Bilsam Aviation "Sky Cruiser", 2005
W latach 2003- 2004 na zlecenie firmy Bilsam Enterprises Polska Spółka z o. o. inż. Jerzy Cisowski zaprojektował dwumiejscowy samolot ultralekki "Sky Cruiser" w układzie grzbietopłata.
Prototyp został wykonany w firmie Bilsam i był nadzorowany przez IKCSP ULC jako budowany w pojedynczym egzemplarzu. Nie spełnił on jednak wymogów dotyczących ciężaru i nie mógł być zarejestrowany jako ultralekki. Ostatecznie po przeprowadzeniu stosownych prób otrzymał w dniu 21.01.2006 r. Pozwolenie Na Wykonywanie Lotów w Kategorii Specjalnej oraz został wpisany do rejestru statków powietrznych w dniu 28.03.2006 r. Pierwszy prototyp o nr fabrycznym 002/2004 otrzymał znaki rejestracyjne SP-YSW. Wyprodukowano drugi egzemplarz samolotu z przeznaczeniem do przeprowadzania wytrzymałościowych prób statycznych, które wykonano w 2005 i 2006 r.
Nieskończony jeszcze prototyp samolotu pokazano publicznie w 2005 r. Oblot odbył się parę miesięcy później, próby w locie trwały jeszcze w 2006 r.
Firma na przełomie lat 2005/2006 wykonała bez nadzoru krajowego kilka samolotów "Sky Cruiser", które zostały sprzedane za granicę (prawdopodobnie w ciągu pierwszego roku sprzedano 9 samolotów). W 2006 r. na Targach Lotnictwa Lekkiego i Ultralekkiego w Katowicach (12-14.05.) została zaprezentowana wersja ”Sky Cruiser XHP” (extra high performance).
Ze względu na zbyt dużą masę własną samolotu "Sky Cruiser" podjęto decyzję o wprowadzeniu modyfikacji mającej na celu jej zmniejszenie, a polegającej na zmniejszeniu rozpiętości skrzydeł- i co za tym idzie- ich powierzchni. Lotki i klapy pozostały bez modyfikacji. Dodatkowo wprowadzono płytowe usterzenie poziome (integralne) zamiast podzielonego na statecznik poziomy i ster wysokości. Inż. Jerzy Cisowski opracował dokumentację zmian. Zmodyfikowany samolot otrzymał oznaczenie "Sky Cruiser B". Budowę samolotu oznaczonego numerem fabrycznym 011B rozpoczęto w maju 2006 r. Budowa samolotu odbywała się pod nadzorem IKCSP. Oblot samolotu został wykonany w dniu 28.06.2006 r. Po oblocie pilot doświadczalny ze względu na przewidywany długi okres dopracowania usterzenia płytowego zasugerował powrót do poprzedniej wersji usterzenia. Firma dokonała zmiany polegającej na zamontowaniu usterzenia składającego się ze statecznika i steru zamiast usterzenia płytowego. W takim stanie pilot doświadczalny dokonał oblotu samolotu w dniu 7.07.2006 r. Po oblocie samolot został dopuszczony do wykonywania prób w locie. Próby w locie kontynuowano w dniach 7, 8, 9, 14 i 15 lipca.
W wyniku doświadczeń eksploatacyjnych (utrudnienia przy montażu i demontażu skrzydeł, trudności w zlewaniu paliwa oraz zbyt przedniego położenia środka ciężkości) postanowiono zrezygnować ze zbiorników paliwa w skrzydłach i zastosować jeden zbiornik w kadłubie za fotelami załogi. Wykonano zbiornik paliwa o pojemności ok. 80 l. W lipcu 2006 r. wykonywana była zmiana konstrukcyjna polegająca na: usunięciu zbiorników paliwa ze skrzydeł i zastosowaniu jednego zbiornika w kadłubie wraz z przebudową instalacji paliwowej oraz usunięciu klapki wyważającej na sterze wysokości wraz z elektrycznym napędem.
W dniu 29.07.2006 r. z lotniska w Bednarach wykonywano loty doświadczalne na samolocie "Sky Cruiser B" (nr fabryczny 011B, SP-SARA). W trzecim w tym dniu locie nastąpiło odpadniecie prawego skrzydła. Użycie spadochronowego systemu ratunkowego spowodowało odpadniecie lewego skrzydła. Kadłub bez skrzydeł spadł na las. Załoga samolotu poniosła śmierć na miejscu zdarzenia. Przyczyną wypadku były wady produkcyjne samolotu.
Dalsze prace nad samolotem zostały wstrzymane. Projekt został wykupiony przez niemiecko- belgijsko- luksemburską spółkę B.O.T. Aircraft i nadal rozwijany pod nazwą B.O.T Aircraft SC07 "Speed Cruiser".
Konstrukcja:
Dwumiejscowy grzbietopłat wolnonośny wykonany całkowicie z kompozytów polimerowych.
Skrzydła wyposażone w lotki i klapy.
Kabina zakryta.
Podwozie trójkołowe z kółkiem przednim, stałe.
Wyposażenie- spadochronowy system ratunkowy typu Galaxy 5/450 Soft.
Silnik- płaski, rzędowy, chłodzony cieczą i powietrzem Rotax 912 ULS o mocy startowej 74 kW (100 KM). Stosowano również silniki samochodowe Suzuki o mocy 74 kW (100 KM). Śmigło przestawiane na ziemi firmy Peszke.
Zbiornik paliwa 60 l umieszczony w kadłubie.
Dane techniczne ”Sky Cruiser” (wg [1]):
Rozpiętość- 8 m.
Masa własna- 272 kg.
Dane techniczne ”Sky Cruiser B” (wg [3):
Rozpiętość- 8 m.
Masa własna- 295,5 kg, max masa startowa- 472,5 kg.
Galeria
Źródło:
[1] ms ”Sky Cruiser certyfikowany”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 3/2006.[2] Krawcewicz K. ”Ultralekkie na właściwym kursie”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/2006.
[3] "Raport Końcowy Wypadek. Zdarzenie nr: 224/06. Samolot ultralekki Sky Cruiser B, SP-SARA. 29 lipca 2006 r. – Bednary".
[4] Brychczyński G. "Stan i perspektywy polskiego przemysłu lotniczego – cz. II". Strona Główna - SAMOLOTY.PL - wszystko o lataniu.