Śmigłowiec PZL ”Kania” jest kontynuacją programu rozwoju śmigłowca PZL Mi-2, skonstruowaną specjalnie na rynek amerykański. Prace były prowadzone przy współpracy mało znanej, amerykańskiej firmy Spitfire Helicopter. Jesienią 1977 r. w WSK Świdnik rozpoczęły równolegle prace dwa zespoły kon­struktorów. Pierwszy pod kierownictwem Stanisława Trębacza, zaproponował zabudowanie na Mi-2 samolotowego silnika Allison 250-C18B. Drugim zespołem kierował Stanisław Jan Markisz, do napędu śmigłowca wybrał silnik Allison 250-C20B. Do realizacji została wybrana koncepcję Stanisława Markisza, który zaproponował również nowoczesny sposób zabudowania silników. Zwycięska koncepcja śmigłowca PZL ”Kania” ("Kitty Hawk") zakładała zastosowanie nie tylko mocniejszych i mniej paliwożernych silników, ale również głęboką modernizację kabiny załogi poprzez zastosowanie zachodniej awioniki Bendix/King.

Dwa prototypy ”Kani” (01 i 02) powstały na gotowych kadłubach śmigłowca Mi-2. Zakres zmian konstrukcji był bardzo duży, zaś tempo prac bardzo szybkie. Prototyp nowego śmigłowca, który zbudowano w niewiele ponad rok, z Mi-2 zachował w zasadzie tylko kadłub, pod­wozie, niewielką część agregatów i urządzeń oraz przekładnię główną. Prototyp PZL ”Kania” nr 01 został ukończony w pierwszej połowie 1979 r. Po przeprowadzeniu niezbędnych prób naziemnych, został oblatany 3.06.1979 r. Następnie  prototyp został przeznaczony do naziemnych 200-godzinnych prób trwałościowych układu napędowego i układu sterowania. W maju 1980 r. rozpoczęły się długotrwałe próby w locie drugiego prototypu 02. W latach następnych do prób w locie dołączyły dwa śmigłowce serii informacyjnej (03, 04). W 1986 r. zakończyły się w zasadzie najważniejsze próby śmigłowca. Oprócz prób, ”Kania” brały leż udział we wszystkich możliwych targach i akcjach reklamowych.

Od początku programu śmigłowca założono bardzo dużą uniwersal­ność jej zastosowań. ”Kania” była oferowana w wersjach:
- pasażerskiej,
- dyspozycyjnej,
- treningowej,
- sanitarnej,
- transportowej,
- latający dźwig,
- ratowniczej,
- rolniczej- w 1984 r. przeprowadzono próby w dwóch warian­tach wersji Agro: w wariancie do opryskiwania, z aparaturą ULV i w wariancie do opylania z za budowanymi rozrzutnikami tarczowymi. W tym ostatnim wariancie łączna masa zabieranych chemika­liów wynosiła 700 kg i 1000 kg. Wersja  rolnicza zyskała bardzo pozytywne opinie pilotów doświad­czalnych,
- specjalnej- z aparaturą telewizyjną, fotogrametryczną, głowicą do obserwacji w podczerwieni, wciągarką ratowniczą itp,
- pływakowej- na początku lat 1990-tych opracowano projekt tej wersji. Próby (nielatającego) prototypu, wyposażonego w cztery pływaki zostały przeprowadzone w 1996 r. Pływalność śmigłowca okazała się wystarczająca tylko do ewa­kuacji, w razie awaryjnego wodowania. ”Kania” z wyposażeniem pływakowym (choć znajdowała się w zaintereso­waniu Straży Granicznej) nie znalazła zastosowania w seryjnej produkcji.

W czerwcu 1986 r. śmigłowiec PZL ”Kania” wziął udział w V Śmigłowcowych Mistrzostwa Świata, które zostały rozegrane w angielskiej miejscowości Castle Ashby koło Northampton. Polacy w klasyfikacji końcowej zajęli jedno z końcowych miejsc. Jednak podczas wizyty w Anglii udało się podpisać intratny kontakt na wykonywanie lotów w Afryce. Wszystkie trzy śmigłowce, prócz prób bra­ły udział w lotach dyspozycyjnych i pokazowych. Próby wykazały, że śmigłowiec jest poprawny w locie oraz zapewnia duży stopień bezpieczeństwa.

