Cameron Thunder & Colt AS-105 "Piast"

Sterowiec na ogrzane powietrze. Wielka Brytania.
Sterowiec na ogrzane powietrze Thunder & Colt AS105 Mk.II (SP-BSC) o nazwie "Piast". (Źródło: Copyright Jerzy Borowski- ”Baloniarstwo”).

Brytyjczyk Don Cameron inżynier i pilot balonowy, z grupą współpracowników inżynierów w 1967 r. postanowili utworzyć wytwórnię balonów sportowych wykorzystując przy ich budowie nowoczesne materiały i technologie. Pierwsze balony zostały uszyte w piwnicy własnego domu. W 1968 r. przeniesiono się do wynajętej hali tworząc zakłady Cameron Balloons w Bristol. Początkowo produkowano wyłącznie balony na ogrzane powietrze. Don Cameron mając w sobie duszę sportowca nie tylko produkował ale też latał na swoich wyrobach. Dzięki czemu zdobywał popularność i nowych nabywców na swoje wyroby. W 1972 r. Cameron przeleciał na balonie własnej produkcji nad Saharą oraz jako pierwszy pilot na balonie cieplnym przeleciał nad Alpami.

Na początku lat 1970-tych jako pierwsza firma na świecie rozpoczęła budowę sterowców na gorące powietrze. Powstały sterowce Cameron DP-60, Cameron DP-70, Cameron DP-80, Cameron DP-90. W 1973 r. sterowiec Cameron D-96 o pojemności około 3000 m3 wchodzi do produkcji (jako pierwszy seryjny na świecie). W 1974 r. zakłady zbudowały największy na świecie współczesny balon na ogrzane powietrze o pojemności blisko 15 000 m3 z dwupiętrową gondolą mieszczącą 20 pasażerów. 26.06.1978 r. D. Cameron z majorem Christopherem Dav'em na balonie Cameron "Zanussi" wystartowali z USA do przelotu nad Atlantykiem, cel nie został osiągnięty balon po przeleceniu 1999 mil wodowali 110 mil od wybrzeży Europejskich. W latach osiemdziesiątych zdobyte doświadczenia wytwórni umożliwiły budowę balonów reklamowych o ciekawych kształtach. Między innymi balon paczka papierosów, butelka Coca-Cola, aparat fotograficzny, beczka piwa, Myszka Miki i wiele innych. Dzięki rozszerzeniu asortymentu w latach 1980-tych wytwórnia wysunęła się na czoło europejskich producentów balonów cieplnych i sterowców na ogrzane powietrze. Jako ciekawostkę należy nadmienić iż zbudowano także niewielki sterowiec napełniany helem DG-14

Sterowiec Cameron AS-105 wykonany jest z materiału polimerowego Hyperlast. który zapewnia dużą wytrzymałość i odporność na temperaturę przy niewielkiej masie. Doskonale się też nadaje do barwienia i znakomicie nadaję się do szycia powłok reklamowych. Gondola dwumiejscowa z miejscami w tandem mieści także silnik napędowy, palniki oraz butle z propanem-butanem do podgrzewania powłoki. Na życzenie odbiorcy wyposażenie gondoli można wzbogaci o zestaw przyrządów nawigacyjnych, radiostację. Zapewnia to korzystanie sterowca z kontrolowanej przestrzeni powietrznej. Wygląd gondoli nie jest stały w poszczególnych sterowcach.

Podstawowy model sterowca posiadał dość mało aerodynamiczny kształt. Dlatego we wrześniu 1997 r. oblatano poprawiony model AS-105GD o większej długości i mniejszej średnicy. Dzięki czemu uzyskuje większą prędkość lotu. W nowej wersji zastosowano także częściowe podziały wnętrza powłoki na mniejsze sekcje, nowość zapewnia lepsze rozprowadzenie ciepła po powłoce, szczególnie na przedzie, najbardziej narażonym na chłodzenie a także dłuższe utrzymanie ciepła przy tej samej ilości zużytego gazu.

