Bell 206 "JetRanger" (OH-58 "Kiowa"), 1962
("LongRanger", "TwinRanger", CH-136)

Śmigłowiec wielozadaniowy. USA.
Prywatny śmigłowiec Bell-206 ”JetRanger” (SP-FYN). (Źródło: Copyright Krzysztof Godlewski- ”airfoto.pl”).

W 1960 r. dowództwo US Army rozpisało konkurs na lekki śmigłowiec obserwacyjny (LOH-Light Observation Helicopter), który miał zastąpić śmigłowce Bell OH-13, Hiller OH-23 oraz samoloty Cessna O-1. Przewidywano, że nowy śmigłowiec będzie wypeł­niał nie tylko zadania łącznikowe-obserwacyjne, lecz także rozpoznawcze, lekkiego transportu, ewakuacji rannych, a nawet wsparcia ogniowego. Na początku 1961 r. przedłożono 12 projektów wstępnych. Do realizacji wybrano trzy: Bell D-250, Hiller 1.100 i Hughes 369 i przydzielono im od­powiednie oznaczenia wojskowe: HO-4, HO-5, HO-6. Napęd  miał  stanowić  nowy  silnik turbinowy Allison T-63 o mocy 186 kW (250 KM).

Pierwszy prototyp śmigłowca Bell OH-4A (oznaczenie zmienione w 1962 r.) został oblatany 8.12.1962 r. Dostawa 5 prototypów OH-4A zakończyła się 19.09.1964 r. W toku prób został wyeliminowany śmigłowiec wytwórni Hiller, natomiast żaden z dwóch pozostałych konkurentów nie miał zdecydowanej przewa­gi nad drugim. Jednak ostatecznie 26.05.1965 r. zwycięzcą konkursu LOH został uznany Hughes OH-6.

Firma Bell Helicopter Company postanowiła wówczas przystosować śmigło­wiec do wymagań rynku cywilnego. Wprowadzono duże zmiany konstrukcyjne, tak że powstał właściwie nowy śmigłowiec, który ze swojego po­przednika zachował tylko układ nośny i belkę ogono­wą. Całkowicie przeprojektowano kadłub, co znacz­nie poprawiło jego aerodynamikę oraz estetykę. Napęd stanowił silnik Allison 250-C18A o mocy 236 kW. Prototyp, ozna­czony Bell 206A, został oblatany 10.01.1966 r. W październiku 1966 r. śmigłowiec uzyskał certyfikat FAA i został wprowadzony na rynek cywilny pod handlową nazwą "Jet Ranger". Wyprodukowano 660 egz. tej wersji.

Dowództwo US Army nie było w pełni usatysfakcjonowane śmigłowcami Hughes OH-6A, dlatego w 1967 r. wznowiono konkurs na śmigłowiec LOH. 8.03.1968 r. na zwycięzcę wytypowany został Bell 206A. Śmig­łowiec otrzymał oznaczenie wojskowe OH-58A "Kiowa". W stosunku do wersji cywilnej wprowadzono wiele modyfikacji: jako napęd zastosowano silnik Allison T63-A, wprowadzono nowy wirnik oraz przedłużono belkę ogonową, bagażnik na lewej burcie przystosowano do montażu uzbrojenia. Standardową bronią śmig­łowców OH-58 stał się sześciolufowy kaem M-134 Minigun kal. 7,62 mm. Zamówienie US Army opiewało na 2200 egz. i zostało zrealizowane w ciągu 5 lat. W drugiej połowie 1969 r. pierwsze "Kiowy" trafiły do jednostek w Wietnamie.

