CWJ-bis "Skaut", 1933

Szybowiec szkolny i przejściowy. Polska.
Szybowiec szkolno-przejściowy CWJ-bis ”Skaut”. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

Szybowiec CWJ-bis "Skaut" był dalszym rozwinięciem szybowca CWJ. Projekt szybowca opracowali inżynierowie Wacław Czerwiński i Władysław Jaworski na przełomie lat 1932/1933. Prototyp został zbudowany w lecie 1933 r. przez Warsztaty Szybowcowe ZASPL. Pierwszy lot wykonał 3.08.1933 r. w szkole szybowcowej w Czerwonym Kamieniu, gdzie przeszedł próbną eksploatację.

CWJ-bis miał płat o tej samej konstrukcji i cięciwie co CWJ, lecz zastrzałowy, o większej rozpiętości i powierzchni oraz z profilem ścienionym i skręconym na końcach płata. Skręcenie to zwiększyło czułość lotek przy przeciągnięciu szybowca, a wzrost powierzchni nośnej obniżył prędkość minimalną. Skrzynka kadłuba była łatwo wymienna i mocniejsza niż w CWJ. Szybowiec był łatwy w demontażu i transporcie i stateczny w locie. Po próbach prototypu szybowiec zmodernizowano. Powiększono ster kierunku zaokrąglając go na górze, przedłużono skrzynkę i przesunięto orczyk do przodu oraz dodano uchwyty ułatwia­jące transport. W jesieni 1933 r. na szybowcu wypróbowano użycie zaczepu do holowania, w starcie za samochodem. Tej samej jesieni warsztaty ZASPL wykonały trójdzielną odejmowaną kabinkę. Również w jesieni 1933 r. na dwóch "Skautach" w szkole szybowcowe w Bezmiechowej wykonano wiele dłuższych lotów żaglowych.

W latach 1933- 1934 szybowce CWJ-bis były produkowane przez Warsztaty Szybowcowe ZASPL oraz budowane przez mniejsze warsztaty. W 1934 r. Warsztaty Szybowcowe LOPP w Jarosławiu wykonały dwa kabinkowe "Skauty" oraz części do 5 dalszych. W 1934 r. Koło Szybowcowe w Grodźcu k. Będzina zbudowało w warsztatach stolarskich Cementowni Solvay w Grodźcu kabinowego "Skauta, a następnie bezkabinkowego CWJ-bis. CWJ-bis zbudowany w Wojkowicach Komornych k. Będzina nosił nazwę "Woj". W Rybniku w 1938 r. został zbudowany CWJ-bis o imieniu "Kocynder".

Łącznie w warsztatach ZASPL zbudowano około 20 szybowców CWJ-bis "Skaut", z czego kilka egzemplarzy z kabinką. Dostar­czenie przez warsztaty szybowcowe w 1933 r. większej liczby szybowców Kocjan "Wrona", nieco lepszych od "Skauta", spowodowało zaniechanie produkcji tego ostatniego. "Skauty" były używane do szkolenia podstawowego (do kategorii A i B). W 1938 r. większość z nich została skasowana.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat kratowy o konstrukcji drewnianej.
Płat prostokątny ze zwężonymi końcami, dwudzielny, dwudźwigarowy z wykrzyżowaniem między dźwigarami, podparty dwiema parami zastrzałów. Profil płasko-wypukły G-365 o grubości 11,7%, ścieniony na końcach skrzydeł, które otrzymały skręcenie aerodynamiczne w celu zabezpieczenia przed wejściem w korkociąg w razie przeciągnięcia szybowca. Dźwigary z deski. Nosek płata do pierwszego dźwigara kryty sklejką, reszta piata płótnem. Płat wyposażony w lotki.
Kadłub trójdzielny, składający się ze skrzynki, ramy podskrzydłowej i kratownicy tylnej, połączonych ze sobą sworzniami. Do skrzynki zamocowane siodełko, hak startowy oraz dwie płozy. Kratownica wykonana z listew sosnowych. W płaszczyźnie poziomej usztywniona drutami stalowymi zamocowanymi do skrzydeł. Kabinka ze sklejki, trójdzielna odejmowana lub stała.
Usterzenie kryte płótnem.
Podwozie płozowe. Dwuczęściowa płoza z częścią przednią amortyzowaną dwoma krążkami gumowymi i częścią tylną biegnącą pod tyłem skrzynki.

Dane techniczne CWJ-bis "Skaut" (wg [1]):
Rozpiętość- 9,65 m, długość- 5,9 m, wysokość- 2,1 m, powierzchnia nośna- 14,2 m2.
Masa własna- 75 kg, masa użyteczna- 75 kg, masa całkowita- 150 kg.
Prędkość dopuszczalna holowania- (wg [2]- 80) km/h, prędkość minimalna- 40 km/h, doskonałość przy prędkości optymalnej 45 km/h- 12, opadanie minimalne- 1,2 m/s.

Galeria

  • Szybowiec CWJ-bis ”Skaut” z kabinką. Jarosław, 1934 r. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe).
  • CWJ-bis ”Skaut” z kabinką zbudowany przez Koło Szybowcowe Grodziec. (Źródło: www.piotrp.de).
  • Prototyp CWJ-bis ”Skaut” przed hangarem w Bezmiechowej. (Źródło: www.piotrp.de).
  • CWJ-bis ”Skaut” bez kabinki, rysunek w rzutach. (Źródło: ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 3).
  • CWJ-bis ”Skaut” z kabinką, rysunek w rzutach. (Źródło: ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 3).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
blog comments powered by Disqus