W 1986 r. Stanisław Markisz podjął studyjne prace nad śmigłowcem "Kania II generacji", który miał spełnić wymagania do otrzymania certyfikatu IFR-II (lot wykonywany zgodnie z przepisami dla lotów wg wskazań przyrządów, tzw. Lot bez widoczności). Uzyskanie certyfikatu IFR-II wymaga­łoby zabudowy i przebadania radaru pogodo­wego oraz dwukanałowego autostabilizatora. Konstruktor chciał wy­korzystać fakt zmniejszenia zapotrzebowania mocy i spadku obciążeń wraz ze zmniejszeniom masy startowej śmigłowca, czyli uzyskanie akcepta­cji Generalnej Dyrekcji Lotnictwa Cywilnego na zmniejszenie ograniczenia prędkości maksymalnej i prędkości przelotowej dla normalnej masy startowej. Planowano również rozszerzenie świadectwa typu na klimat tropikalny suchy. Decyzje o rozpoczęciu prac nad modelem 2 śmigłowca ”Kania”, miały zapaść w zależności od efektów produkcji i sprzedaży. Zakładano także modyfikację całego systemu pro­dukcji śmigłowców i zmianę filozofii eksploatacji nowych śmigłowców. Planowano zmniejszenie pracochłonności i materiałochłonności wykonania, unifikację z innymi wyrobami WSK PZL Świdnik, wykorzystanie nowych i tańszych technologii oraz zmniejszenie pracochłonności obsług śmigłow­ca. Do budowy śmigłowca PZL "Kania II generacji" jednak nie doszło.

W 1987 r. zainteresowanie sprzedażą (a później także produkcją) śmigłowca PZL ”Kania” w kra­jach wolnego świata wyraził izraelski przemysł lotniczy- Israel Air­craft Industry. Przewidywano możliwość sprzedaży na rynku amerykańskim 100 egz. w ciągu 5 lat. W okresie październik-listopad 1987 r. ”Kania” była testowana w Izraelu, otrzymując w zasadzie pozytywną opinię. Jeszcze w  końcu 1988 r. mówiono o sprzedaży do USA 42 śmigłowców. Nic z tych planów jednak nie wyszło. Dla rynku amerykańskiego śmigłowiec był mało atrakcyjny. Powstał wówczas policyjny wariant oferowany Kolumbii, Wenezueli oraz innym krajom Ameryki Południowej. Uzbrojenie śmigłowca ca stanowić miały 2 karabiny maszynowe PKM kal. 7, 62 mm zamontowane po obu stronach kabiny w odpowiednich uchwytach w otworach okiennych oraz lotnicza wyrzutnia granatów łzawiących LWGŁ-300. która umożliwiała odpalenie 15 znajdujących się w magazynku granatów łza­wiących LGŁ-100.

W 1988 r. narodziła się koncepcja sprzedaży śmigłowców PZL ”Kania” do USA w wariancie uzbrojonym! Ten w pełni bojowy śmigłowiec, miał być zgłoszony do programu AR-WAD (Army Rotary Wing Adversary) ogłoszonego przez US Army. Przewidywano zasto­sowanie przykręcanych skrzydeł o ujemnym wzniosie, przystosowanych do prze­noszenia uzbrojenia, wydłużenie noska, modyfikację belki ogonowej u nasady, zastosowanie mechanicznych i elektrycznych urządzeń współpracujących oraz nową ergonomię kabiny. Okazało się jednak, że śmigłowiec nie osiąga wymaganej maksymalnej prędkości krótkotrwałej 150 wę­złów (tj. 277 km/h). Również te plany spełzły na niczym.

W 1988 r. Iran zamówił 15 śmigłowców PZL ”Kania”w wersji sanitarnej. Do sprzedaży ostatecznie nie doszło. Wyniszczony trwającą osiem lat wojną z Irakiem Iran nie był w stanie udźwi­gnąć ciężaru przyszłych zobowiązań za kupno polskich śmigłowców. Fiaskiem zakończyła się również propozycja sprzedaży ”Kani” do Kolumbii w lutym 1989 r. i próba certyfikowania ”Kani” w Argentynie.