W wyniku dalszego rozwoju konstrukcji powstało wiele wersji i wariantów rozwojowych:
- TH-57A "Sea Ranger"- śmigłowiec szkolno-treningowy opracowany dla US Navy. W styczniu 1968 r. zostało złożone zamówienie na 40 egz. Otrzymały one bogatsze, standardowe dla US Navy wyposażenie awioniczne oraz dwa komplety sterownic. Dostawy rozpoczęły się w 1968 r.,
- COH-58A (CH-136)- śmigłowce iden­tyczne z amerykańską wersją OH-68A produkowane na zamówienie Kanadyjskich Sił Zbrojnych, złożone pod koniec lat 1960-tych. Dostarczono 74 egz., oznaczone początkowo COH-58A, a później CH-136,
- Bell 206B "Jet Ranger"- wersja cywilna, wyposażona w silnik Allison 250-C20B o mocy 313 kW i ulepszone wyposażenie awioniczne. Produkcja seryjna rozpoczęła się w 1971 r.,
- Bell 206B "Kiowa"- wersja wojskowa, lekki śmigłowiec wielozadaniowy. Opracowany na zamówienie Australian Army Aviation Corps (Korpus Lotniczy Armii Australijskiej) złożone w 1972 r. Był to właściwie śmigłowiec OH-58A "Kiowa" z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez wytwórnię do modelu cywilnym Bell 206B. Zamó­wienie na 70 egz. zostało w toku realizacji zmniejszone do 56 egz. Pierwszych 12 egz.. ozna­czonych Bell 206B "Kiowa" wyprodukowano w USA. Następnie produkcję licencyjną podjęła aust­ralijska wytwórnia Commonwealth Aircraft Corpora­tion,
- Bell/CAC 206B-1 "Kiowa"- wariant licencyjny śmigłowca Bell 206B "Kiowa" produkowany w australijskiej firmie Commonwealth Aircraft Corpora­tion. W śmigłowcach zain­stalowano płozy z wyższymi goleniami, zapewniające możliwość bezpiecznego lądowania w charakterys­tycznym, pokrytym kępami roślinności, australijskim buszu. Zastosowano też wzbogacone oprzyrządo­wanie nawigacyjne. Po zakończeniu produ­kcji pierwsza, importowana seria została również zmo­dyfikowana do standardu Bell 206B-1,
- OH-58C "Kiowa"- wersja powstała w wyniku modernizacji OH-58A "Kiowa". Śmigłowiec otrzymał mocniejszy silnik (prawdopodobnie T-63A-720 o mo­cy 313 kW) oraz został przystosowany do szyb­kiego montażu systemu biernej i czynnej obrony w paśmie podczerwieni. W 1978 r. rozpoczęto przebudowę 275 egz. OH-58A na standard OH-58C,
- OH-58C (OG-58J lub Program SFENA)- propozycja lekkiego śmigłowca uzbrojonego dla sił szybkiego reagowania. W połowie lat 1980-tych jeden śmigłowiec OH-58C otrzymał wysięgnik ze standardowymi zaczepami umożliwiającymi przeno­szenie różnorodnych systemów uzbrojenia- od za­sobników z rakietami niekierowanymi aż po przeciw­pancerne pociski TOW. Śmigłowiec został wyposażony w automatyczny system stabilizacji w zawisie SFENA Ministab, nowe płozy oraz składane łopaty wirnika do transportu w ładowniach samolotów dalekiego zasięgu. Brak danych o rezultatach prób i ewentualnej produ­kcji,
- Bell 206B "Jet Ranger III"- wersja cywilna, napędzana silnikiem Allison 250-C20J. Śmigłowiec otrzymał powiększone zbiorniki paliwa i wyciszoną kabinę. Na życzenie klienta mógł być wyposażony w autopilota Bell/Collins umożliwiającego loty z wi­dzialnością ziemi (VFR) oraz systemy łącznościowe i nawigacyjne Collins. Można go było łatwo do­stosować do zadań sanitarnych przez zainstalowa­nie dwóch par noszy po lewej stronie kadłuba,
- TH-57B- wojskowa wersja treningowa oparta na konstrukcji Bell 206B "Jet Ranger III". US Navy w 1981 r. złożyło zamówienie na 21 egz. Dostarczone zostały do końca 1984 r.,
- TH-57C- wersja treningowa, również oparta na konstrukcji Bell 206B "Jet Ranger III", dostosowana do szkolenia w lotach wg przyrządów (IFR). Wersje TH-57B i TH-57C były napędzane wojskową odmianą silnika C20J oznaczoną T-63A-720. W 1982 r. US Navy zamówiło 76 egz. W 1986 r. dostawy tej wersji były jeszcze w toku realizacji,
