Bell 412, 1979

Śmigłowiec wielozadaniowy. USA.
Śmigłowiec Bell-412 (02) Polskich Sił Powietrznych. (Źródło: Copyright Krzysztof Godlewski- ”airfoto.pl”).

Na początku lat 1970-tych w firmie Bell Helicopter Company opracowany został śmigłowiec Bell 412. Stanowił wersję rozwojową śmigłowca Bell-212 z wirnikiem nośnym o czterech łopatach. Był to pierwszy śmigłowiec zakładów Bell z wirnikiem nośnym tego typu. Pierwszy prototyp został oblatany 3.08.1973 r.

Wersja Bell 412ST została opracowana na zamówienie armii irańskiej j wenezuelskiej. Przeznaczona jest do przewo­zu bardzo ważnych osobistości (VIP). Prototyp wykonał pierwszy lot 21.07.1979 r. W śmigłowcu tym znacznie wydłużono kabiny transportową, przez co zyskano możliwość zabrania na pokład, oprócz pilota, 19 ludzi. Zastosowano podwozie kołowe. W wersji cywilnej można w nim transportować, w komfortowo wyposażonej kabinie, 18 pasażerów. Zmianie uległy drzwi kabiny transportowej oraz obrys górnej części śmigłowca mieszczącej zespól napędowy, który składa się z dwóch silników turbinowych Pratt & Whitney of Canada JT 15D-1 lub Generał Electric CF-7-2A. Śmigłowiec wyposażony został w pilota auto­matycznego i bogaty zestaw awioniki.

W kwietniu 1992 r. Departament Obrony Narodowej Kanady podjął decyzje o zakupie 100 śmigłowców Bell 412.

W Polsce.

W 1989 r. została utworzona firma firmę JOY Company Ltd., która za pomocą śmigłowca  Mi-8 prowadziła przeciwpożaro­we loty patrolowe lasów w Hiszpanii. W perspektywie JOY planowała użytko­wać docelowo 10 śmigłowców o różnym przeznaczeniu (w 1991 r. miało to być do 6 egz.)- po­czątkowo Mi-8, a następnie śmigłowce Bell 412 (3 egz.). W 1991 r. firma planowała utworzenie linii lotniczej z Polski do Zjednoczonych Emiratów Arab­skich, którą miały obsługiwać dwa sa­moloty Iljuszyn Ił-76. Na loty z kraju do Afryki i na Bliski Wschód firma zamierzała wprowa­dzić samoloty Antonow An-12. Zamierzała również zaku­pić używane samoloty Boeing 707 oraz samoloty produkcji szwedzkiej SAAB 340.

W maju 1991 r. w celu zapewnienia Papieżowi Janowi Pawłowi II, podczas Jego IV pielgrzymki, dogodnego środka transportu lotniczego na terenie naszego Kraju, sprowadzono do 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego w Warszawie 2 śmigłowce Bell 412SP. Jeden (nr 01) na podwoziu kołowym, drugi (nr 02) na płozach. Śmigłowiec z podwoziem kołowym został zakupiony dla naszego lotnictwa. Miał on luksusowe wyposażenie, spełniające wymagania stawiane maszynom wykorzystywanym do transportu bardzo ważnych osobistości (VIP). Drugi ze śmigłowców różnił się od śmigłowca 01 kabiną transportową, która była wyposażona w podwyższonym standardzie, lecz konstrukcyjnie nie odbiegała od wersji podstawowej. Maszyna mogła zabierać dziesięciu pasażerów. Śmigłowiec nr 02 został wydzierżawiony 36 SPLT na okres wizyt Papieża i został zwrócony we wrześniu 1991 r.

Korzystając z okazji marketingowej, która pojawiła się w kontaktach z firmą Bell Helicopter Textron, w lipcu 1993 r. dokonano wymiany śmigłowca Bell 412SP nr 01 na śmigłowiec Bell 412HP. Śmigłowiec wyposażony w podwozie płozowe umożliwiał przelot 8 VIP-ów. Bell 412HP pełnił funkcję reprezentacyjnego śmigłowca Polskich Sił Zbrojnych.

W latach 2000-nych firma PZL-Świdnik zawarła umowę z firmą Bell na produkcję belek ogonowych do śmigłowców Bell-412 / ”Huey II”.

