Armstrong Whitworth A.W.27 "Ensign", 1938

Samolot pasażerski. Wielka Brytania.
Samolot pasażerski Armstrong Whitworth A.W.27 ”Ensign”. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

W 1934 r. rząd brytyjski zdecydował, że cała poczta pierwszej klasy powinna jest w przyszłości dostarczana drogą powietrzną. Potrzebny był nowy samolot lądowy dla obsługi europejskich i dalekowschodnich tras. W maju 1934 r. linie lotnicze Imperial Airways wydały firmie Armstrong Whitworth założenia techniczne na nowy samolot. W wyniku czego zaprojektowano samolot Armstrong Whitworth A.W.27 ”Ensign”. W maju 1935 r. zamówiono jeszcze 11 samolotów seryjnych. Dalsze dwa samoloty zostały zamówione w styczniu 1937 r., łącznie zamówiono 14 egz. Ze względu na obciążenie firmy pracami nad samolotem bombowym Armstrong Whitworth A.W.38 ”Whitley” dla RAF, prace nad samolotem ”Ensign” były prowadzone bardzo wolno. Konstrukcja powstawała nie w głównym zakładzie w Coventry, ale w zakładach Air Service Training Ltd w Hamble.

Stale zgłaszane zmiany w konstrukcji przez zamawiającego jeszcze bardziej spowalniały prace. Dlatego pierwszy samolot wzniósł się w powietrze dopiero 24.01.1938 r. z dwuletnim opóźnieniem. Próby w locie wykazały, że samolot posiada niedobór mocy oraz dużą ilość drugorzędnych wad, jednakże samolot otrzymał certyfikat zdatności lotniczej. W październiku 1938 r. samolot rozpoczął regularną komunikację lotniczą pomiędzy Croydon a Paryżem. Bezpośrednio przed Bożym Narodzeniem w 1938 r. do pierwszego samolotu dołączyły dalsze 3 egz., które wkrótce wyleciały z Wielkiej Brytanii do Australii z ładunkiem bożonarodzeniowej poczty. Wszystkie trzy uległy awarii- jeden w Adenie, inny w Karaczi, a trzeci w Indiach. W wyniku tego samoloty wycofano z eksploatacji i zwrócona wytwórcy dla poprawy osiągów i podwyższenia niezawodności. Niedużą poprawę osiągów osiągnięto na szóstym egzemplarzu w wyniku zamontowania silników Armstrong Siddeley ”Tiger IXC” o większej mocy.

Pomimo swoich wad, samoloty ”Ensign” rozpoczęły loty na liniach europejskich. Do wybuchu II wojny światowej do eksploatacji wprowadzono 11 samolotów. Eksploatowano je w dwóch konfiguracjach- 4 samoloty, przeznaczone do obsługi linii europejskich, posiadały 40 miejsc pasażerskich, pozostałe 7 samolotów, przeznaczonych na dalekie trasy, zabierały na pokład 27 pasażerów w trzech kabinach albo 20 pasażerów w miejscach sypialnych. Dwunasty A.W.27 otrzymał certyfikat w październiku 1939 r., po czym cały park tych samolotów razem z innymi samolotami pasażerskimi był zostały wycofane z użycia. Na A.W.27 naniesiono kamuflaż, po czym przeznaczono je do obsługi połączenia Heston-Paryż. W listopadzie 1939 r. samoloty ”Ensign” znalazły się na wyposażeniu linii lotniczych BOAC, które powstały z połączenia British Airways i Imperial Airways. W wyniku działań wojennych dwa z nich uległy zniszczeniu, natomiast jeden zdobyli Niemcy na lotnisku Le Bourget w Paryżu. Został wcielony do Luftwaffe i wyposażony w silniki Daimler-Benz.

Ostatnie dwa zamówione samoloty zostały wyposażone w dużo mocniejsze silniki Wright ”Cyclone” i oznaczone jako jako A.W.27A ”Ensign” Mk.2. Znacząco wzrosły osiągi samolotu, dzięki czemu mógł być używany w gorącym klimacie i na dużej wysokości. Pozostałe osiem samolotów również zmodernizowano do tego standardu. W latach 1941-1943 używane były przez BOAC na trasach z Afryki do Indii. W 1942 r. jeden samolot lądował na terytorium Afryki Zachodniej i został przejęty przez siły wierne rządowi Vichy. Używany był w Air France, później dostał się w ręce Niemców. Również otrzymał silniki Daimler-Benz i został przejęty przez Luftwaffe.

Eksploatacja samolotów sprawiała wiele trudności, dlatego w końcu zdecydowano się na wycofanie wszystkich samolotów do Wielkiej Brytanii. Prototyp samolotu ”Ensign”, uszkodzony w 1943 r. został skasowany w 1945 r., następne dwa egzemplarze zostały rozebrane części zapasowe. Ostatni lot samolotu ”Ensign” miał miejsce w czerwcu 1946 r., a ostatnie 7 samolotów zostało złomowanych w 1947 r.

W Polsce.

Podczas II wojny światowej, polscy piloci ferry z N°1 ADU/ME- Polish Detachment Takoradi drogę powrotną (Kair-Takoradi), po dostarczeniu samolotów, odbywali grupowo m.in. na pokładach samolotów cywilnych Armstrong Whitworth ”Ensign” brytyjskich linii zamorskich BOAC (British Overseas Airways Corporation). Polscy lotnicy często prowadzili te maszyny, latając w składzie załóg BOAC. Przeloty powrotne z baz azjatyckich do Kairu odbywały się również, m.in. na pokładach samolotów ”Ensign” linii BOAC.

Konstrukcja:
Górnopłat wolnonośny o konstrukcji metalowej. Załoga- 3 (”Ensign” Mk.2- 5) osoby, pasażerów- 20-40.
Kabiny zakryte.
Usterzenie konwencjonalne.
Podwozie klasyczne chowane w locie.

Napęd- 4 silniki:
- ”Ensign”- Armstrong Siddeley ”Tiger IXC” o mocy 625 kW (850 KM) każdy,
- ”Ensign” Mk.2- Wright GR-1820-G102A ”Cyclone” o mocy 708 kW (963 KM) lub 820 kW (1115 KM) każdy.

Dane techniczne ”Ensign” (wg [2]):
Rozpiętość- 37,49 m, długość- 34,75 m, wysokość- 7,01 m, powierzchnia nośna- 227,61 m2.
Masa własna- 14932 kg, masa całkowita- 22226 kg.
Prędkość max- 330 km/h, prędkość przelotowa- 274 km/h, pułap- 5485 m, zasięg- 1384 km.

Dane techniczne ”Ensign” Mk.2 (wg Internet):
Rozpiętość- 37,5 m, długość- 34,8 m, wysokość- 7,02 m, powierzchnia nośna- 227,6 m2.
Masa własna- 15900 kg, masa całkowita- 25200 kg.
Prędkość max- 330 km/h, prędkość przelotowa- 290 km/h, wznoszenie- 4,57 m/s, pułap- 7300 m, zasięg- 2200 km.

Galeria

  • Samolot pasażerski Armstrong Whitworth A.W.27 ”Ensign” (G-ADSR) linii lotniczych Imperial Airways. (Źródło: archiwum).
  • Samolot pasażerski Armstrong Whitworth A.W.27 ”Ensign” (F-BAHD) linii lotniczych Air France. (Źródło: archiwum).
  • Armstrong Whitworth A.W.27 ”Ensign”, rysunek w rzutach. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[2] "Уголок ниэбa- Виртуальная авиационная энциклопедия"
blog comments powered by Disqus