W Polsce.

W 1999 r. został sprowadzony do Polski sterowiec Thunder & Colt AS105 Mk.II, który otrzymał znaki rejestracyjne SP-BSC i nazwę "Piast". Zakupiły go Browary Dolnośląskie Piast. 24.07.1999 r. nastąpił pierwszy i inauguracyjny lot nad Wrocławiem. Pierwszym jego polskim pilotem został przedstawiciel firmy Cameron Balloons w Polsce, pilot balonowy, instruktor, wielokrotny balonowy Mistrz Polski Jerzy Czerniawski z Białegostoku, który szkolenie odbył w Anglii i tam otrzymał również stopień instruktora sterowcowego. Pierwszym wyszkolonym przez Jerzego Czerniawskiego pilotem sterowca został Paweł Bamberski z Wrocławia.

Konstrukcja:
Bezszkieletowy sterowiec na ogrzane powietrze. Załoga- 2- 4 osoby (minimalna załoga- 1 osoba).
Powłoka sterowca wykonana z materiału polimerowego Hyperlast. Ogrzewanie powłoki odbywa się za pomocą dwóch palników zasilanych z butli o pojemności 30- 40 kg. Standardowo pod podłoga gondoli znajdują się dwie butle, w przypadku jednoosobowej załogi istnieje możliwość dołożenia trzeciej butli.
Gondola dwumiejscowa z miejscami w tandem (możliwa zabudowa gondoli czteromiejscowej). W gondoli mieści się silnik, palniki oraz butle z propanem-butanem. Gondola wykonana jest jako konstrukcja kratownicowa spawana z rur stalowych. Na zamówienie wykonywane są gondole z rur duralowych lub z materiałów kompozytowych (włókna węglowe). Najprostsza gondola jest odkryta kratownicą, możliwe jest obudowanie panelami i oszkleniem.

Wyposażenie- na życzenie odbiorcy wyposażenie gondoli można wzbogaci o zestaw przyrządów nawigacyjnych i radiostację.

Silnik- Rotax 462 o mocy 38 kW (51 KM) lub Rotax 582 o mocy 48 kW (65 KM). Śmigło pchające.

Dane techniczne AS105 (wg [4]):
Pojemność- 2973,3 m3, długość- 34,0 m i wysokość- 13,87 m.
Masa startowa max- 850 kg.
Prędkość- 37 km/h, średni czas lotu z pilotem i pasażerem- 2,3 h.
Max temperatura w powłoce- 120 oC.

Dane techniczne AS105 Mk.II (wg [2]):
Pojemność- 2 927 m3, długość- 37,0 m i wysokość- 13,0 m.
Masa startowa max- 850 kg.
Prędkość- 25 km/h, wznoszenie- 2,5 m/s, średni czas lotu z pilotem i pasażerem- 2,5 h.

Dane techniczne AS105 GD (wg [4]):
Pojemność- 3000 m3, długość- 41,0 m i wysokość- 12,5 m.
Masa startowa max- 850 kg.
Prędkość- 37 km/h, średni czas lotu z pilotem i pasażerem- 2,3 h.
Max temperatura w powłoce- 120 oC.

Galeria

  • Sterowiec ”Piast” w locie. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1999).
  • Sterowiec ”Piast” w locie. Zdjęcie wykonane podczas szkolenia w Anglii. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1999).
  • Sterowiec ”Piast” przygotowany do pierwszego napełnienia, hipodrom wrocławski 23.07.1999 r. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1999).

Źródło:

[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006.”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[2] Klub Balonowy Białystok.
[3] Baloniarstwo.
[4] Waszczuk J. "Sterowiec Cameron Thunder Colt AS105". SPOTTER.PL.
[5] Wiśniewska A. "Pierwszy w Polsce". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1999.

blog comments powered by Disqus