- OH-58D "Aeroscout"- wersja obserwacyjno-rozpoznawcza opracowana dla US Army w ramach pro­gramu AHIP (Army Helicopter Improvement Pro­gram) ogłoszonego w 1980 r. W 1982 r. rozpoczęto przebudowę 5 egz. OH-68A na prototypy nowej wersji. Wymieniono silnik na Allison T703-AD-700. W czterołopatowym wirniku nośnym, uwzględniono najnowsze osiągnięcia aerodynamiki, zapewniając śmigłowcowi stateczny zawis i dużą manewrowość. Dla spełnienia wymogów ochrony śmigłowca przedział silnikowy wyposażając w system rozpraszania gazów wyloto­wych. Wprowadzono całkowicie nowe wyposażenie awioniczne oraz oprzyrządowanie kabiny załogi. Prototypy OH-58D nie były uzbrojone, planowano wyposażenie seryjnych maszyn w 2 zasobniki zawierające po 2 lekkie pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze FIM-92 "Singer". Pierwszy prototyp został oblatany 1.09.1983 r. W 1984 r., po zakończeniu prób, rozpoczęto gruntowną przebudowę 578 istniejących egzemp­larzy OH-58A i C do standardu OH-58D. Śmigłowce przeznaczone były do roli przewod­ników szturmowych AH-64 "Apache" (także AH-1 "Huey Cobra") - wykrywały cele i wskazywały je wiązką lasera pociskom AGM-114 "Hellfire" wystrzeliwanym ze śmig­łowców szturmowych,
- Bell 406CS "Combat Scout"- wersja eksportowa śmigłowca OH-58D. Otrzymała uboższe wyposażenie elektroniczne i szerszy zestaw uzbrojenia. Serię 15 egz. tego typu zakupiła Arabia Saudyjska,
- "AH-58D"- w 1987 r. US Army złożona zamówienie na przygotowanie 15 uzbrojonych śmigłowców OH-58D do działań morskich w Zatoce Perskiej. Wprowadzone zmiany objęły: modyfikację systemów elektronicznych, zainstalowanie syste­mów ostrzegawczych przed opromieniowaniem przez radar APR-39 i APR-44 oraz promienników termicznych ALQ-1 44 zakłócających samonaprowadzające głowice pocisków przeciwlotnicze. Na zaczepach na obu burtach śmig­łowca można podwieszać po 2 pociski przeciwpan­cerne "Hellfire" lub przeciwlotnicze "Springer", zasobniki z niekierowanymi ra­kietami BEI. Hydra 70 kal. 70 mm lub karabiny maszynowe Aerocrafter kal. 12.7 mm. Do końca kwietnia 1988 r. dostarczono wszystkie15 zmodyfikowanych śmigłowców, nieoficjalnie oznaczonych "AH-58D" (nazwa pisana w cudzy­słowie),
- OH-58D "Kiowa Warrior"- lekki śmigłowiec bojowy, rozwój wersji OH-58D. Układ przeniesienia napędu dostosowano do mocy 429 kW (584 KM), co umożliwiło zwiększenie masy startowej do 2495 kg. Śmigłowiec dostosowano do szybkiego transportu drogą powietrzną oraz przystosowano do przenoszenia uzbrojenia. Zamontowane na stałe pylony ze standardowymi zaczepami mogą służyć do instalowania takich zestawów jak w odmianie "AH-58D". W ramach programu Multi-Purpose Light Helico­pter (MPLH) przewidywano dostosowanie śmigłowca do pełnienia zadań użytkowych, transportu, ewakuacji rannych i ratownictwa. Plany dowództwa US Army Aviation przewidywały przebudowę 226 istniejących śmigłow­ców OH-58D do standardu "Kiowa Warrior" oraz budowę 53 nowych egzemplarzy. "Kiowa Warrior" była także oferowana na eksport, jednak z pewnymi ograniczeniami wynika­jącymi z zasad udostępniania najnowszych techno­logii,
- OH-58D "Stealth Kiowa Warrior"- w 1991 r., w ramach przygotowań do operacji "Pustynna Burza" 18 śmigłowców OH-58D zmody­fikowano, aby zmniejszyć ich współczynnik odbicia fal radiolokacyjnych. Specjalne tworzywo absorbujące promieniowanie radarowe (RAM - Ra­dar Absorbing Materials) zostało użyte na pokrycie nosa śmigłowca (któremu nadano spłasz­czony kształt o prostej, "zaostrzonej" krawędzi przedniej), obudowy silnika i przekładni głównej oraz usterzenia. Z materiału tego wykonano też osłony na głowicę śmigła ogonowego oraz osłonę głowicę wirnika nośnego. Przebu­dowane śmigłowce zostały nieoficjalnie nazwane "Stealth Kiowa Warrior". Śmigłowce dotarły na front zbyt późno, aby wziąć udział w walkach,
- OH-58X Light Utility Wariant- lekki śmigłowiec wielozadanio­wy. Otrzymał bogate wyposażenie ele­ktroniczne: układ obserwacji w podczerwieni (FLIR) firmy Kodak, sys­tem nawigacyjny firmy Honeywell, składający się z odbiornika sygnałów satelitarnych GPS i giroskopu laserowego, radiostacja Rockwell-Collins ARC-217 HF. Zbudowano tylko prototyp.

