Bristol 156 "Beaufighter", 1939

Samolot myśliwski nocny, torpedowy. Wielka Brytania.
Samolot myśliwski nocny Bristol ”Beaufighter” Mk.VIF. (Źródło: archiwum).

Od szeregu lat RAF wykazywał zainteresowanie ciężkim myśliwcem nocnym, specjalnie przystosowanym do działania w warunkach ograniczonej widoczności. Firma Bristol opracowała z własnej inicjatywy projekt ciężkiego silnie uzbrojonego myśliwca ”Beaufighter”, w którym zastosowano wiele gotowych elementów budowanego wówczas seryjnie samolotu bombowo-torpedowego Bristol ”Beaufort”. Prototyp został ukończony w połowie 1939 r. i oblatany 17.07.1939 r., a pierwsze egzemplarze seryjne Mk.I z silnikami Bristol ”Hercules XI” przekazano Fighter Command we wrześniu 1940 r.

”Beaufightery” operowały początkowo bez aparatury radarowej. Dopiero od listopada 1940 r. zaczęto je wyposażać w radar AI Mk.IV. Nowe maszyny przyjmowano w dywizjonach z dużą rezerwą. Wkrótce jednak zyskał uznanie. Krótkonosa zwarta konstrukcja czyniła samolot bardziej zwrotnym od innych podobnych maszyn. Znaczna prędkość lotu, duży zasięg oraz duża siła ognia, stwarzała z ”Beaufightera” groźnego przeciwnika.

W drugiej połowie 1940 r., wskutek wyczerpania zapasu silników Bristol ”Hercules” i aktualnego zaangażowania całej produkcji wytwórni Bristol w dostawy silników dla samolotów Short ”Stirling”, przeprojektowano ”Beaufightery”, przystosowując je do napędu silnikami rzędowymi Rolls Royce ”Merlin XX”, którymi wówczas dysponowano w nadmiarze. Pierwszy egzemplarz seryjny nowej wersji oblatano 22.03.1941 r. Wkrótce ”Beaufightery” Mk.IIF wyprowadzono na wyposażenie większości nocnych dywizjonów myśliwskich. Mniejszy opór aerodynamiczny gondol zespołu napędowego sprawił, że pomimo zabudowania znacznie słabszych silników prędkość maszyny zmalała zaledwie z 516 km/h do 485 km/h, ale z włączonym doładowaniem wzrastała do 530 km/h. Zastosowanie nowych jednostek napędowych spowodowało zakłócenia stateczności kierunkowej i poprzecznej oraz pogorszenie właściwości lotno-pilotażowych. Dla poprawienia stateczności próbowano zastosować kilka ulepszeń, jednak w dalszym ciągu wykazywały one w niektórych fazach lotu tendencję do niestateczności. Samolot w tej postaci był trudny w pilotażu i nie lubiany przez pilotów.

Produkcja Mk.II została wkrótce zatrzymana i zastąpiona przez następny wariant seryjny ”Beaufighter” Mk.VIF napędzany silnikami Bristol ”Hercules” VI lub XVI. Maszyna w tej postaci nie miała wad wersji Mk.II.

Ogółem wyprodukowano 5562 samoloty Bristol ”Beaufighter”, z tego 954 egz. Mk.I, 450 egz. Mk.II, 1832 egz. Mk.VI i 2326 egz. Mk.X/XI. Produkcję samolotów zakończono we wrześniu 1945 r. Oprócz Fighter Command, samoloty ”Beaufighter” stosowano do obrony wybrzeża w Coastal Command, w walkach na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz do celów specjalnych.

W Polsce.

W sierpniu 1941 roku wprowadzono samoloty Bristol ”Beaufighter” Mk. IIF 307 Nocnego Dywizjonu Myśliwskiego Puchaczy Lwowskich. Jednostka osiągnęła gotowość operacyjną na nowych maszynach we wrześniu 1941 r. -W odróżnieniu od poprzednich samolotów Boulton Paul ”Defiant”, ”Beaufightery” były wyposażone w aparaturę radarową typu AI, stanowiącą ściśle tajne wyposażenie udostępniane dotychczas wyłącznie obsłudze brytyjskiej. Dywizjon 307 był pierwszą niebrytyjską jednostką wyposażoną w tę rewelacyjną aparaturę.

