 r.) był zwolennikiem detronizacji Mikołaja I i walki aż do czasu, gdy armia Królestwa Polskiego odzyska Litwę i Ruś. Organizował pułk lekkiej jazdy, tzw. krakusów, był dowódcą brygady kawalerii i korpusu. Wyróżnił się zwłaszcza w wyprawie na Litwę. Dembiński wykonał ze swoim korpusem znakomity odwrót z Litwy, który był cytowany w podręcznikach sztuki wojennej. Pod Kuflewem 25.04.1831 r. Dembiński odparł uderzenie oddziałów armii Dybicza, ratując polską armię przed oskrzydleniem. Zapisał się też Dembiński dobrze w walce pod miejscowością Dębe Wielkie 31.03.1831 r., jako dowódca brygady jazdy.

W sierpniu 1831 r. został mianowany generałem dywizji. Gubernator wojskowy Warszawy od 9.08. do 12.08.1831 r. Otrzymał też Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari. Przez krótki czas pełnił funkcję wodza naczelnego. Dembiński prawdopodobnie uwierzył, iż zdoła pokierować losami powstania. Wybujała ambicja i przesadna pewność siebie przesłoniły mu zdolność trzeźwej oceny sytuacji. Stanowisko wodza miało mu utorować drogę do dyktatury, po którą zamierzał sięgnąć. Spory między generałami i politykami, w których brał udział, sprawiły, że do tego nie doszło.

We wrześniu 1831 r. brał udział w obronie Warszawy. Później proponował naczelnemu wodzowi Maciejowi Rybińskiemu wyprawę na Litwę w nadziei, że jeszcze tam powstanie się utrzyma. Stoczył jeden z ostatnich bojów z Rosjanami, 5 października pod Księtami, po czym przeszedł wraz z resztą wojska polskiego do Prus.

Resztę życia spędził na emigracji. Był zwolennikiem księcia Adama Czartoryskiego. Członek władz Związku Jedności Narodowej.  Był wielkim orędownikiem utrzymywania polskich oficerów i żołnierzy w służbie czynnej- w nadziei na konflikt z Rosją- do czego szukał okazji w wielu krajach. Organizował wojsko egipskie, chciał by przyjmowano do niego Polaków, proponował swoje usługi Turcji, planował utworzyć polski korpus posiłkowy w Hiszpanii, myślał nawet aby stanąć na czele Kurdów lub Czerkiesów walczących z Rosją.

W 1849 r. powstańczy rząd węgierski mianował go feldmarszałkiem- porucznikiem. Krótko, w lutym i marcu, był wodzem naczelnym. Musiał ustąpić ze stanowiska po wycofaniu się po bitwie z Austriakami pod Kápolną 26- 27.02.1849 r., traktowanym jako porażka. Był jeszcze potem dowódcą tworzącej się armii północnej. Jego niełatwy charakter, ale i ambicje węgierskich generałów, powodowały nieporozumienia, a nawet niewykonanie rozkazów, co szkodziło rewolucyjnej armii. Dembiński miał zamiar wtargnięcia z Węgier do Galicji, ale był to raczej utopijny pomysł. Ostrzegał natomiast gen. Józefa Bema, naczelnego wodza, by nie wydawał bitwy Austriakom pod Temesvárem. Bem tę bitwę, stoczoną 9.08.1849 r., przegrał.

Po upadku rewolucji węgierskiej Dembiński przebywał w Turcji. Był internowany. Rosja żądała bezskutecznie wydania jego, Bema i kilku jeszcze polskich oficerów.

Na emigracji podejmował także problematy­kę techniczną, która umyka dotychczas uwadze jego biogra­fów. W latach 1835- 1856 opa­tentował we Francji dziesięć wynalazków Jeden z nich doty­czył urządzenia zabezpieczającego butelki z winem, które pod wpływem fermentacji pękały, narażając francuskich producentów szampana na straty. Kilka mniej lub bardziej udanych związanych było z jego zainteresowaniami wynikami badań z zakresu dyna­miki i termodynamiki. Wśród opracowanych przez niego projektów mieszczą się także rozwiązania sys­temu centralnego ogrzewania i klimatyzacji. Myślał o zastosowaniu sprężonego powietrza do napędu wa­gonów kolejowych (kolej pneumatyczna), o nowym systemie napędu statków żeglugi wodnej. Jego uwagę koncentrowały problemy energetyczne i komunika­cyjne. W latach 1830- tych po powrocie z Egiptu, zabrał głos w aktualnej wówczas kwestii połączenia Morza Śródziemnego z Oceanem Indyjskim drogą wodną, od Eufratu do morza.

W dniu 9.10.1839 r. zgłosił we Francji do opatentowania system sterowania balonami i sto­sowania ich jako silników (Procede propre a donner aux Ballons une direction invariable et pour divers autres usages aux quels le ballon peut servir etant employe comme moteurs). Patent wydano mu 8.08.1840 r. 6.01.1840 r. zgłosił dodatek do patentu, który wydano mu 29.08.1840 r.

Internowany w Turcji, propo­nował władzom tego kraju zastosowanie broni che­micznej i bakteriologicznej swego pomysłu- poci­sków artyleryjskich, które zawartą w nich substancją razić miały żołnierzy nieprzyjaciela zarazą morową bądź apopleksją.

W 1850 r. powrócił do Paryża, gdzie zmarł 13.06.1864 r. Pochowany jest na cmentarzu w Montmorency, nazywanym panteonem polskiej emigracji.

W Strzałkowie w miejscowości urodzenia gen. Henryka Dembińskiego w okresie Polski Ludowej zbudowano pomnik poświęcony generałowi na którym umieszczono napis, cyt. Generałowi Henrykowi Dembińskiemu 1791-1864 ur W Strzałkowie bohaterowi walk o wolność Polski 1830/31 I Węgier 1848/49 Rodacy.

W Budapeszcie znajduje się ulica Dembinszky utca.

Konstrukcje:
Dembiński kolej balonowa, 1839- 1840, projekt komunikacji balonowej oraz silnika balonowego.