Bellanca J-300 Special

Samolot rajdowy specjalnie przystosowany do lotów długodystansowych, transportowy. USA.
Samolot rajdowy Bellanca J-300 braci Adamowiczów podczas międzylądowania w Toruniu w 1934 r. (Źródło: Lotnictwo Aviation International nr 10/1995).

Bellanca J-300 Special była specjalną wersją dalekiego zasięgu, znanego w Stanach samolotu pasażerskiego i transportowego.

W Polsce.

Zamieszkały w USA Stanisław Hausner (pochodzący z Rzeszowszczyzny), po uzyskaniu wyszkolenia lotniczego postanowił odbyć lot przez Atlantyk płn. do Polski. W tym celu zakupił samolot Bellanca J-300 o znakach NR 7085. W dniu 28.05.1932 r. Hausner wystartował z lotniska Newark w stanie New Jersey do lotu do Polski. Burze, niski pułap chmur i nierówna praca silnika zmusiły pilota do zawrócenia znad Atlantyku po trzech godzinach lotu. Powrócił na lotnisko, z którego wystartował. 3.06.1932 r. Hausner wystartował z lotniska Floyd Bennett pod Nowym Jorkiem, ponownie do lotu do Warszawy. Obrał trasę przez Nową Funlandię, Irlandię i Londyn do Warszawy. Przez tydzień nie było informacji o losach lotnika, którego uznano za zaginionego. Tymczasem Hausner po 29 h i 29 min lotu musiał wodować 4 czerwca w południe z powodu braku paliwa, które wyciekło z uszkodzonego zbiornika. Puste zbiorniki utrzymywały samolot na wodzie. Przepływające statki (a było ich aż 19) nie zauważyły samolotu, a dni upływały. Pilot miał z sobą tylko kilka kanapek i trochę wody do picia. Dopiero 10 czerwca zbiornikowiec Circe Shell wyłowił prawie nieprzytom­nego pilota między Azorami i Europą. Dzięki hartowi ducha i dużej wytrzymałości pilot przeżył prawie tydzień na morzu. Po powrocie do sił zaczął przygotowywać się do następnej próby, lecz do niej już nie doszło, gdyż zginął w wypadku lotniczym.

Bellanca
była pierwszym samolotem dostarczonym do Polski bezpośrednio z Ameryki lotem przez Atlantyk. Dwaj emigranci polskiego pochodzenia Bolesław i Józef Adamowiczowie postanowili na własnym samolocie Bellanca J-300 Special wykonać lot do Polski. Zakupiony w 1933 r. samolot o nr fabrycznym 3003 miał znaki rejestracyjne USA: NR797W i nazwę ”City of Warsaw”. Pierwsza próba podjęta w sierpniu 1933 r. zakończyła się niepowodzeniem. Druga próba podjęta rok później była udana. Start nastąpił 29.06.1934 r. o 5.00 z Harbour Grace (Nowa Fundlandia), a lądowanie po 20 godzinach lotu w Fleurs d'Orne w Normandii. Do Torunia, a następnie Warszawy, lotnicy dotarli 2.07.1934 r. Bracia Adamowiczowie powrócili do Stanów Zjednoczonych. Samolot pozostał w Polsce. Odkupiony został przez LOPP. Do 1937 r. służył w Sztabowej Eskadrze Treningowej przy 1 PL do lotów propagandowych. W 1937 r. Bellanca została przebudowana na samolot transportowy do wywozu skoczków spadochronowych. W 1938 r. otrzymała znaki SP-BPG. Samolot stacjonował w 1 PL i obsługiwał ośrodki, gdzie organizowano kursy spadochronowe. Po 1.09.1939 r. wykonywała loty transportowe. 7 września samolot został ostrzelany z ziemi przez obronę przeciwlotniczą i lądował przymusowo pod Brześciem. Niezdolny do lotu dostał się w ręce Niemców. W czasie wojny używany był na froncie wschodnim w lotnictwie rumuńskim.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji mieszanej. Przebudowany następnie na transportowy do wywozu 6 skoczków spadochronowych.
Płat drewniany, dwudźwigarowy, pokryty płótnem.
Kadłub spawany z rur stalowych.

Silnik- Wright ”Whirlwind” J5 o mocy 162 kW (220 KM). Śmigło dwułopatowe. Zbiorniki paliwa na przelot miały łączną pojemność 1627 l, po przebudowie 160 l.

Dane techniczne J-300 (wg [1]):
Rozpiętość- 15,4 m; długość- 8,5 m; wysokość- 2,6 m; powierzchnia nośna- 25,2 m2.
Masa własna- 840 kg, masa użyteczna- 840 (1600) kg, całkowita- 1680 (2440) kg.
Osiągi wersji rajdowej: prędkość maksymalna- 209 km/h; prędkość przelotowa- 177 km/h; prędkość minimalna- 70 km/h, pułap- 4700 m, zasięg- 6200 km.

Galeria

  • Bracia Bolesław (niższy) i Józef Adamowiczowie przed swoim samolotem Bellanca J-300 noszącym jeszcze nazwę ”Olympia”. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe - Sygnatura: 1-Z-1012a).
  • Samolot braci Bolesława i Józefa Adamowiczów Bellanca J-300 noszącym nazwę ”City of Warsaw” na lotnisku Okęcie. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe - Sygnatura: 1-Z-1025-1).
  • Samolot Bellanca zwany ”Rosa Maria” pilotowany przez Stanisława Hausnera podczas startu. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe - Sygnatura: 1-Z-1067-6).
  • Samolot braci Bolesława i Józefa Adamowiczów Bellanca J-300 noszącym nazwę ”City of Warsaw”. (Źródło: www.forum.odkrywca.pl).
  • Samolot Bellanca J-300 w locie. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).
  • Samolot Bellanca J-300 w w widoku z przodu. (Źródło: forum.odkrywca.pl).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Glass A., Bączkowski W. "Samoloty słynnych przelotów 1925-1932". Seria "Barwa w lotnictwie polskim". Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990.
blog comments powered by Disqus