Rezerwa mocy silnika Allison 250-C20B pozwala na skon­struowanie na bazie podstawowego modelu Bell 206B- cał­kowicie nowego śmigłowca, mogącego prze­wozić o 2 pasażerów lub 184 kg ładunku więcej. Kadłub został wydłużony o 0,65 m, powiększono średnicę wirnika nośnego, przedłużono belkę ogonową oraz zainstalowano pionowe płetwy na końcach usterzenia poziomego. Silnik zaopatrzono w system wtrysku mieszanki wody i metanolu do krótkotrwałego zwiększenia mocy przy starcie i lądo­waniu. Nowa wersja, oznaczona Bell 206L "Long Ranger", została oblatana 11.09.1974 r. Cer­tyfikat FAA otrzymała 22.09.1975 r. Pierwsze egzemplarze trafiły do użytkowników pod koniec tego roku.

Linia przedłużonych śmigłowców z rodziny Bell 206L rozwijała się równocześnie z modelem podstawowym, uzupełniając rynek na pograniczu klas śmigłowców lekkich i średnich. Powstały następne wersje i warianty rozwojowe:
- Bell 206-L-1 "Long Ranger II"- śmigłowiec otrzymał system elastycznego połączenia przekładni wirnika głów­nego z kadłubem śmigłowca Noda Macic, który znaczne ograniczał poziom drgań śmigłowca, pochodzących od pionowych wahań wirnika noś­nego. Do napędu zastosowano silnik Allison 250-C28B o mocy 373 kW (obniżonej do 324 kW). Śmigłowiec został wprowadzony na rynek w 1977 r. W 1978 r. Bell 206L-1 został certyfikowany do lotów IFR z jed­noosobową załogą,
- Bell 206L "Texas Ranger"- tani wielozadaniowy śmigłowiec bojowy, przeznaczony dla krajów rozwijających się. Konstrukcyjnie oparty na wersji Bell 206-L-1 "Long Ranger II". Prace projektowe rozpoczęły się w 1980 r. Wprowadzono opancerzenie foteli pilotów i przedniego oszklenia. Napęd stanowił po­czątkowo silnik Allison 250-C28B o mocy 373 kW, następnie model C30P o mocy 485 kW. Śmigłowiec przystosowano do przenoszenia uzbrojenia, montując po obu stronach kadłuba krótkie wysięgniki z uchwytami, na których można podwieszać wyrzutnie pocisków ra­kietowych powietrze-powietrze FIM-92 "Singer", przeciw­pancernych TOW, zasobniki dla rakiet niekierowanych powietrze-ziemia kal. 70 rnm lub karabiny maszynowe FN kal. 7,62 mm. W konfiguracji uzbrojonej załoga jest dwuosobowa, w odmianie transportowej, z jed­nym pilotem, śmigłowiec zabiera 6 żołnierzy. Śmigłowiec przeznaczony był do transportu i zaopatrzenia, ewakuacji rannych, łączno­ści, jako latające stanowisko dowodzenia, do rozpoz­nania, zwalczania celów naziemnych (w tym czoł­gów) i powietrznych. Prototyp oblatano w 1981 r., jednak do 1988 r. nie było zamówień na te wersję,
- Bell 206L-3 "Long Ranger III"- wersja napędzana silnikiem Allison 250-C30P o mocy 485 kW. Śmigłowiec otrzymał wyposażenie do jednoosobowych lotów IFR. Poprawie uległy charakterystyki startowe śmigłowca umożliwiające zachowanie osiągów i łado­wności wcześniejszej wersji w klimacie tropikalnym lub warunkach wysokogórskich. Wersja ta została zaoferowana nabywcom grudniu 1981 r.

