De Beaurain Janusz

Ppłk obs. Inż. Janusz de Beaurain. (Źródło: archiwum).

Janusz de Beaurain- generał brygady, obserwator, inżynier Wojska Polskiego. Urodzony 25.12.1893 r. (wg [3]- 25.12.1892 r.) w Warszawie. Był synem Karola de Beaurain, lekarza psychiatry i Zofii z Kosmowskich.

Jako uczeń jednej ze szkół warszawskich, w lecie 1909 r., wraz z Edmundem Johnem zbudował szybowiec i wykonywał na nim pod Warszawą udane loty.

W 1911 r. ukończył Szkołę Handlową Zgromadzenia Kupców miasta Warszawy. Studia ukończył w 1914 r. na Politechnice Lwowskiej na Wydziale Budowy Maszyn. Od 1913 r. Beaurain był członkiem zwyczajnym Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej.

4.08.1914 r. zgłosił się ochotniczo do Legionów Polskich. Początkowo był kanonierem w II. dywizjonie artylerii, brał udział w walkach I. Brygady Legionów Polskich. 3.05.1915 r. przeniesiono go na stanowisko celowniczego w 5. baterii artylerii. 15 grudnia tego roku został awansowany na chorążego i objął funkcje oficera wywiadowczego i instruktora technicznego w 5. baterii. W marcu 1916 r. mianowano go instruktorem w 1. baterii haubic. 1 maja tego roku otrzymał awans na podporucznika.

Podstępem, ponieważ żołnierzy polskich nie przyjmowano, dostał się na szkolenie w austriackiej szkole lotniczej. Po porozu­mieniu się z Józefem Piłsudskim, już w 1916 r. podjął realizację idei stworzenia przy Legionach Polskich jednostki lotniczej. Dla sprawy tej i podjęcia przez siebie szkolenia lotniczego pozyskał wsparcie gen. Emila Uzelacsa z Arme Oberkomando, którego oj­ciec był Kroatem, a matka Polką. Podporucznik Be­aurain (od 1.05.1916 r.) zyskał skierowanie do szkoły obserwatorów balonowych w Heiburgu, a następnie na kurs dla obserwatorów lotniczych w Wiener Neustadt (Flieger Offiziers Schule).

Staż frontowy od 25.10.1916 r. odbył w Flik 34, działającej na froncie włoskim. 21.12.1916 r. miał wypadek, jego samolot rozbił się w czasie burzy i mocnego zamglenia. Wyszedł z niego bez szwanku, podobnie jak pilot- Desiderius Hansel. Podczas jednej z walk powietrznych 10.02.1917 r. Be­aurain zestrzelił samolot włoski. Wg innych źródeł brał udział w walce, w której samolot ten zestrzelono. 26.03.1917 r. powrócił do Legionu Polskiego.

W maju 1917 r. uzyskał dyplom pilota. Dla akcji szkolenia lotniczego w austriackich szkołach lotniczych zjednał poruczników Władysła­wa Torunia, Stefana Bastyra, Stefana Steca, Leona Sa­piehę, Adama Tiegera, Zygmunta Tebinkę, Gustawa Mokrzyckiego. Za jego staraniem przyjęto do szkoły plut. Poznańskiego, kpr. Wacława Grzebolińskiego i plut. Zawiszę. Inicjatywę tę zniweczył kryzys przysięgowy w lipcu 1917 r. Po kryzysie został zdemobilizowany.

Janusz de Beaurain osiadł we Lwowie, gdzie 1.09.1917 r. związał się z Polską Organizacją Wojskową. W dniu 3.11.1918 r. pod jego dowództwem grupa Polaków opano­wała lotnisko lwowskie Lewandówkę, zapobiegając przejęciu go przez Ukraińców i podjął organizację II. Eskadry Bojowej. Brał udział w walkach o Lwów, jako obserwator lotniczy. Lot z 5.11.1918 r. wykonany wespół ze Stefanem Bastyrem był pierwszym lotem bojo­wym wykonanym w lotnictwie polskim, na maszynie z polskimi znakami, w czasie którego bombardował pozycje ukraińskie na stacji kolejowej Persenkówka. W dniu 8.11.1918 r. odbył wraz z kpt. pil. Bastyrem lot do Krakowa w celu zorganizowania pomocy dla walczącego Lwowa. W dniu 12.11.1918 r. podczas lotu został ranny (do tego czasu we Lwowie odbył łącznie 8 lotów bojowych).

W marcu 1919 r., po wyleczeniu z ran, otrzymał awans na kapitana i przydział na szefa sztabu Inspektoratu Wojsk Lotniczych. 21 maja przeniesiono go na stanowisko zastępcy Inspektora Wojsk Lotniczych. Jesienią 1919 r. otrzymał od Naczelnego Wodza prawo dożywotniego noszenia odznaki obserwatora. Od października 1919 r. do sierpnia 1920 r. przebywał na studiach w Pa­ryżu, w École Supérieure d'Aéronautique. W trakcie pobytu we Francji, 22.05.1920 r. otrzymał awans na podpułkownika obserwatora.

