Avia B-21 (BH-21), 1925
Na początku lat 1920-tych Siły Powietrzne Czechosłowacji potrzebowały nowego myśliwca. Początkowo zakłady Avia Spolecnost pro Prumysl Letecki z inżynierami Pavlem Benesem i Miroslavem Hajnem na czele zaprojektowały dolnopłaty Avia B-3 i Avia B-19. Niestety w czasie testów prototyp Avia B-19 rozbił się, co spowodowało utratę zaufania do jednopłatów i zmianę koncepcji na samoloty dwupłatowe. Na wiosnę 1923 r. oblatano prototyp dwupłatowego myśliwca Avia BH-6 (oznaczenie BH było skrótem od nazwisk konstruktorów- Benesa i Hajna), który wykazywał doskonale własności lotne. Niestety w czasie jednego z lotów na pokładzie wybuchł pożar, co doprowadziło do katastrofy. Mimo to nie zrezygnowano z tego projektu i jeszcze tego samego roku zbudowano kolejny, nieco zmodyfikowany prototyp.
Po kolejnych testach, Avia BH-6 został zamówiony przez Siły Powietrzne Czechosłowacji pod oznaczeniem Avia B-17. Pomimo drobnych problemów z zespołem napędowym rozpoczęto produkcję seryjną. Pierwsze Avia B-17 trafiły do jednostek pod koniec 1924 r. Inż. Benes zmodyfikował wkrótce konstrukcję Avia B-17, wprowadzając nowy profil płatów oraz nowy kształt kadłuba, lotek i stateczników. Inaczej poprowadzono linki oraz zmodyfikowano zbiornik z cieczą chłodzącą. Pierwszy prototyp tak przeprojektowanego samolotu oznaczony jako Avia B-21 dostarczono na początku 1925 r. do 32. Eskadry 1.Pułku Myśliwskiego w celu przetestowania. Piloci byli pod dużym wrażeniem możliwości akrobacyjnych tego myśliwca. Pierwsze maszyny seryjne opuściły fabrykę już w czerwcu 1925 r. Zakłady Avia wyprodukowały 139 samolotów Avia B-21.
Czechosłowacka reprezentacja wygrała na swoim Avia B-21 międzynarodowe pokazy myśliwców w Brukseli, co spowodowało zainteresowanie tym samolotem ze strony Belgijskich Sił Powietrznych. Zwycięski samolot zakupiły belgijskie zakłady SABCA (wraz z prawami licencyjnymi), gdzie zbudowano 39 egz.
W Polsce.
Samolot Avia BH-21 była oferowana także Polsce. W październiku 1925 r. złożył wizytę w Krakowie i Warszawie zespół 3 najnowszych samolotów myśliwskich Avia B-21 (lub BH-21) i 9 wywiadowczych Aero A-11. Egzemplarz samolotu Avia B-21 o numerze seryjnym B-21.47 demonstrowany był w Wojskowej Centrali Badań Lotniczych w Warszawie w dniach 20-23.10.1925 r. Polskie władze lotnicze nie zakupiły jednak tego myśliwca. Wynikiem dalszego rozwoju kontaktów z przemysłem lotniczym Czechosłowacji był zakup licencji na samolot myśliwski Avia BH-33.
W 1928 r. powstał w Polsce prototyp myśliwca treningowego Bartel BM-6, uderzająco podobny do Avii BH-21.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Kabina odkryta.
Usterzenie klasyczne.
Podwozie klasyczne stałe.
Uzbrojenie- 2 zsynchronizowane karabiny maszynowe pilota Vickers kal.7,9 mm lub Zbrojovka wz.30 kal. 7,9 mm.
Silnik- rzędowy Hispano-Suiza HS 8 Fb.
Dane techniczne Avia BH-21 (wg [2]):
Rozpiętość- 8,9 m, długość- 6,87 m, wysokość- 2,79 m, powierzchnia nośna- 21,86 m2.
Masa- 1084 kg.
Prędkość max- 245 km/h, prędkość minimalna- 90 km/h, pułap- 5500 m, czas lotu- 2 h.
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Marszałkiewicz J. ”PWS-A czyli polska Avia”. Lotnictwo z szachownicą nr 12 i 13.