Konstrukcja.
Dwusilnikowy, śmigłowiec wykonany układzie jednowirnikowym ze śmigłem ogonowym. Załoga- 2 osoby, minimalny skład załogi to jeden pilot. Pasażerów- max 13, wersja eksploatowana przez Polskie Siły Zbrojne umożliwiała transport 8 pasażerów.
Wirnik nośny czterołopatowy, wyposażony w półsztywną głowicę z ele­mentami antywibracyjnymi. Łopaty o obrysie prostokątnym przechodzącym w trzech czwartych długości w trapezowy. Wykonane w całości z lami­natów.
Śmigło ogonowe dwułopatowe całkowicie metalowe umieszczone z pra­wej strony statecznika pionowego. Łopaty o obrysie prostokątnym.
Kadłub śmigłowca całkowicie metalowy o konstrukcji półskorupowej i przekroju prostokątnym. W przedniej części znajduje się kabina załogi z fotelami obok siebie. W nosie maszyny znajduje się przedział akumulatorów i radaru meteorologicznego. Oszklenie tego fragmentu stanowią dwie szyby wiatrochronu, szyby oszklenia dol­nego oraz okna umieszczone w suficie kadłuba. Dostęp do kabiny załogi umoż­liwiają otwierane w kierunku do przodu drzwi z opuszczanymi fragmentami szyb. Za kabiną załogi, oddzielona pełną wręgą z opuszczaną szybą, znajduje się kabina pasażerska. W tylnym obszarze kabiny trans­portowej, w płaszczyźnie symetrii znajduje się osłona studni przekładni głów­nej. Konstrukcja tego rodzaju zapewnia, w przypadku awaryjnego przyzie­mienia z dużą prędkością opadania, wypadnięcie na zewnątrz bloku przekład­ni bez naruszania obszaru kabiny transportowej. Pod podłogą znajdują się zbiorniki paliwa. Wejście do kabiny transportowej umożliwiają dwuczęściowe drzwi, któ­rych większy fragment odsuwany jest w kierunku do tyłu, mniejszy zaś otwie­rany w kierunku nosa maszyny. Na suficie kabiny transportowej ustawio­no zespół przekładni głównej i agregatów zasilających instalacje śmigłowca. Końcowy fragment kadłuba zawiera przedziały zbiorników paliwa oraz wy­posażenia radioelektronicznego. Powyżej umieszczono silniki.
Belka ogonowa konstrukcji półskorupowej ma przekrój prostokątny. Za­kończona jest od góry statecznikiem pionowym, będącym jednocześnie pod­stawą przekładni 90° śmigła ogonowego. W części dolnej umieszczono płozę ogonową. Na grzbiecie belki ogonowej ułożono wał śmigła ogonowego, który zakryty jest dwuczęściową osłoną. W przedniej części struktury umieszczono przedział bagażnika. W trzech czwartych długości belki ogonowej umieszczono przestawiany, pod wpływem siły aero­dynamicznej związanej ze zwiększaniem prędkości, całkowicie metalowy sta­tecznik poziomy o obrysie prostokątnym.
Podwozie typu płozowego. Amortyzowane dzięki plastyczne­mu odkształcaniu podpór rurowych. Prze­mieszczanie po ziemi śmigłowca z wyłączonym zespołem napędowym umoż­liwiają, zakładane na płozy, kółka transportowe.

Napęd- 2 silniki turbinowe z wolną turbiną napę­dową Pratt & Whitney PT6T-3BE o mocy startowej 1342 kW (1825 KM) każdy.
Moment obrotowy przekazywany na, znajdującą się przed silnikami, trzystop­niową przekładnię zębatą za pomocą pojedynczego wału napędowego.

Wyposażenie- śmigłowiec posiada certyfikat FAA kategorii A dopuszczający ją do lotów IFR (zarówno przy sterowaniu ręcznym jak i automa­tycznym) w dzień i w nocy, w każdych warunkach meteorologicznych, z wyjątkiem warunków ob­lodzenia. Urządzenia radiowe firmy Bendix- King zapewniają dwu­stronną łączność foniczną oraz umożliwiają korzystanie z radiowych środków nawigacyjnych. Radar meteorologiczny RDR-1400 firmy Bendix umożliwia śledzenie na kolorowym monitorze zjawisk atmosferycznych oraz obserwo­wanie powierzchni ziemi. Śmigłowiec ma zabudowany układ automatycznego spikera podającego załodze komendy czynności związanych z wykonywaniem lotu oraz informu­jącego pasażerów, przez głośniki umieszczone w kabinie transportowej, o ko­nieczności podjęcia działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa w różnych sytuacjach wynikających z warunków wykonywania lotu.
Instalacje: hydrauliczna, elektryczna, przeciwpożarowa, przeciwoblodzeniowa.

Dane techniczne Bell 412 (wg [6]):
Średnica tarczy wirnika nośnego- 14,0 m, długość całkowita z obracającymi się wirnikami- 17,1 m, wysokość z obracającym się śmigłem ogonowym- 4,6 m.
Masa startowa max- 5398 kg.
Prędkość dopuszczalna- 259 km/h, prędkość przelotowa mx- 227 km/h, pułap max- 3111 m, max pułap zawisu z wpływem ziemi (IGE)- 1067 m, max pułap zawisu bez wpływu ziemi (OGE)- 4209 m, zasięg max- 747 km.

Galeria

  • Śmigłowiec Bell-412 (02) Polskich Sił Powietrznych na lotnisku Warszawa-Okęcie. (Źródło: Hiuppo via ”Wikimedia Commons”).

Źródło:

[1] Kłosiński P. ”Śmigłowce Bell 412 w Polskim Lotnictwie Wojskowym”. Nowa Technika Wojskowa nr 6/1993.
[2] Kłosiński P. ”Śmigłowce w Spec Pułku”. Nowa Technika Wojskowa nr 2/1995.
[3] Bączyk N. ”AgustaWestland i PZL Świdnik a sprawa polska”. Nowa Technika Wojskowa nr 9/2009.
[4] Kłosiński Paweł "Śmigłowiec wielozadaniowy Bell UH-1 Iroquois". Seria "Typy Broni i Uzbrojenia" nr 150. Wydawnictwo MON. Warszawa 1993.
[5] (m) "Joy". Lotnictwo Aviation International nr 3/1991.
[6] Kłosiński P. "Belle 412 w Polsce". Aeroplan nr 2/1999.

blog comments powered by Disqus