Pod koniec lat 1960-tych licencyjną produkcję śmigłowca Bell 206A podjęta włoska firma Construzioni Aeronautiche Giovanni Agusta SpA. Otrzymały one oznaczenie Agusta-Bell 206 "Jet Ranger". Charakterystyczną cechą włoskich śmigłowców jest duża różnorodność detali konstruk­cyjnych, stosownie do potrzeb użytkownika. Firma Agusta sukcesywnie wprowadza wszystkie ulepszenia opracowane przez wytwórnię macierzys­tą. Do 1993 r. we Włoszech zbudowano ponad 1000 egz. Na potrzeby Szwedzkiej Marynarki Wojennej opracowano wersję Agusta-Bell 206HKP6, przystosowana do przenoszenia torped.

Śmigłowce rodziny Bell 206 są (lub były) użyt­kowane w siłach zbrojnych następujących państw:

- Arabia Saudyjska – w latach 1980-tych zakupiła 15 śmigłowców obserwacyjno-rozpoznawczych Bell 406CS "Combat Scout". Zainteresowana była również zakupem śmigłowców OH-58D "Kiowa Warrior". W operacji Desert Storm (17.01-28.02.1991 r.), której celem było wyzwolenie zajętego przez Irak Kuwejtu, wzięły udział śmigłowce Bell 406CS. Służyły jako śmigłowce wysunięte­go dozoru pola walki, wskazujące cele dla samolotów szturmowych Northrop F-5E i BAe "Hawk" Mk 65,
- Abu Dhabi- zainteresowane było zakupem śmigłowców OH-58D "Kiowa Warrior",
- Argentyna,
- Australia- w połowie lat 1970-tych Korpus Lotniczy Armii Australijskiej otrzymał 56 egz. Bell/CAC 206B-1 "Kiowa". Dalsze 3 egz. zakupiła Royal Australian Navy (Królewska Australijska Marynarka Wojenna),
- Austria,
- Bahrajn- zainteresowany był zakupem śmigłowców OH-58D "Kiowa Warrior",
- Bangladesz,
- Birma (Związek Myanmar),
- Brazylia,
- Brunei,
- Chile,
- Dubai,
- Ekwador,
- Finlandia,
- Grecja,
- Gujana,
- Gwatemala,
- Hiszpania,
- Indonezja,
- Iran,
- Izrael- zainteresowany był zakupem śmigłowców OH-58D "Kiowa Warrior". Śmigłowce Bell 206B i AB-206 Izraelskich Sił Powietrznych uczestniczyły w operacjach bojowych przeciwko siłom arabskim. Brak bliż­szych szczegółów o tych działaniach,
- Jamajka,
- Jemen,
- Kamerun,
- Kanada- pod koniec lat 1990-tych zamówiła 74 egz. OH-68A. Śmigłowce otrzymały oznaczenie COH-58A, a później CH-136,
- Kolumbia,
- Korea Połu­dniowa- zainteresowana była zakupem 150 egz. OH-58D "Kiowa Warrior",
- Kuwejt- zainteresowany był zakupem śmigłowców OH-58D "Kiowa Warrior",
- Liberia,
- Libia,
- Malta,
- Malezja,
- Maroko,
-Meksyk,
- Monako,
- Mozambik,
- Oman,
- Pakistan,
- Peru,
- Somalia,
- Sri Lanka,
- Szwecja- Szwedzka Marynarka Wojenna otrzymała śmigłowce ZOP Agusta-Bell 206HKP6, przystosowane do przenoszenia torped. Brały one udział w akcjach przeciwko radzieckim okrętom podwodnym, systematycznie naruszającym szwedzkie wody terytorialne,
- Tajwan,
- Tajlandia,
- Tanzania
- Turcja- zainteresowana była zakupem śmigłowców OH-58D "Kiowa Warrior",
- Uganda,