W latach 1979-2006 zbudowano 19 śmigłowców PZL ”Kania”. W Polsce jego użytkownikami były:
- WSK PZL Świdnik,
- Policja- 2 egz. dostarczone w 1996 r.,
- Straż Graniczna- 7 egz. dostarczonych w latach 1996-2006. W katastrofach utracono 2 egz. ( 14.04.1998 r. koło Białegostoku oraz 31.10.2009 r.).

Śmigłowce PZL ”Kania” użytkowane za granicą:
- ChRL- w 2008 r. PZL Świdnik i chińska wytwórnia lotnicza Red Eagle Aircraft Manufacturing Company w Jiujiang zawarły porozumienie o sprzedaży w Chinach  śmigłowców PZL SW-4, PZL W-3 ”Sokół” oraz PZL ”Kania”,
- Cypr- w 1990 r. 2 śmigłowce PZL ”Kania” zostały zakupione przez Ministerstwo Środowiska, Rolnictwa i Zasobów Na­turalnych Cypru. Jako nieuzbrojone śmigłowce peł­niły służbę w Gwardii Narodowej Cypru,
- Czechosłowacja/Czechy- w kwietniu 1992 r. do Czechosłowacji sprzedany zo­stał jeden śmigłowiec, który trafił do lot­niczego pogotowia ratunkowego. Po przemianach ustro­jowych, w wyniku których w 1993 r. dotychczasową Czechosłowację podzielono na Czechy i Słowację, ”Kania” powróciła do Świdnika. W 1996 trafił do Czech 1 egz. ”Kani”, który latał nieprzerwanie w Helicopter s.r.o 10 lat. W 1997 r. ex wenezuelska ”Kania” również trafiła do Czech. We wrze­śniu 1997 r. śmigłowiec ten rozbił się w Karkonoszach. W jego miejsce w 1998 r. zakupiono kolejną ”Kanię”, która zakończyła eksploatację po wypracowaniu resursu,
- Filipiny- w  2007 r. rząd Filipin podjął decyzję o zakupie 6 nowych (z opcją na dalsze sześć)  lekkich śmigłowców uzbrojo­nych, które mogłyby wesprzeć działania armii w konfrontacji z islamską milicją i komunistycznymi rebeliantami. PZL Świdnik S.A stanęły do przetargu ze śmigłowcem PZL ”Kania”. Oferowany śmigłowiec miał być napędzany silnikiem Rolls Royce 250-C20R i wyposażony w pływaki i tratwy i system klimatyzacji. Śmigłowiec miał mieć zabudowany reflektor SX-16, system obserwacji lotniczej ULTRA FOR-CE 275-C, dalmierz laserowy (w opcji) oraz uzbrojenie. W wersji strzeleckiej przewidziano uzbrojenie w dwa wielokalibrowe karabiny maszynowe kal. 12,7 mm lub 4 karabiny pokładowe PKT kal. 7,62 mm na zewnętrznych węzłach podwieszeń. W wersji z pociska­mi rakietowymi uzbrojenie miały stanowić dwie wyrzutnie npr 2,75". Dodatkowo w oknach kabiny transportowej można było zabudować dwa prze­nośne karabiny PK kal. 7.62 mm. Każdy z rozpatrywanych wariantów uzbrojenia przewidywał opancerzenie podłogi kabiny i owiewek silniko­wych matami kevlarowymi, zastosowanie opancerzonych foteli pilota oraz umiejscowienie w zbiorniku paliwa tkaniny szkla­nej samozasklepiającej się po przestrzeleniu pociskiem kal. 7,62 mm. Przetarg wygrał śmigłowiec MD-530D. Po proteście PZL Świdnik S.A został on unieważniony,
- Sierra Leone- w latach 1987-1990 wykorzystywane były trzy wyczarterowane polskie śmigłowce PZL ”Kania”. Przewoziły one turystów oraz… diamenty. Dwa śmigłowce uległy rozbiciu (1988 r. i 1990 r.),
- Słowacja- w 1994 r. jeden śmigłowiec kupiło słowackie przedsiębiorstwo Bel-Air. Od 1996 r. używany był przez przedsiębiorstwo Air Transport Europe,
- Wenezuela- w 1989 r. dostarczono 1 egz. PZL ”Kania” do Wenezueli. Użytkownikiem śmigłowca była Comercializadora Aeropolka S.A., która zwróciła śmigłowiec do fabryki w 1996 r.

