Wierzbowski "Vega 106" (PW-02), 1977

Lotnia lub skrzydło motolotni. Polska.
Motolotnia Kminów ze skrzydłem "Vega 106 Sport". (Źródło: archiwum Zbigniew Kmin).

Konstruktorem lotni ”Vega 106” był Paweł Wierzbowski. Powstała pod koniec 1977 r. (inne źródła podają błędną datę- 1976 r.) i miała zastąpić wy­służone lotnie Seagull III. Głównymi założeniami przy pro­jektowaniu lotni były: łatwość pilotażu, duża stateczność, możliwość spadochronowania, brak tendencji do powstawania flatteru i oczywiście- jak największa doskonałość przy jak najmniejszym opadaniu. Jed­nocześnie brana była pod uwagę możliwość wykonywania lotni z rur rozprowadzanych przez Składnicę Harcerską, a więc nie dłuższych niż 6 m.

Ponieważ lotnie o kątach rozwarcia krawę­dzi większych od 110° nie są zbyt stateczne ze względu na małą dłu­gość pokrycia na kilu, dlatego konstrukcja otrzymała kąt 106°. Dla prostoty konstrukcji zrezygnowano ze ścinów. Zastąpiły je końcówki typu radialnego z elastycznymi listwami. Również pozostała część pokrycia usztywniona jest listwami w ilości po 5 sztuk na stronę. Rura kilowa jest prosta, a profil tworzy specjal­ny rękaw kilowy usztywniony w przedniej części listwą profilującą. Rękaw ten ma także za zadanie, wspólnie z linkami antyflatterowymi umocowanymi do końców dwóch najbliższych kilowi listew, zabezpie­czać lotnię przed wejściem w lot nurkowy (przy zerowych i ujemnych kątach natarcia ta część pokrycia tworzyła jakby rodzaj statecznika). Konstrukcja zawierała w sobie naj­prostsze a zarazem najbardziej fun­kcjonalne rozwiązania węzłów za­pewniające błyskawiczny demontaż lotni (ok. 3 minut).

Równocześnie z lotnią "Vega 106" powstała jej kompletna dokumen­tacja zawierająca wszystkie, nawet najdrobniejsze szczegóły techniczne oraz wskazówki wykonawcze do montażu i oblatywania lotni. Wszy­stkie węzły i elementy konstruk­cyjne zostały przeliczone dla współ­czynnika bezpieczeństwa = 2, przy maksymalnej masie pilota 95 kg.

P. Wierzbowski zbudował dwa prototypy. Pier­wszy z pokryciem foliowym, drugi- z torlenowym. Osiągi z pokry­ciem foliowym przeszły oczekiwania co do doskonałości i minimalnego opadania, pomimo że lotnia nie miała profilowanego rękawa kilo­wego. Również stateczność była do­bra. Prototyp z torlenem i już z rękawem kilowym miał nieco gorsze osiągi, ale za to stateczność i ła­twość  pilotażu były bardzo dobre. Próby spadochronowania były rów­nież pomyślne. Nawet z wysokości ok. 6- 8 m lotnia opadała statecznie i nie wykazywała większych tendencji do zwalania się na skrzy­dło czy dziób. Łatwość pilotażu potwierdzili stu­denci specjalizacji lotniarskiej. W ciągu jednych zajęć (6 h) dwóch studentów opanowało podstawy praktycznego pilotażu i wykonało po 6 lotów o długości ok. 200 m, przy różnicy poziomów ok. 30 m.

Lotnie tego typu były następnie budowane przez lotniarzy-amatorów na podstawie planów konstrukcyjnych. Budowana w dwóch wersjach ”Vega 106 Uni” i ”Vega 106 Sport”. Wersja "Sport" posiadała większe wydłużenie i lepsze osiągi. Właściciel po nabraniu doświadczenia mógł uszyć lub kupić sobie tylko taki żagiel i już miał lepszą, nowszą lotnię. W tamtych czasach było to rewolucyjne rozwiązanie problemu zdobywania materiałów do produkcji lotni! Wersja "Sport" została oblatana 14.10.1977 r. przez P. Wierzbowskiego.

Paweł Wierzbowski zbudował ok. 35 egz. w prawie seryjnej produkcji.