- USA- śmigłowce OH-58 różnych wersji weszły na uzbrojenie lotnictwa US Army. W połowie 1969 r. pierwsze OH-58A trafiły do Wietnamu. Używane były jako maszyny obserwacyjne, transportowe i łącznikowe. W czasie bojo­wej służby zdobyły zaufanie pilo­tów, głównie z powodu silnej, odpornej na uszko­dzę nią konstrukcji. Podczas czterolet­niej służby straty wyniosły 28 maszyn zestrzelo­nych i 17 rozbitych w wypadkach. W dniach 24.10-2.11.1983 r.) uczestniczyły w inwazji na Grenadę. W grudniu 1989 r. 9 OH -58C wzięło udział w operacji „Just Cause" skiero­wanej przeciwko przywódcy Panamy, gen. Manue­lowi Noriedze. W 1988 r. śmigłowce "AH-58D", w ramach współ­pracy US Army z US Navy, uczestniczyły w operacji „Prime Chance". Jej celem była ochrona żeglugi na wodach Zatoki Perskiej w czasie wojny iracko-irańskiej. Śmigłowce operowały wówczas z pokładów fregat, niszczycieli oraz tzw. Rucho­mych Baz Morskich-dużych barek towarowych wydzierżawionych od Kuwejtu i dostosowanych do obsługi śmigłowców. Śmigłowce weszły do akcji, gdy „wojna o tankowce" zaczęła tracić na intensywności. Mi­mo to co noc wykonywano zadania rozpoznawczo-identyfikacyjne i eskortowe. Niestety, nie są dostępne dane o rezultatach ataków na nieprzyjacielskie cele. W operacji Desert Storm, przeprowadzonej w dniach 17.01-28.02.1991 r., której celem było wyzwolenie zajętego przez Irak Kuwejtu, OH-58D pełniły zadania  rozpoznawcze oraz oznaczały wiązką laserową cele dla śmigłowców szturmowych oraz dla artylerii strzelającej naprowadzanymi laserowo pociskami Copperhead. Podczas walk utracono 2 śmigłowce OH-58D i 1 OH-58C,
- Wenezuela,
- Włochy,
- Zambia,
- Zjednoczone Emiraty Arabskie.

W Polsce.

W sierpniu 1991 r. przybyły do 103 Pułku Lotnictwa Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych w Warszawie dwa śmigłowce Bell-206 B-3 ”Jet Ranger III”. Śmigłowce miały być wykorzystywane do zadań związanych z pomocą służbom interwencyjnym na terenie Warszawy. Jako pierwsze w Polsce były one wyposażone w urządzenia umożliwiające obserwację w podczerwieni FLIR (Forward Looking Infrared). Loty patrolowe nad Warszawą zostały rozpoczęte w 1994 r.

W dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowały się 3 śmigłowce Bell-206 ”Jet Ranger III”. Używane były w przedsiębiorstwie ACE Aviation. Uzywany był również śmigłowiec Bell 206L-4 "Long Ranger IV" (SP-FDN).

Śmigłowiec Bell-206 ”Jet Ranger” o nr rejestracyjnym N6236N (n/f 113) stoi jako pomnik na wysepce przy łowisku komercyjnym w Podgórzynie koło Karpacza. Na początku 2010 r. do Polski przypłynął z Kanady kontener ze śmigłowcem obserwacyjnym Bell CH-136 ”Kiowa”, numer seryjny 71-20920, numer ewidencyjny 136255 który był prezentem od Sił Zbrojnych Kanady dla Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Ten ciekawy i cenny eksponat wzbogacił wystawę statków powietrznych NATO 1949-2009. Od dnia 26.02.2010 r. można go oglądać w hangarze poświęconym historii Zimnej Wojny.

