Babiński Zbigniew Juliusz

Zbigniew Babiński jako kapitan-pilot 6 Pułku Lotniczego we Lwowie. (Źródło: Lotnictwo- Aviation International, sierpień 1991).

Zbigniew Juliusz Babiński urodził się 13.05.1886 w Sosnowicach koło Piotrkowa Trybunal­skiego (wg [5]- w Sosnowcu). Jego ojciec Stanisław Marian był inżynierem i pracował w kolejnictwie, matka Helena z domu Borkowska. Jako uczeń gimnazjalny zbudował dwa szybowce (w 1912 i 1913 r.). Pierwszy uległ rozbiciu podczas prób lotu bez pilota- puszczony jako latawiec. Na drugim wykonał wicie udanych lotów w Milanówku pod War­szawą. W 1914 r. uzyskał świadectwo doj­rzałości w Gimnazjum im. Staszica w Warszawie.

Po wybuchu I wojny światowej wraz z rodziną został ewakuowany do Rosji. Będąc z dala od Polski nie zaprzestał edukacji. Powtórnie maturę złożył w Warszawskim Gimnazjum Realnym w Moskwie. Rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Ryskiej.

Nie ukończył ich, bowiem 1.12.1916 r. wstą­pił do armii rosyjskiej. Jako ochotnik z cenzusem wykształcenia skierowany został do Moskiewskiej Szko­ły Chorążych Piechoty. Ukończył ją 30.03.1917 r. w stopniu chorążego. Od 15.04. do 15.11.1917 r. służył w Rezerwowym Batalionie Lotniczym w Gatczynie koło Piotrogrodu, pozostając tam również jako kandydat na pilota. Z chwilą bolszewickiego za­machu stanu rozstał się z wojskiem rosyjskim.

Od 15.11.1917 do 15.02.1918 r. służył w Sekcji Lotniczej przy Polskim Naczelnym Komi­tecie Wojskowym (Naczpol) w Piotrogrodzie. Gdy 15 lutego bolszewicy Naczpol rozwiązali otrzymał polecenie zgłoszenia się w Mińsku Litewskim do I Korpusu Polskiego, ale rozkazu nie mógł wykonać z powodu zajęcia Mińska przez Niemców. Pozostał na przymusowym urlopie.

Do Warszawy przybył wraz z żołnierzami rozbrojonego przez Niemców I. Korpusu Polskiego, Był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. W październiku 1918 r. podjął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Warszawskiej, ale szybko je przerwał bowiem 11 li­stopada wstąpił do Wojska Polskiego, brał udział w rozbrajaniu Niemców.

Zweryfikowany w stopniu podporucznika skierowany został do szko­ły lotniczej w Warszawie. 16.12.1918 r. uczestniczył w uroczystej przysiędze wojskowej na lotnis­ku mokotowskim. Następnie został przeniesiony do szko­ły lotniczej w Krakowie, którą ukończył 17.09.1919 r. Pozostał w niej jako instruktor pilot. Od 1.03.1920 r. rolę instruk­tora pełnił w poznańskich szkołach lotniczych, a od 4 czerwca ponownie w Krakowie.

10.08.1920 r. otrzymał przydział do 1. Es­kadry Lotniczej. Brał udział w wojnie polsko- bol­szewickiej 1920 r. Był jednym z inicjatorów zwalczania kawalerii bol­szewickiej z samolotu atakującego z niewielkiej wyso­kości, od tyłu, straszenia konia i jeźdźca hukiem sil­nika i ogniem kaemu, a następnie zrzucania jeźdźca z konia podwoziem samolotu. Szczególnie wyróż­nił się 14.08.1920 r. atakując i rozpraszając baterię artylerii pod Pułtuskiem. W czasie wojny awansował na stopień porucznika.

