JB-4 "Skowronek", 1989
Ultralekki samolot JB-4 ”Skowronek” był ostatnią konstrukcją Józefa Borzęckiego. Konstruktor, w 1979 r. wyjeżdża do Olesna Śląskiego, gdzie jako emeryt, w bardzo trudnych, kryzysowych warunkach buduje swoją czwartą konstrukcje. Silnik użyty do ”Skowronka” był starym silnikiem od motoszybowca ”Cirrus”.
Zebrane na poprzednich konstrukcjach doświadczenia, wpłynęły na wybór układu oraz dobór parametrów technicznych. Celem konstrukcji nie było osiąganie dużych prędkości lecz bezpieczne, przyjemne i tanie latanie. Zastosowano w nim sterowanie systemem sprzężonym, z korektorem wychylenia steru kierunku w przypadku lądowania z bocznym wiatrem. Samolot został opracowany z myślą o użytkowaniu z dala od lotnisk, hangarów i zaplecza technicznego. Charakteryzował się krótkim startem, niewrażliwością na przeciągnięcie. Posiadał łatwy pilotaż i małą prędkość lądowania. Samolot został zbudowany z myślą o działalności ekologicznej: wyszukiwanie źródeł zanieczyszczeń wody i powietrza, biologicznej ochrony roślin uprawnych metodą rozrzucania na polach zarodników i owadów niszczących szkodniki.
W dniu 29.10.1989 r. ”Skowronek” został oblatany. Niestety 14.10.1990 r., podczas lotu na wysokości 200 m, uległo złamaniu lewe skrzydło. To był ostatni lot Józefa Borzeckiego. Zmarł, śmiercią lotnika, w szpitalu w Oleśnie Śląskim.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat wolnonośny o konstrukcji mieszanej.
Płat niedzielony o obrysie prostokątnym z zaokrąglonymi i ściętymi skośnie od dołu końcówkami, bez wzniosu. Posiadał krótkie lotki i długie klapy proste bezszczelinowe. Konstrukcja drewniana, pokryta płótnem. Skrzydło posiadało pojedynczy dźwigar rurowy ze sklejki. Skrzydło składało się wzdłuż kadłuba przez obrócenie.
Kadłub skorupowy z wręgami z blachy ze stopów lekkich. Kabina odkryta.
Usterzenie poziome płytowe, dzielone, bez zastrzałów. Usterzenie pionowe płytowe, drewniane, kryte płótnem.
Podwozie klasyczne stałe.
Silnik- VW ”Kübelwagen” (z 1943 r.!) o mocy startowej 15 kW (20 KM).
Dane techniczne JB-4 (wg [4]):
Rozpiętość- 8,28 m, długość- 5,25 m, wysokość- 1,6 m, powierzchnia nośna- 9,6 (wg [1]- 9,5) m2.
Masa własna- 120 kg, masa całkowita- 200 kg.
Prędkość przelotowa- 100 km/h, prędkość przeciągnięcia bez klap- 56 km/h, prędkość przeciągnięcia z klapami- 42 km/h, zasięg- 300 km.
Galeria
Źródło:
[1] ”Polskie konstrukcje amatorskie”.[2] ”Józef Borzęcki. Biograficzny szkic. Jego życie, Jego konstrukcje, osiągnięcia, książka i ostatni lot”.
[3] ”Józef Borzęcki. Prekursor lotnictwa amatorskiego w powojennej Polsce”.
[4] ”Samolot ekologiczny JB-4 Skowronek”. Skrzydlata Polska nr 15/1990.