26 sierpnia powrócił do Polski otrzymując stanowisko kontrolera w Najwyższej Kontroli Wojskowej. (Wg [3]- po powro­cie do kraju, jako oficer 6-ej Eskadry Wywiadowczej, pilot, uczestniczył w wojnie polsko- bolszewickiej). Następnie, od 1.10.1920 r. był zastępcą szefa Departamentu Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od 10.01.1921 r. znajdował się w dyspozycji szefa Departamentu III Żeglugi Powietrznej MSWojsk. Od 17 lipca przez trzy miesiące pełnił obowiązki szefa departamentu, później został inspektorem w departamencie. 1.07.1923 r. (wg innych źródeł- 31.03.1924 r.) awansowano go na pułkownika.

Od 1.08.1922 r. (wg innych źródeł- 1.08.1923 r.) pełnił funkcję zastępcy komendanta Central­nych Zakładów Lotniczych i odtąd związał się z rozwijającym się (w oparciu o francuskie wzorce) polskim przemysłem lotniczym. W 1925 r. objął kierownictwo CZL. W styczniu 1926 r. (wg [3]- w 1928 r.) powierzono mu organizację Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa, którego w lipcu tegoż roku został kierownikiem. Pracował tam do roku 1932 r.

W 1927 r. powołany w skład Rady Akademickiego Aeroklubu Warszawskiego. Od połowy maja do 31.08.1927 r. pełnił obowiązki zastępcy szefa Departamentu Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od 1.01. do 16.04.1929 roku szkolił się na Kursie Oficerów Sztabowych Lotnictwa przy Wyższej Szkole Wojennej. W kwietniu 1929 r. mianowany został dowódcą I Grupy Lotniczej w Warszawie. Był członkiem komisji lotniczej na konferencje rozbrojeniowe w Genewie w latach 1929, 1932, 1933 i 1935. Od 14.12.1930 r. był słuchaczem ośmiomiesięcznego kursu w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych. Od listopada 1935 r. był zastępcą szefa Departamentu IV M.S.Wojsk Ludomiła Rayskiego, do spraw dowodzenia. 19.03.1937 r. został mianowany generałem brygady. Na sześć miesięcy przed wybuchem II Wojny Światowej podał się do dymisji wraz z gen. Ludomiłem Rayskim. Na prośbę p.o. dowódcy lotnictwa gen. Władysława Kalkusa pozostał w dyspozycji szefa Inspektoratu Obrony Powietrznej Państwa gen. Józefa Zająca.

Po wybuchu II wojny światowej Janusz de Beaurain został przydzielony do Naczelnego Dowództwa Lotnictwa i OPL. 17.09.1939 r. przekroczył granicę z Rumunią. Później udał się do Francji. Tam przez kilka miesięcy pozostawał bez przydziału. Z polecenia generała Sikorskiego nie został przyjęty do służby. Na prośbę strony francuskiej został jednak przydzielony do Dowództwa IV Okręgu Lotniczego jako pomocnik dowódcy ds. lotnictwa polskiego. Funkcję pełnił do 18 czerwca. Później przez tydzień zajmował się ewakuacją polskich lotników na wybrzeżu śródziemnomorskim.

W lipcu 1940 r. przez Oran przedostał się do Szkocji, gdzie we wrześniu 1940 r. przydzielony został do rezerwy personalnej Naczelnego Wodza, przebywał w obozie odosobnienia Rothesay na wyspie Bute. W 1942 r. przeniesiono go w stan nieczyn­ny. W 1943 r., po śmierci generała Sikorskiego, ponownie powołano go do służby. Z dniem 1.01.1944 r. został przeniesiony do dyspozycji Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Nie dano mu jednak szansy czynnej służby. Z dniem 26.04.1947 r. przeniesiono go do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, w którym przebywał do kwietnia 1949 r.

Janusz de Beaurain marł 23.12.1959 r. w Edynburgu w Szkocji.

Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2858, Orderem Polonia Restituta III i IV klasy, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi oraz Polową Odznaką Obserwatora nr 1. Uhonorowany również francuskim orderem Legii Honorowej (Krzyż klasy IV), Krzyżem Komandorskim bułgarskiego Orderu Św. Aleksandra, włoską i francuską odznaką obserwatora, łotewską odznaką lotniczą oraz odznaką pilota Królestwa S. H. S.

Konstrukcje:
De Beaurain-John szybowiec, 1909, szybowiec pionierski.

samoloty/719/126/Centralne-Warsztaty-Lotnicze-CWL

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.
[4] Cygan W. K. "Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny". Tom 1. Wydawnictwo: Barwa i Broń. Warszawa, 2005.
[5] Zieliński J. "Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari". Wydawnictwo Adam Marszałek. Warszawa, Toruń, 2005.
[6] Beaurain Janusz gen. bryg. obs. inż. - Encyklopedia Lotnictwa Polskiego 1918-1920.
blog comments powered by Disqus