Górniak Marian

Marian Górniak. (Źródło: archiwum Marian Górniak).
Marian Górniak urodził się 25.08.1944 r. w Łukowym koło Leska. Już w dzieciństwie pasjonował się lotnictwem. W 1957 r.w Zagórzu, na podwórzu rodzinnego domu, jako uczeń szóstej klasy szkoły podstawowej buduje duży szybowiec i po raz pierwszy próbuje wznieść się w powietrze. Na nic się zdały jednak karkołomne próby startu szybowca, holowanego na gumowym wężu za pędzącym motocyklem. Szybowiec wznosił się co prawda ok. metra nad ziemią, by po chwili znów opaść. Zniechęcony nieudanymi próbami lotu zaczyna konstruować i budować modele latające. Bez silnika, bo skąd było wziąć pieniądze na jego zakup, ale za to z innymi napędami.

Podjęcie nauki w Technikum Mechanicznym w Sanoku nie niweczy jego marzeń o lataniu. Korzysta z pierwszej, nadarzającej się szansy, którą stanowią badania w Szkole Orląt w Dęblinie. Na początku lat 1960-tych w Aeroklubie Krośnieńskim odbywa pierwsze loty na szybowcach i samolotach Jakowlew Jak-18, zdobywając uprawnienia i książeczkę pilota. Zaczyna poważnie myśleć o zawodzie pilota. Te plany przekreślił jednak nieszczęśliwy wypadek, któremu uległ w czasie jazdy na motocyklu. Po rekonwalescencji swoje zainteresowania z powietrza przerzuca na wodę. Skonstruował i zbudował dwie motorówki oraz jacht żaglowy. Motorówki sprzedał, natomiast jacht zatrzymał dla siebie. W międzyczasie zbudował również dwa traktory własnej konstrukcji. Zawodowo pracował w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w Lesku. Jednak miłość do lotnictwa nie wygasła i w końcu wrócił do latania.

W latach 1970-tych pojawiły się pierwsze lotnie. Marian Górniak spróbował na nich latać, lecz traktował to raczej jako wstęp do czegoś bardziej zaawansowanego. Uczył się sterowania. Uzależnienie startów od warunków terenowych i pogodowych nie przyniosło mu satysfakcji. Wówczas, był to 1983 r., obejrzał w telewizji program o pierwszym w kraju motolotniarzu. Nawiązał kontakt z bohaterem audycji, uzyskał od niego informacje, plany konstrukcji, niekompletne i niedokładne. Lecz motolotnia stała się już jego życiową pasją. W tym czasie Marian Górniak mieszkał w Lesku i właśnie tam powstała pierwsza motolotnia. Pierwsze dwa loty były udane, trzeci zakończył się wypadkiem i poważnymi obrażeniami. Okazało się, że otrzymane plany motolotni posiadały błędy konstrukcyjne. (Wg 2- wypadek ten wydarzył się podczas pierwszej próby startu).

Marian Górniak jednak nie zniechęcił się. Poprawił błędy, nieprawidłowości i wykonał nową, dwumiejscową motolotnię całkowicie własnej konstrukcji. Najtrudniej było jednak usiąść za sterem, przełamać stres i uraz. Jednak wiosną 1984 r. poleciał, najpierw ostrożnie, po prostej, potem przełamał strach. W połowie lat 1980-tych Marian Górniak wraz z rodziną zamieszkał w Sanoku. Do końca 2000 r. na motolotni wykonał ponad 300 lotów, również z pasażerami. Na swój wehikuł zabierał wielu zwolenników powietrznych wrażeń, jak na przykład fotografa Marka Zakrzewskiego, który chciał sfilmować Sanok z lotu ptaka. Z jego motolotni wykonywano także zdjęcia Stomilu potrzebne do reklamowego folderu. Loty wykonywał również z żoną i dziećmi. Dzięki pomocy personelu lotniska sanitarnego znalazł na Białej Górze swój kąt. Odtąd była to jego baza. Marian Górniak był członkiem Aeroklubu PRL w Krośnie. Niestety nie obyło się bez wypadków. Najbardziej niebezpieczny wydarzył się 29.05.1995 r., gdy motolotnia zawadziła o druty (nieczynnej na szczęście) linii wysokiego napięcia i spadła na ulicę Krakowską w Sanoku. Całe szczęście, że motolotnia spadła na skrzydło, nie na koła. To zamortyzowało trochę upadek. Pilot trzymał się sterownicy, był przypięty pasami i miał na głowie kask. Dzięki temu miał tylko złamany obojczyk.