Konstrukcja (Bell 206B "Jet Ranger III"):
Pięciomiejscowy śmigłowiec w układzie jednowirnikowym ze śmigłem ogonowym. Konstruk­cja półskorupową, całkowicie metalowa.
Wirnik nośny dwułopatowy, półsztywny z mechanizmem antywibracyjnym. Łopaty wirnika metalowe, o obrysie prostokątnym, z wypeł­niaczem ulowym w części tylnej, pojedynczym dźwigarem i kesonem w części przedniej. Śmigło ogonowe dwułopatowe, całkowicie metalowe, zawieszone na przegubie typu delta. Obrys łopat prostokątny. Pokrycie łopat ze stali nierdzewnej, wnętrze łopaty stanowi wypełniacz ulowy.
Kadłub składa się z części przedniej i środkowej. Część przednia, o przekroju prostokąt­nym, mieści kabinę załogi i pasażerską. Wykonana, tak jak pozostałe czę­ści, ze stopów aluminium. Elementy nośne mają wypełniacz ulowy. Część środkowa od tylnej ścianki kabiny transportowej do nasady betki ogonowej. Przekrój tego fragmentu kadłuba jest zmienny, przechodzi płynnie z prostokątnego w trójkątny do kołowego w miejscu połączenia z belką ogonową. Belka ogonowa, o przekroju kołowym, stanowi tylny fragment konstrukcji zawierający m.in. statecznik pionowy i poziomy oraz elementy napędu śmigła ogonowego. Ostatnią częścią kadłuba są osłony- elementy konstrukcyjne zabezpieczające wszelkie agregaty znajdujące się na suficie części przedniej i środkowej wraz z ze­społem napędowym.
Statecznik pionowy o obrysie dwóch trapezów połączonych podstawami w połowie rozpiętości. Krawędzie natarcia części górnej i dolnej mają znaczny skos dodatni. Statecznik jest umieszczony z prawej strony, na końcu belki ogonowej, do jego dolnej krawędzi zamocowano płozę ogonową. Statecznik poziomy znajduje się mniej więcej w połowie długości belki ogonowej. Profil płasko-wypukły, obrys prostokątny.
Podwozie typu płozowego, wykonane ze stopu aluminium.

Uzbrojenie:
- Bell 206B "Jet Ranger III"- środki bojowe podwieszane na dwóch węzłach po bokach kadłuba: wyrzutnia CASA 04.080 z czterema pociskami Oerlikon kal. 80 mm, wyrzutnia 7 niekierowanych pocisków rakietowych kal. 70 mm, wyrzutnia npr AEREA HL-12-70, wyrzutnia z dwoma pociskami przeciwpancernymi "Hellfire", podwójna wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych "Singer" czterolufowa wyrzutnia pocisków HOT, karabiny maszynowe Browning MG 3 kal. 12,7 mm, zasobnik FN ETNA TMP-5 z dwoma karabinami maszynowymi kal. 7.62 mm, bomba głębinowa (używana tylko na śmigłowcach Agusta-Bell 206HKP6, eksploatowanych w armii szwedzkiej), wyrzutnia npr AEREA HL-7-80, wyrzutnia Bofors RBS 70 z czterema przeciwpancernymi pociskami rakietowymi, zasobnik FFV Uni-Pod 0127 z karabinem maszynowym Browning kal. 12.7 mm, podwójna wyrzutnia pocisków TOW, zasobnik AEREA Multi-Task z karabinem maszynowym M3 kal. 12.7 mm oraz sześcioma npr kal. 70 mm, torpeda TP427 lub TP42 (używane w armii szwedzkiej), karabin maszynowy Minigun kal. 7,62 mm. Na jednym węźle podkadłubowym moga być przenoszona: wyrzutnia Philips BOH 300 z flarami i świecami dymnymi, wyrzutnia FFV ze świecami dymnymi.

Wyposażenie:
- Bell 206B "Jet Ranger III"- podstawowe zestawy radionawigacyjne: radiostacja VHF KING KX-155, zespół radiokompasu KING KR 87, transponder KING KT 76A oraz centralka  KING KMA 24H.
Instalacje: hydrauliczna, elektryczna, wentylacyjna.