Lotnie "Vega 106" były budowane i użytkowane, m.in.:
- jesienią 1977 r. rozpoczęto budowę dwóch lotni  ”Vega 106” w Świebodzicach, budowa została ukończona wiosną 1978 r.,
- w 1978 r. w modelarni lotniczej Górniczego Domu Kultury w Wałbrzychu, została zbudowana lotnia "Vega 106" o pokryciu stylonowym, nasycanym lakierem Capon. Jednak zanim został użyty nasycany ortalion, przeprowadzono kilka prób lotnych z pokryciem foli PCV- klejona- odpadała w locie, 
- lotnię tego typu posiadał również  Andrzej Binkowski, konstruktor znanych lotni "Lotus",
- na początku 1979 r.w Zespole Lotniarstwa przy Młodzieżowym Domu Kultury w Przemyślu znajdowała się w budowie lotnia ”Vega 106”,
- Lotnię "Vega 106 Uni", zbudowaną wg planów Pawła Wierzbowskiego posiadał Zbigniew Czerwik z Łodzi,
- w latach 1980-tych lotnia ”Vega 106” została zastosowana jako skrzydło w motolotni zbudowanej przez Jana i Zbigniewa Kminów (Kmin-motolotnia wersja II).

W maju 1978 r. na lotni ”Vega 106” wykonywane były loty podczas Mitingu Lotniowego, zorganizowanego na górze Żar.

W swoim czasie była to najczęściej budowana lotnia we wschodniej, „komunistycznej” części Europy.  Kiedy jej osiągi już nie dorównywały najlepszym, stała się najpopularniejszą lotnią szkolną. W 2013 r., po ponad 37 latach od jej powstania, można było spotkać jeszcze latające pojedyncze egzemplarze.

Konstrukcja:
Szkielet lotni składał się z dwóch krawędzi natarcia, dźwigara, kila, masztu i sterownicy. Wykonany z rur duraluminiowych i usztywniony układem dolnych oraz górnych cięgieł. Krawędzie natarcia ukształtowane i usztywnione za pomocą salingów.
Pokrycie jednostronne, ukształtowane i usztywnione za pomocą żeber. Pokrycie mocowane do kila za pomocą kieszeni. Kąt krawędzi natarcia- 106o. Naddatek pokrycia "Vega 106 Uni"- 2°, "Vega 106 Sport"- 1°.
Uprząż przystosowana do lotów w pozycji leżącej.

Dane techniczne "Vega 106 Uni" (wg [6]):
Rozpiętość- 9,6 m, powierzchnia nośna- 19,2 m2, wydłużenie- 4,8.
Masa lotni- 19 kg, masa pilota- od 56 do 95 kg (wg [7]- optymalna masa pilota- 76 kg).
Opadanie minimalne- 1,0- 1,1 (wg [7]- 1,25) m/s, doskonałość- 7- 9 (wg [7]- 7).

Dane techniczne "Vega 106 Sport" (wg [6]):
Rozpiętość- 9,3 (wg [7]- 9,6) m, powierzchnia nośna- 19,2 (wg [7]- 19,5) m2, wydłużenie- 4,5 (wg [7]- 4,75).
Masa lotni- 19 kg, masa pilota- od 56 do 95 kg (wg [7]- optymalna masa pilota- 73 kg).
Opadanie minimalne- 1,0- 1,1 (wg [7]- 1,15) m/s, doskonałość- 7- 9 (wg [7]- 8,5).

Galeria

  • Okładka planów technicznych lotni  ”Vega 106”. (Źródło: Copyright Paweł Wierzbowski).
  • Planów techniczne lotni  ”Vega 106”- wymiary pokrycia. (Źródło: Copyright Paweł Wierzbowski).
  • Lotnia ”Vega 106”. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 22/1978).
  • Rzut z góry lotni ”Vega 106 Uni” i ”Vega 106 Sport”.. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 24/1979).
  • Lotnia ”Vega 106 Uni” w locie. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 24/1979).

Źródło:

[1] ”Lotniarstwo w Polsce”.
[2] Ginter B. ”Lotnictwo amatorskie na Dolnym Śląsku”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.
[3] Czerwik Z. ”Historia Lotniarstwa w Aerokubie Łódzkim”. ”Daniel Zagórski- Galeria grafiki”.
[4] Informacje uzyskane od Lecha Pitonia.
[5] lotnie * VEGA * | PAWEL WIERZBOWSKI – moja pasja – lotnie!.
[6] Wierzbowski P. "Lotnia uniwersalna VEGA 106". Skrzydlata Polska nr 22/1978.
[7] (bjw) "Lotia o dwóch pokryciach". Skrzydlata Polska nr 24/1979.
[8] Grela J. "Sekcja Lotniowa przy Za­kładach Płyt Pilśniowych". Skrzydlata Polska nr 24/1979.

blog comments powered by Disqus