Konstrukcja:
Śmigłowiec w układzie klasycznym o konstrukcji metalowej i kompozytowej. Załoga- 1 osoba, pasażerów- 9 lub 1200 kg ładunku.
Wirnik nośny trójłopatowy. Łopaty o obrysie prostokątnym i konstrukcji kompozytowej: szklano-epoksydowej. Zasadnicze elementy łopaty tworzą dźwi­gar, część spływowa i okucie nasadowe Łopata wyposażona jest w elektryczną instalację przeciwoblodzeniową. Piasta trójprzegubowa. Łopaty śmigła ogonowego o kształcie prostokątnym, konstrukcji kompozytowej. Główne obciążenia przenosi dźwigar.  Tylną część łopaty tworzy wypełniacz, o strukturze plastra miodu.
Kadłub konstrukcji półskorupowej wykonany jest ze stopów aluminium. Technologicznie podzielony na cztery elementy: przednią część kadłuba, środ­kową część kadłuba, tylną część kadłuba i belkę końcową. Konstrukcja podłogi przekładkowa. Kabina załogi i pasażerska zakryta, izolowana i wentylowana.
Podwozie trójpodporowe, stałe.

Wyposażenie: dwie radiostacje UKF RNAV VOR-I i VOR-2. transponder z kodowaniem wysokości, dalmierz. ILS/GS, radiokompas i radiowysokościomierz.
Wy­posażenie radionawigacyjne śmigłowca policyjnego PZL ”Kania” (SN-51XP): radiokompas KR-87, transponder KT-76A, GPS Garmin 155. odbiornik VOR/ILS KN-53, radiowysokościomierz KRA 405B. telefon pokładowy KMA 24H, ra­diostacja KY 196A, radiotelefon BENDIX/KING 985, radiotelefon Ericsson M-PA. dwa radiotelefony Motorola MC 2100, odbiornik markera KMR 675 i ma­jąca własne zasilanie radiostacja ratun­kowa ELT 110 pracująca w systemie UHF i łączności satelitarnej.
Specjalistyczne wyposażenie policyj­ne śmigłowca PZL ”Kania” (SN-51XP): aparatura nagłaśniająca TV-450 (głośniki mocowane na goleniach podwozia głównego, mikrofon w kabinie załogi, wzmacniacz wstępny wraz z potencjometrem do regulacji siły, układ zasilania z włącznikiem samoczynnym typu AZS i wzmacniacz końcowy zabudowany w przedziale radiowym),
- system obserwacyjny FLIR ULTRA 4000 przeznaczony do obserwacji w dzień w nocy. Do obserwacji nocnej używana jest kamera termowizyjna.System FLIR współpracuje z odbiornikiem nawigacji satelitarnej Garmin GPS 155  i z reflektorem SX-5,
- układ transmisji danych BSS 56KM (system TOR) umożliwia ra­diowa, (mikrofalową) transmisje da­nych video HDTV i termowizji ze śmi­głowca do mobilnej lub stacjonarnej stacji odbiorczej w czasie rzeczywi­stym,
- reflektor olśniewający Spectrolab SX-5 o mocy 1600 W.

Instalacje: elektryczna, hydrauliczna, przeciwpożarowa.

Napęd- 2 silniki turbinowe Allison 250-C20B o mocy 313 kW (426 KM) każdy.
Układ przeniesienia mocy: przekładnia główna ze sprzęgłem wolnego koła, segmentowy wał transmisyjny wirnika ogonowego, przekładnia pośrednia i przekładnia końcowa kątowa.

Dane techniczne PZL ”Kania” (wg [6]):
Średnica wirnika nośnego- 14,56 m, długość kadłuba- 12,03 m, długość z obracającymi się wirnikami- 17,47 m.
Masa własna- 2000 kg, masa startowa- 3350 kg, masa starowa max- 3550 kg.
Prędkość max- 210 km/h, max prędkość przelotowa- 210 km/h, prędkość ekonomiczna- 190 km/h, wznoszenie max- 8,75 m/s, pułap- 4000 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 2500 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 1375 m, zasięg- 435 km, zasięg max- 800 km.

Inne wersje:
Mil Mi-2, PZL Mi-2
PZL Mi-2M
PZL Mi-2 "Taurus II"
PZL "Kormoran"