Congreve, początek XIX wieku

Rakiety wojskowe. Wielka Brytania.
Rakiety Congreve, rysunek Sir Williama Congreve'a z 1814 r. (Źródło: via "Wikimedia Commons").

W Indiach w 1766 r. zostały utworzone, przez radżę Gaidar-Alego, oddziały rakietowe, które liczyły 1200 ludzi. Musiały one być potrzebną i sprawną formacją, skoro jego syn, radża Tipu-Sahib, zwiększył liczebność tych oddziałów do 5000 ludzi. Kadłuby hinduskich rakiet bojowych były już wykonywane z żelaznej blachy. Sama rakieta była niewielka- miała długość zaledwie 30 cm, ale pręt stabilizujący lot był długi aż na 3 m. Choć głowicą bojową było tylko stożkowe ostrze działające siłą uderzenia, to jednak stanowiła ona broń bardzo skuteczną w walce z kawalerią, nie tyle może przez zadawanie ran, ale dlatego, że świst lecących rakiet płoszył konie. U schyłku XVIII wieku armia angielska podbijając Indie spotyka się z dobrze zorganizowanymi i skutecznie walczącymi oddziałami rakietowymi. Na szczególnie dużą skalę rakiety zostały użyte przez Hindusów w czasie dwóch rozstrzygających bitew pod Saringpatam w latach 1792 i 1799.

Tworzący wówczas swe olbrzymie imperium Anglicy zabiegali o zbudowanie silnej armii i jeszcze potężniejszej floty. Niemal natychmiast zainteresowali się więc nowym rodzajem broni, której skuteczność poznali na własnej skórze. Już w 1801 r. nad ulepszeniem rakiet energicznie pracował pułkownik (później generał) William Congreve (1772-1828). Istotną wadą ówczesnych rakiet było to, że dla ustabilizowana ich lotu przymocowywano z boku kadłuba długą żerdź drewnianą. Stanowiła ona jednak nieużyteczne obciążenie rakiety, co bardzo zmniejszało zasięg, oprócz tego rakiety były nieporęczne w użyciu. Pierwsze ulepszenie Congreve'a polegało na tym, że umiejscowił żerdź dokładnie w podłużnej osi symetrii rakiety i zamiast centralnej dyszy wylotowej zastosował szereg mniejszych dysz w dnie kadłuba, rozmieszczonych w ten sposób, że radialnie otaczały one żerdź stabilizującą. Istotnym ulepszeniem było też zastąpienie kadłubów papierowych kadłubami wykonanymi z blachy żelaznej. Rakiety Congreve'a rychło zostały wprowadzone do uzbrojenia. Konstruowane były cztery zasadnicze rodzaje rakiet: zapalające, burzące, rozpryskowe i oświetlające. Znormalizowane były także kalibry rakiet. Największe z nich miały masę 20 kg i zasięg 2700 m.

Nowy rodzaj uzbrojenia z powodzeniem został zastosowany przy ostrzale z morza Boulogne już w 1806 r., w 1807 r.- Kopenhagi, a w 1813 r. przy ostrzeliwaniu Gdańska, przy czym w tym ostatnim przypadku obrońcy odpowiedzieli... również rakietami. W 1813 r., rakiety zostały użyte także w czasie wielkiej bitwy narodów pod Lipskiem. W bitwie tej wzięli udział także Polacy. Bardzo prawdopodobne jest, że mogli znaleźć się w zasięgu działania rakiet. Widocznie były one niebezpieczne, skoro zostały zapamiętane przez polskich dowódców. Gdy bowiem po upadku Napoleona powstało Królestwo Polskie, w jego armii stworzone zostały również oddziały rakietowe. W sformowaniu oddziałów rakietowych zasadniczą rolę odegrał generał Józef Bem.

Źródło:

[1] Marks A. ”Ojcowie kosmonautyki”. Wydawnictwo Książka i Wiedza. Warszawa 1984.
blog comments powered by Disqus