Gdy wojna się skończyła kontynuował służbę w 1. Pułku Lotniczym, następnie jako oblatywacz w Centralnych Warsztatach Lotniczych, w 1926r.  pra­cował w Polskiej Misji Zakupów w Paryżu, w 1927 r. w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa (IBTL), w 1928 r. był dowódcą Eskadry Treningowej w 6. Pułku Lotniczym, w 1929 r. oficerem technicznym w Parku 1. Pułku Lotniczego w Warszawie. Od 1930 r. służył w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy, jako oficer techniczny, a następnie kie­rownik warsztatów. W połowie lat 1920- tych awansował na stopień kapitana. W 1935 r. powrócił z Bydgoszczy do 1. Pułku Lotniczego w Warszawie. Służył tutaj jako oficer nadzoru technicznego bazy lotniczej na lotni­sku Okęcie.

Jako członek Aeroklubu Warszawskiego aktyw­nie zajmował się rozwojem polskiej turystyki lotni­czej. 8.12.1928 r. Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej, po zbadaniu przedłożo­nych mu dokumentów wydał mu dyplom pilota sa­molotowego nr 124. Wziął udział w pierwszych w Polsce zawodach lotniczych- w I Krajowym Locie Okrężnym w 1922 r., zajmując 3. miejsce. Oblatał samoloty amatorskie D-1 "Cykacz", WZ-XI "Kogutek"WZ-XII "Kogutek II". W 1928 r. od­był na „Kogutku I” pierwszy turystyczny rajd po Polsce długości ponad 600 km. Samolotem tym wziął udział w II Krajowym Konkursie Awionetek w 1928 r. (9. miejsce), a także w III Konkursie w 1930 r., z którego jednak został wycofany.

Kpt. Babiński wykonywał loty na trzech samolotach będących jego włas­nością lub oddanych do jego użytko­wania. W 1929 r. nabył rozbity, a na­stępnie wyremontowany samolot JD-2 (SP-ACA), którym wykonał wiele lotów turystycznych. Badając możliwości rozwoju lekkiego lotnictwa, lądował tym samolotem w 225 miejscowościach w Polsce (według innych źródeł- 330), których nazwy zostały wypi­sane na burcie samolotu. W 1936 r. kupił do celów turystycznych kolejny samolot, RWD-7,  używany do 1938 r. Do jego dyspozycji oddano następnie prototyp samolotu RWD-16 "Osa". Samolot ten użytkował od 1938 r. do sierp­nia 1939 r. Tylko do 1937 r. Zbigniew Babiński wylądował w ok. 400 przygodnych miej­scach w Polsce. Był wybitnym propagatorem turysty­ki lotniczej, zdecydowanie promował ideę włączenia do programu szkolenia pilotów wojskowych sztuki lądowania w terenie przygodnym.

W lipcu 1930 r. Zbigniew Babiński na samolo­cie PWS-50 wziął udział w międzynarodowych za­wodach Challenge 1930, nie ukończył jednak lotu okrężnego wokół Europy (według różnych informa­cji, został zdyskwalifikowany za przekroczenie czasu, aczkolwiek ukończył lot poza konkursem lub wycofał się z powodu choroby bądź uszkodzenia podwozia samolotu).

24.08.1939 r. został odkomen­derowany na stanowisko szefa re­feratu technicznego sztabu Dowódcy Lotnictwa Armii Prusy, organizu­jącego się w Wilnie. 3.09.1939 r. ok. 6 rano przejeżdżał samo­chodem z grupą oficerów przez Warszawę. Wtedy to- w czasie kilkuminutowego spotkania- wi­dział się po raz ostatni z żoną Hen­ryką i dwoma synami (Lechem i Andrzejem).  Wraz ze sztabem Dowódcy Lotnictwa Armii Prusy przeszedł wrze­śniowy szlak bojowy: Wilno (24- 28.08.)- Rembertów (28.08.- 1.09.).- Spała (2- 6.09.)- maj. Gostomia k / Nowego Miasta (6- 7.09.)- gajówka maj. Kurów (7- 8.09.)- kol. Natolin (9- 10.09.)- Jagodne, Pawłów k / Chełma (11- 13.09.)- kol. Lubliniec k / Kowla (14- 15.09.)- Uhobot k / Kowla (15- 16.09)- Harażdża k / Lucka (16- 17.09.).

