Cessna 150 / 152, 1959
(Cessna L-19/O-1 "Bird Dog", Reims F-150)

Samolot szkolny, sportowy, turystyczny, łącznikowy, obserwacyjny. USA.
Samolot wielozadaniowy Cessna 152 (SP-KOK) na lotnisku Katowice- Muchowiec. (Źródło: Krzysztof Godlewski- ”airfoto.pl”).

W 1946 r. zakłady Cessna rozpoczęły produkcje lekkiego, dwumiejscowego samolotu szkolno-turystycznego C-120 z duralowym kadłubem oraz płatami krytymi płótnem oraz jego w pełni metalowej wersji C-140. W latach 1946-1951 zbudowano ogółem ponad 7000 C-120/C-140. W 1957 r. uznano, że można jeszcze spróbować sprzedaży C-140 z trójkołowym podwoziem. Wersje tę oznaczono, jako C-142, a krótko potem oznaczenie zmieniono na C-150. Prototyp oblatano w 1959 r. Samolot posiadał garb za kabiną i silnik Continental O-200A oraz odbiornik radiolatarni NDB firmy Narco Superhomer. Ta odmiana C-150 była znana jako ”modell 1959”, a na jej bazie opracowano szereg wersji od C-150A do C-150E, różniących się szczegółami wyposażenia. C-150 zaprojektowany został jako samolot masowy, dlatego jest bardzo łatwy w pilotażu.

W 1966 r., począwszy od wersji C-150F, zniknął garb za kabiną, a kadłub stał się smuklejszy. W tym samym roku ruszyła także licencyjna produkcja we Francji, pod oznaczeniem Reims F-150 . Łącznie zbudowano 2452 F-150, z czego 47 zmontowano w Argentynie. W tym samym roku zbudowano wersję akrobacyjną Cessna A150K, ze wzmocnioną konstrukcją. Na bazie C-150F powstały wersje do modelu C-150M z 1977 r. Odmiany w wersji akrobacyjnej posiadały indeks A (np.: A150L, A150M).

W 1978 r. Cessna wprowadziła kolejny model C-152 z mocniejszym silnikiem Lycoming O-234. Poszerzono też kabinę. Seryjna produkcja C-152 skończyła się w 1985 r. Ogółem zbudowano 23902 samoloty tego typu (w tym 22832 C-150 w standardowej wersji Communter oraz 1070 w akrobacyjnej Aerobat, reszta to C-152). W 2006 r. prawdopodobnie 2/3 z nich nadal było w użyciu. Na całym świecie więcej pilotów przeszkoliło się na C-150/C-152, niż na jakimkolwiek innym typie samolotu. Powstało też wiele przeróbek C-150/C-152 dokonanych we własnym zakresie przez użytkowników. Dotyczą one głównie wymiany silnika na inny, ale zdarzają się też poważniejsze przeróbki z ingerencją w płatowiec. Nowsze wersje (np. C-150K) posiadają silnik O-200A produkcji Rolls-Royce. Na bazie C-150/C-152 opracowano szereg większych odmian czteromiejscowych jak np.: Cessna C-170, C-172, C-175, C-177.

Powstała również wojskowa wersja C-150, oznaczona w armii amerykańskiej jako Cessna L-19 ”Bird Dog”. Departament Obrony USA zamówił łącznie 3200 L-19, które zbudowano w latach 1950-1959. Od cywilnych maszyn różniły się okrągłym obrysem statecznika pionowego oraz kółkiem ogonowym. Używano je m.in. w wojnie wietnamskiej do celów łącznikowych, kierowania ogniem artylerii, lotów sanitarnych oraz szkolenia. W 1962 r. oznaczenie wojskowe zmieniono na O-1. O-1 były użytkowane przez armie: USA (USAF, Marinę Corps, Army), Austrii, Chile, Francji, Indonezji, Włoch, Japonii, Malty, Pakistanu, Korei Południowej, Wietnamu Południowego, Tajlandii, oraz Kanady. Warto także dodać, że obok USAF, standardowe C-150/C-152 zostały zakupione przez armie: Burundi, Haiti, Iranu, Wybrzeża Kości Słoniowej, Paragwaju, Somalii, Peru, Sri Lanki, Zairu, Boliwii, Botswany, Ekwadoru, Gabonu oraz Meksyku.

W Polsce.

W wyniku porozumienia między organizacją sportową Austrii ASKÖ- Flugsportverband i Aeroklubem Bielsko- Bialskim doszło w 1960 r. do wymiany grupy pilotów obu organizacji. W maju Aeroklub Bielsko- Bialski gościł czterech pilotów austriackich. Z rewizytą do Austrii udała się delegacja Aeroklubu Bielsko- Bialskiego w składzie: mgr Czesław Golański, instr. Adam Niżnik oraz inż. Tadeusz Byliński i inż. Tadeusz Łabuć.

Wykonywali oni loty zapoznawcze na samolotach i szybowcach używanych w austriackim lotnictwie sportowym. W Centrum Samoloto­wym ASKÖ w Graz Adam Niżnik i Tadeusz Bydliński wykonywali loty na samolocie Cessna 150.

W Polsce pierwsze Cessny pojawiły się na początku lat 1990-tych, importowane m.in. przez firmę Avionica Poland z Warszawy. C-150/C-152 szybko zyskały sobie przychylność polskich użytkowników, głównie za sprawą niskich kosztów eksploatacji. Cessna stała się głównym samolotem szkolenia podstawowego w polskich aeroklubach. Ogólnie w dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowały się 153 samoloty z rodziny Cessna 150, Cessna 152, Cessna 172, Cessna 175 i Cessna 177 (w tym licencyjne francuskie Reims. Użytkowane były przez: Aeroklub Polski- 23 egz., dyspozycyjne- 81 egz. i prywatne- 49 egz.), natomiast 1.01.2008 r.- już 204 egz.

Były używane w przedsiębiorstwach lotniczych, m.in.: Aerotechnika, Normal.

Konstrukcja:
Silnik tłokowy:
- C-150- Continental (lub Rolls-Royce) O-200A o mocy 74 kW (100 KM),
- C-152- Lycoming O-234 o mocy 81 kW (110 KM).

Dane techniczne C-150M z 1977 r. (wg [2]):
Rozpiętość- 10,2 m, długość- 7,3 m, wysokość- 2,6 m, powierzchnia nośna- 15,0 m2.
Masa własna- 504 kg, masa użyteczna- 222 kg, max masa startowa- 726 kg.
Prędkość max- 259 km/h, prędkość przelotowa- 196 km/h, prędkość minimalna- 78 km/h, wznoszenie- 3,4 m/s, pułap- 4300 m, zasięg- 589 km.

Źródło:

[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[2] Marszałkiewicz J. ”Cessna 150/152. Podstawowy samolot szkolny w Polsce”. Lotnictwo z szachownicą nr 19.
[3] Liwiński J. ”Co lata na polskim niebie, rejestr 2007”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2007.
[4] Liwiński J. ”Polscy przewoźnicy”. Lotnictwo nr 8/2004.
[5] T. Łabuć. "Na trasie Bielsko- Zell am See". Skrzydlata Polska nr 48/1960.
blog comments powered by Disqus