Silnik- turbinowy:
- Bell 206A- Allison 250-C18A o mocy 236 kW (317 KM),
- OH-58A- Allison T63-A o mocy 236 kW (317 KM),
- OH-58D "Aeroscout"- Allison T703-AD-700 o mocy 485 kW (650 KM) obniżonej do 340 kW (455 KM),
- Bell 206B, Bell 206L- Allison 250-C20B o mocy 313 kW (420 KM),
- Bell 206B "Jet Ranger III"- Allison 250-C20J o mocy 313 kW (420 KM) obniżonej do 236 kW (317 KM),
- Bell 206-L-1- Allison 250-C28B o mocy nominalnej 373 kW (500 KM) obniżonej do 324 kW (435 KM),
- Bell 206L "Texas Ranger"- Allison 250-C28B o mocy 373 kW (500 KM), następnie model Allison 250-C30P o mocy 485 kW (660 KM),
- Bell 206L-3- Allison 250-C30P o mocy 485 kW (650 KM).
Układ przeniesienia mocy: silnik połą­czony jest z przekładnią główną za pośrednictwem zespołu wolnego koła i głównego wału napędo­wego. Przekładnia przeka­zuje moc z silnika na wirnik nośny.

Dane techniczne OH-58A (wg [5]):
Długość z obracającym się wirnikiem nośnym i śmigłem ogonowym- 11,9 m, wysokość- 2,8 m.
Masa startowa max- 1362 kg.
Prędkość przelotowa max- 206 km/h, wznoszenie max- 5,3 m/s, pułap max- 6100 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 3200 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 1677 m, zasięg- 544 km.

Dane techniczne OH-58C (wg [5]):
Długość z obracającym się wirnikiem nośnym i śmigłem ogonowym- 12,5 m, wysokość- 2,56 m.
Masa startowa max- 1450 kg.
Prędkość przelotowa max- 184 km/h, wznoszenie max- 7,2 m/s, pułap max- 6000 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 3990 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 2470 m, zasięg- 446 km.

Dane techniczne OH-58D (wg [5]):
Długość z obracającym się wirnikiem nośnym i śmigłem ogonowym- 12,85 m, wysokość- 2,59 m.
Masa startowa max- 2041 kg.
Prędkość dopuszczalna max- 241 km/h, prędkość przelotowa max- 222 km/h, wznoszenie max- 8,2 m/s, pułap zawisu z wpływem ziemi- 3660 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 3415 m, zasięg- 556 km.

Dane techniczne Bell 206B "Jet Ranger III" (wg [5]):
Długość z obracającym się wirnikiem nośnym i śmigłem ogonowym- 11,9 m, wysokość- 2,8 m.
Masa startowa max- 1450 kg.
Prędkość dopuszczalna max- 240 km/h, prędkość przelotowa max- 186 km/h, wznoszenie max- 6,5 m/s, pułap max- 6100 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 3900 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 2680 m, zasięg- 682 km.

Dane techniczne Bell 206L "Long Ranger" (wg [5]):
Długość z obracającym się wirnikiem nośnym i śmigłem ogonowym- 12,96 m, wysokość- 3,02 m.
Masa startowa max- 1816 kg.
Prędkość dopuszczalna max- 240 km/h, prędkość przelotowa max- 203 km/h, wznoszenie max- 6,8 m/s, pułap max- 6000 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 2749 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 1646 m, zasięg- 598 km.

Galeria

  • Bell-206L ”LongRanger”, rysunek w trzech rzutach. (Skrzydlata Polska nr 34/1978).

Źródło:

[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006.”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[2] Kłosiński P. ”Śmigłowce nad Warszawą- konieczność czy fanaberia?”. Nowa Technika Wojskowa nr 3/1995.
[3] Liwiński J. ”Polskie przewozy lotnicze 2006”. Lotnictwo nr 5/2007.
[4] ”Lotnictwo z Szachownicą”
[5] Rusiecki M. ”Bell 206 Jet Ranger OH-58 Kiowa”. Aero Technika Lotnicza nr 3/1993.
[6] ”Bell CH-136 Kiowa w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie”. ”Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie”

blog comments powered by Disqus