IL "As", 1958
Równolegle do prac nad projektem samolotu TS-11 ”Iskra”, inny zespół konstruktorów z Instytutu Lotnictwa w składzie: mgr inż. Tadeusz Chyliński, mgr inż. Jerzy Haraźny i mgr inż. Justyn Sandauer, opracował w 1957 (wg [2]- 1956) r. porównawczy projekt wstępny samolotu szkolno-treningowego "As". Obydwa projekty miały być przedstawione do oceny komisji, która miała dokonać wyboru jednej z maszyn.
Pod względem sylwetki wzorowany był na amerykańskim Lockheed T-33 "Shooting Star". Był dolnopłatem z trójpodporowym podwoziem. Chwyty powietrza umieszczono po bokach kadłuba. Silnik znajdował się w tylnej części kadłuba, z wylotem spalin pod usterzeniem ogonowym. Uczeń i instruktor zajmowali miejsca w bogato oszklonej kabinie znacznie wysuniętej do przodu. W samolocie starano się połączyć walory użytkowe z wysokimi osiągami i bardzo dobrą zwrotnością. Do napędu przewidywano zastosowanie projektowanego silnika o ciągu 7,64-7,84 kN (780-800 kG) i z dopalaniem 9,8 kN (1000 kG), natomiast wg [2]- miał otrzymać silnik Rolls-Royce "Viper 8" o ciągu 800 daN. Samolot miał być uzbrojony w działko kal. 23 mm i wyposażony w zestaw urządzeń radionawigacyjnych. Ponadto na dwóch zamkach podskrzydłowych mógł przenosić różne rodzaje dodatkowego wyposażenia lub uzbrojenia albo dodatkowe zbiorniki paliwa.
Projekt koncepcyjny samolotu "As" został przedstawiony jednocześnie z projektem wstępnym TS-11 przed komisją oceny. Na przełomie lat 1957/1958 do dalszej realizacji wybrano projekt TS-11 ”Iskra”.
Konstrukcja:
Dwumiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej.
Skrzydła dwudźwigarowe, wyposażone w klapy poszerzacze.
Kadłub półskorupowy z bocznymi cchwytami powietrza do silnika. Kabina zakryta, wyposażona w fotele wyrzucane.
Usterzenie klasyczne.
Podwozie trójpodporowe z kołem przednim, chowane w locie.
Uzbrojenie: 1 stałe działko kal. 23 mm, umieszczone w przodzie kadłuba, z lewej strony. Ponadto na dwóch zamkach podskrzydłowych mógł przenosić różne rodzaje dodatkowego wyposażenia lub uzbrojenia albo dodatkowe zbiorniki paliwa.
Wyposażenie radionawigacyjne- radiostacja UKF RSI-U3, automatyczny radiokompas ARK-5, sygnalizator przelotu MRP-48P, radiowysokościomierz RW-2, odległościowa busola żyromagnetyczna DGMK-3, telefon pokładowy SPU-2.
Silnik- turboodrzutowy z dopalaczem, o ciągu statycznym 7,64-7,84 kN (780-800 kG) i ciągu z dopalaniem 9,8 kN (1000 kG) lub Rolls-Royce "Viper 8" o ciągu 800 daN.
Dane techniczne "As", projektowane (wg [1])
Rozpiętość- 10,3 (wg [2]- 10,2) m, długość- 9,6 m, wysokość- 3,6 m, powierzchnia nośna- 17,5 m2.
Masa własna- 2100 kg, masa użyteczna- 900 kg, masa całkowita- 3000 kg.
Dopuszczalna liczba Macha- Ma= 0,8, prędkość max bez dopalacza- 693 (wg [2]- 612) km/h, prędkość max z dopalaczem- 837 (wg [2]- 740) km/h, prędkość przelotowa- 550 km/h, prędkość minimalna- 125 km/h, wznoszenie bez dopalacza- 13,1 m/s, wznoszenie z dopalaczem- 22,3 (wg [2]- 46) m/s, pułap- 13 000 (wg [2]- 9000) m, zasięg- 1000 km, zasięg max- 1300 km, czas lotu- 2 h 15', czas lotu max- 2 h 51'.
Źródło:
[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1945-1980”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1980.[2] Glass A. "Niezrealizowane koncepcje Instytutu Lotnictwa". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 45 (8/2008).