W 1987 r. Marian Górniak posiadał gotowy plan lekkiego samolotu, którego budowa potrwałaby ok. miesiąca. Do jego budowy jednak nie doszło. W listopadzie 1991 r. otrzymał uprawnienia Instruktora Lotniarstwa 3 klasy.

Podczas pobytu w USA zainteresował się wiatrakowcami. Przeszedł tam przeszkolenie w obsłudze i pilotażu wiatrakowców. Po powrocie do kraju w 1987 r., jako pierwszy w Polsce, zabrał się do budowy wiatrakowca. Miał dużo problemów ze skompletowaniem materiałów i części. W końcu, wkładając w to dzieło wszystkie swoje oszczędności i dużo czasu, w czerwcu 1993 r. rozpoczął próby. Przy kolejnej próbie łopaty wirnika uderzyły w ziemię i wiatrakowiec uległ uszkodzeniu. Niestety brak środków finansowych nie pozwalał na zakup nowych łopat. Dostosował więc łopaty od śmigłowca, ale okazały się nieodpowiednie. Wówczas to Marian Górniak rozpoczął poszukiwania sponsora lub wspólnika, który zaryzykowałby i pomógł dokończyć pionierskie w Polsce przedsięwzięcie.

W 2001 r. planował kupno przy pomocy sponsorów motolotni, która służyłaby nie tylko pasjonatom lecz mogłaby być wykorzystywana do lotów na potrzeby leśnictwa czy energetyki.

Marian Górniak nie tylko konstruował i budował statki latające, ale również uczył i przekazywał doświadczenie. W mieszkaniu państwa Górniaków częstymi gości byli amatorzy latania z Sanoka i okolicy oraz przyjezdni z całej Polski: Torunia, Zielonej Góry, Leszna. Każdy chciał fachowych rad, planów konstrukcji, porad wymiany doświadczeń. Były listy i telefony. Domowy stół często zamieniał się w warsztat, na którym było pełno planów, szkiców, rur, elementów silnika, detali.

To, że konstruktor-amator mógł rozwijać swoją pasję, w dużej mierze zawdzięcza pomocy i wyrozumiałości całej rodziny. Często musiał podporządkować rodzinne plany lataniu- bo właśnie były bardzo dobre warunki powietrzne. Każdy start wiązał się z wielkim przeżyciem i obawą. W trudnych chwilach konstruktor zawsze mógł liczyć na pomoc i wsparcie żony- Barbary. Miała ona dużo zrozumienia i cierpliwości dla zajęcia, sportu i hobby męża. Wykonywała również z nim loty motolotnią jako pasażerka. Jak wspomina konstruktor- żona była głównym inspiratorem i dobrym duchem.

Konstrukcje:
Górniak szybowiec, 1957, szybowiec amatorski.
Górniak motolotnia jednomiejscowa, 1983, motolotnia.
Górniak motolotnia dwumiejscowa I, 1984, motolotnia.
Górniak samolot sportowy, 1987, projekt amatorskiego samolotu sportowego.
Górniak wiatrakowiec jednomiejscowy, 1993, wiatrakowiec amatorski.
Górniak wiatrakowiec dwumiejscowy I
, ok. 1997, wiatrakowiec amatorski.
Górniak wiatrakowiec dwumiejscowy II
, lata 2000-ne (?), wiatrakowiec amatorski.

Galeria

  • Legitymacja Instruktora Lotniarstwa. (Źródło: archiwum Marian Górniak).
  • Motolotnia Mariana Górniaka. (Źródło: archiwum Marian Górniak).
  • Motolotnie i wiatrakowce zbudowane przez Mariana Górniaka. (Źródło: Copyright Marian Górniak).
  • Motolotnie i wiatrakowce zbudowane przez Mariana Górniaka. (Źródło: Copyright Marian Górniak).

Źródło:

[1] Dyplom ukończenia podstawowego szkolenia szybowcowego. Marian Górniak.
[2] Olejko A. ”Z lotnią przez życie”. Nowe Podkarpacie nr 3/2001.
[3] Kisielewska-Staryszak A. ”Pierwszy w Polsce wiatrakowiec Mariana Górniaka”. Lotnictwo- Aviation International, 16-31 marzec 1994.
[4] Ząbkiewicz J. ”Sanocki IKAR”. Gazeta Sanocka-Autosan nr 15/1987.
[5] Gajewski E. ”Uskrzydlony”!
[6] Informacje uzyskane od Mariana Górniaka.
blog comments powered by Disqus