Polacy bronili na ”Beaufighterach” Mk.II miasta Exeter oraz położonych na południu portów brytyjskich. Latając na tych niepopularnych i trudnych maszynach polskie załogi odniosły szereg nocnych zwycięstw powietrznych. 5.05.1942 r. dywizjon otrzymał pierwsze samoloty w wersji ”Beaufighter” Mk.VIF. Przez pewien okres park jednostki stanowił mozaikę obydwóch wariantów, ale wkrótce Mk.VIF stał się sprzętem standardowym. Samolot był pozbawiony wad Mk.IIF i cieszył się popularnością wśród pilotów. Piloci dywizjonu odnieśli kolejne zwycięstwa powietrzne na tych maszynach. Na trudnych w pilotażu Mk.IIF i zwrotnych Mk.VIF zestrzelono kilkanaście samolotów Luftwaffe. ”Beaufightery” Mk.VIF pozostały na wyposażeniu dywizjonu do lutego 1943 r., chociaż już w grudniu 1942 r. zaczęto je zastępować samolotami De Havilland ”Mosquito” Mk.IIF.

Polscy lotnicy walczyli na samolotach Bristol ”Beaufighter” również w dywizjonach brytyjskich, np. w 219 Nocnym Dywizjonie Myśliwskim.

W dniu 14.10.1943 r. Szef Kierownictwa Marynarki Wojennej wiceadmirał Jerzy Świrski zwrócił się do Inspektora Lotnictwa, aby dla przyszłych (powojennych) potrzeb lotnictwa morskiego 10 polskich załóg przeszkolić w Coastal Command na samolotach torpedowych Bristol ”Beaufighter”. Do przeszkolenia jednak nie doszło.

Na samolotach Bristol ”Beaufighter” we wszystkich wersjach latali Polacy w różnych ośrodkach i jednostkach brytyjskich w charakterze pilotów liniowych, uczniów pilotów, pilotów instruktorów, nawigatorów i oblatywaczy: - 51 OTU Cranfield, Polish Flight- szkolenie pilotów myśliwskich nocnych,
- 54 OTU Charter Hali, Polish Flight- szkolenie pilotów myśliwskich nocnych,
- 18 Maintenance Unit, ATA Ferry,
- 30 Maintenance Unit w Sealand,
- 38 Maintenance Unit, Llandow, I/C Test Flight- oblot maszyn po remontach i przeróbkach,
- 10 Ferry Pilots Pool, Hullavington- dostawa samolotów z wytwórni i baz do jednostek,
- 1 Aircraft Delivery Unit, Polish Detachment RAF Station Takoradi (Gold Coast)- dostawa samolotów lotem przez kontynent afrykański,
- 9 Ferry Unit of the 229th Group RAF India- dostawa maszyn do baz w Indii, Burmie i Cejlonie.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy średniopłat o konstrukcji metalowej.
Kabiny zakryte.
Podwozie klasyczne chowane w locie.

Uzbrojenie- 4 działka Hispano kal. 20 mm umieszczone w przodzie kadłuba i 6 karabinów maszynowych Browning kal. 7,69 mm w skrzydłach.

Wyposażenie- radar pokładowy AI Mk.IV przeznaczony do wykrywania samolotów w locie.

Napęd- 2 silniki:
- Mk.I- Bristol ”Hercules XI” o mocy 1029 kW (1400 KM) każdy,
- Mk.IIF- Rolls Royce ”Merlin XX” o mocy 941 kW (1280 KM) każdy,
- Mk.VIF- w układzie podwójnej gwiazdy Bristol ”Hercules IV” lub ”Hercules XVI” o mocy 1213 kW (1650 KM) każdy.

Dane techniczne Mk.IIF (wg [2]):
Rozpiętość- 17,65 m, długość- 13,3 m, wysokość- 4,83 m, powierzchnia nośna- 46,8 m2.
Masa własna- 6250 kg, masa całkowita- 9500 kg.
Prędkość max- 485 km/h, pułap- 8060 m, zasięg- 2490 km.

Dane techniczne Mk.VIF (wg [2]):
Rozpiętość- 17,65 m, długość- 12,7 m, wysokość- 4,83 m, powierzchnia nośna- 46,8 m2.
Masa własna- 6600 kg, masa całkowita- 9800 kg.
Prędkość max- 533 km/h, pułap- 8100 m, zasięg- 2380 km.

Galeria

  • Samolot myśliwski nocny Bristol "Beaufighter" Mk.VIF EW-Z z 307 Nocnego Dywizjonu Myśliwskiego Lwowskich Puchaczy. (Źródło: via Wojciech Zmyślony- "Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej").
  • Bristol 156 "Beaufighter" Mk.I, plany modelarskie. (Źródło: Modelarz nr 8/1957).

Źródło:

[1] Konarski M. ”Próby sformowania jednostek polskiego lotnictwa morskiego w Wielkiej Brytanii”. Lotnictwo nr 3/2007.
[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[3] Cumft O., Kujawa H. K. ”Księga lotników polskich. Poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1989.
[4] ”Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej”

blog comments powered by Disqus