Na wia­domość o wkroczeniu na teren Polski wojsk sowieckich spalono akta lotnictwa Armii Prusy, udając się ku granicy rumuńskiej trasą Brody- Złoczów-  Brzeżany- Podhajce, gdzie spotkano część kolumny Bazy Lotniczej Nr 1. Podjęto decyzję wspólnego przebijania się do granicy węgierskiej (granica polsko- ru­muńska była już odcięta przez oddzia­ły Armii Czerwonej), gdzie dotarła tyl­ko część personelu. Pozostały personel, w którym prawdopodobnie znajdował się i kpt. Zbigniew Babiński, został ogarnię­ty przez wojska sowieckie i internowa­ny.

Pierwsza wiadomość o kpt. Ba­bińskim dotarła do rodziny w paź­dzierniku 1939 r. Przekazał ją żołnierz zwolniony z niewoli radzieckiej. Według jego informacji oddział, w którym znajdował się kpt. Babiński, został otoczony przez oddziały radzieckie w nocy z 17 na 18.09.1939 r. w okolicach Trembowli (Strusów lub Strusowo). Po rozbro­jeniu oddziału, żołnierzy załadowa­no do ciężarówki, natomiast ofice­rom kazano maszerować na odleg­łość ponad 100 km. Według relacji wspomnianego żołnierza, na dzień przed wzięciem do niewoli, kpt. Babiński wykonał lot wywiadowczy na dwumiejscowym górnopłacie, prawdopodobnie RWD-14 "Czapla".

Kolejną wiadomością był list do żony, która otrzymała go na prze­łomie listopada i grudnia 1939 r. Był to jedyny list, jaki nadszedł do ro­dziny, chociaż kpt. Babiński zapo­wiadał, że będzie pisał listy do do­mu raz w miesiącu. List ten został datowany omyłkowo (20 września), zapewne pod wpływem niepokoju o los rodziny, a także przeżyć w niewoli radzieckiej. Kpt. Babiński wspomina, że list pisał po kilku tygodniach pobytu w Kozielsku.

Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 r. został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5.03.1940 r. Został pochowany na terenie otwartego 28 .07.2000 r. Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie w 1943 r. jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 1958. Przy zwłokach Zbigniewa Babińskiego zostały odnalezione: karta szczepień, rozkaz wyjazdów, zaświadczenie.

W Polsce odznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi, Polową Odznaką Pilota, Krzyżem Kawaler­skim Orderu Gwiazdy Rumunii, Krzyżem Kawaler­skim Orderu Lwa Białego.

Rodzinę kpt. Babińskiego (żona i dwóch synów) w czasie powstania (1944 r.) wywieziono do Niemiec na roboty rol­ne. Mieszkanie kpt. Babińskiego spłonęło w czasie powstania w 1944 r. Po wojnie wraz z synami zamiesz­kała we Wrocławiu, zmarła w 1961 r. Starszy syn kpt. Babińskiego, Lech- ukończył Wydział Lotniczy Politechniki Wrocławskiej (1954 r.). W latach 1954- 1961 pracował w PZL Świdnik, pod koniec lat 1980- tych zatrudniony był w biurze projektów w Warszawie. Młod­szy syn Andrzej ukończył Wydział Budowlany Politechniki Wrocławskiej. Pra­cował w firmie Megabud.

Konstrukcje:
Babiński szybowiec 1912, 1912, szybowiec pionierski.
Babiński szybowiec 1913, 1913, szybowiec pionierski.

Galeria

  • Fragment koperty i listu do żony nadesłanego przez kpt. Babińskiego z obozu w Kozielsku w 1939 r. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 8/1990).
  • Zbigniew Babiński w kabinie motoszybowca 8221;Bąk”, druga połowa lat trzydziestych. (Źródło: Lotnictwo Aviation International nr 8/1991).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Babiński L., Pawlak J.  „Dzieje kpt. Babińskiego”. Skrzydlata Polska nr 8/1990.
[4] Szcześniak A. L. „Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk”. Wydawnictwo Alfa. Warszawa 1989.
[5] Januszewski S. „Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[6] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918. Tom 2". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.
blog comments powered by Disqus