CAMS-30E, 1922
Szkolna łódź latająca CAMS-30E powstała w 1922 (wg [3]- 1923) r. i była pierwszą własną konstrukcją zaprojektowaną w zakładach Chantiers Aero-Maritimes de la Seine (C.A.M.S.) w Paryżu. Premiera tego w pełni udanego samolotu odbyła się w listopadzie 1922 r. podczas Salonu Lotniczego w Paryżu. Zachwycał on swoją nowoczesną sylwetką, a smukły kadłub z siedzeniami ucznia i instruktora obok siebie nawiązywał swoją konstrukcją do rodziny budowanych we Włoszech popularnych, szybkich łodzi latających.
Na przełomie lat 1923/24 zbudowano łącznie 1 prototyp, 30 płatowców w wersji CAMS-30E (szkolny) i 1 w wersji CAMS-30T (turystyczny). Pierwsze dwadzieścia samolotów trafiło do służby w lotnictwie morskim Francji, 6 egz. zakupiła Serbia. Samolot w wersji CAMS-30T otrzymał użytkownik cywilny we Francji. Wg [3]- pPo próbach w locie, w 1924 r. uruchomiono produkcję łodzi latających CAMS-30 w małych seriach, oznaczonych od A do E, z powodu braku większych zamówień. Francuska marynarka wojenna w tym czasie bardziej preferowała lepsze konkurencyjna szkolne łodzie latające Schreck FBA-17HE2.
W Polsce.
W 1923 r. we Francji zamówiono dla Morskiego Dywizjonu Lotniczego (MDL) w Pucku 4 egzemplarze CAMS-30E. Dostarczone zostały w 1925 r. (wg [2]- w 1926 r.) Do użytku w MDL weszły w 1926 r. otrzymując cyfrowe oznaczenie typu: 2. Samoloty używane były na przemian w Morskiej Eskadrze Obserwacyjnej i w sekcji ćwiczeń vel eskadrze szkolnej. Pozostawały w służbie do 1930 r. Ostatni CAMS został skasowany w 1931 r., służąc później do celów eksperymentalnych. Z dwóch kadłubów innych samolotów zbudowano ślizgacz-katamaran wg pomysłu por. obs. Gustawa Sidorowicza.
Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła dwudźwigarowe, górne z baldachimem. Pokrycie noska sklejką, całość pokryta płótnem. Lotki tylko na górnym płacie. Pod dolnym płatem pływaki boczne. Komora płatów powiązana stojakami i usztywniona stalowymi cięgnami.
Kadłub łodziowy, drewniany, kratownicowy pokryty sklejką, płaskodenny z redanem, jedynie przód dna lekko wyprofilowany. Kabina odkryta, z podwójnymi sterownicami.
Usterzenie poziome podparte zastrzałem i usztywnione ścięgnem z drutu. Pokrycie stateczników sklejką, sterów płótnem.
Silnik- rzędowy 8- cylindrowy, chłodzony wodą w układzie V Hispano-Suiza 8E (L-4) o mocy 110 kW (150 KM). Śmigło pchające, czterołopatowe. Zbiornik paliwa w kadłubie.
Dane techniczne CAMS-30E (wg [1]):
Rozpiętość- 12,4 m, długość- 9,38 m, wysokość- 3,12 m, powierzchnia nośna- 43,0 m2.
Masa własna- 850 kg, masa użyteczna- 420 kg, masa całkowita- 1270 kg, masa całkowita max- 1360 kg.
Prędkość max- 150 km/h, wznoszenie- 2,6 m/s, pułap- 3000 m, zasięg- 400 km.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Sankowski W. ”CAMS-30E”. Lotnictwo z szachownicą nr 3.
[3] Domański J. "Szkolna łódź latająca CAMS-30E". Żołnierz Polski nr 15/1989.