Archangielski USB (SB-2), 1934
(ANT-40)

Samolot treningowy, bombowy. ZSRR.
Samolot treningowy USB-2 M100A. (Źródło: archiwum).

W 1933 r. został opracowany w biurze konstrukcyjnym A. N. Tupolewa projekt nowoczesnego szybkiego bombowca oznaczony ANT-40. Jesienią 1934 r. został oblatany pierwszy prototyp, a wkrótce po nim drugi. Koncepcja i układ maszyny stanowiły poważny postęp w klasie lekkich bombowców. Starannie opracowany aerodynamicznie, średniopłat o konstrukcji półskorupowej, całkowicie metalowej, z podwoziem chowanym w gondole silnikowe, osiągnął podczas pierwszych prób w locie prędkość 420 km/h. Samolot spełniał warunki postawione w założeniach technicznych, był szybszy od podobnych maszyn tej samej klasy budowanych wówczas seryjnie za granicą oraz od myśliwców stanowiących standardowe wyposażenie sił powietrznych innych krajów.

Pierwsze seryjne egzemplarze, oznaczone jako SB-2, wypuszczono w I kwartale 1936 r. Samoloty produkowano w kilku wersjach rozwojowych aż do 1941 r. Ogółem wypuszczono w tym czasie 6656 egz. SB-2. Produkowany był z licencji w Czechosłowacji w wytwórniach Avia i Aero pod oznaczeniem B-71.

Wersje rozwojowe samolotu SB-2:
- USB- wersja treningowa, znacznie różniła się od standardowej wersji bombowej. W przedzie kadłuba, zamiast oszklonej kabiny nawigatora, znajdowała się pełna wyoblona owiewka z blachy duralowej. Przed całkowicie zaszkloną kabiną pilota- ucznia znajdowała się dodatkowa otwarta kabina instruktora osłonięta wiatrochronem. Samolot był pozbawiony uzbrojenia.

Na bazie SB-2 opracowano bombowiec nurkujący SB-RK, który wszedł do serii w 1940 r. jako Ar-2. Produkcję maszyny zatrzymano w 1941 r. po wypuszczeniu 200 egz. SB-2 i Ar-2 zostały zastąpione na taśmach przez bardziej nowoczesny bombowiec nurkujący Petlakow Pe-2.

SB-2 brały udział w działaniach wojennych w Hiszpanii (1936-1939), w walkach z Japończykami nad jeziorem Buir Nur (1938 r.) i rzeką Chałchin Goł (1939 r.). Na froncie fińskim (1939-1940). W pierwszym okresie Wielkiej Wojny Narodowej z Niemcami SB-2 stanowiły nadal podstawowe wyposażenie jednostek lotnictwa bombowego. W miarę wprowadzania nowoczesnych typów stopniowo wycofywano wysłużone maszyny, przeznaczając je do zadań pomocniczych. Wykorzystywane były do holowania szybowców transportowych, do transportu ładunków, do przewozu osób, a ponadto do szkolenia personelu lotniczego. Jako samoloty transportowe SB-2 odegrały wielką rolę w zaopatrzeniu zablokowanego Leningradu, a także w dostawach materiałowych wojsk przed operacją forsowania Dniepru i wielu innych operacjach prowadzonych aż do końca wojny.

W Polsce.

Z samolotami USB polscy uczniowie piloci zetknęli się w 1944 i 1945 r. w wojskowej szkole lotniczej w mieście Engels. Według obowiązującego programu grupa po ukończeniu kursu na Polikarpow R-5 przechodziła przeszkolenie na USB. Po ukończeniu kursu uczniowie piloci przechodzili na samoloty szkolno-bojowe Petlakow UPe-2. USB, na których latali Polacy w radzieckiej szkole lotniczej, były napędzane silnikami M-100A.

W maju 1946 r. dostarczono do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie 6 samolotów USB. Trzy z nich reprezentowały tzw. typ 1 (USB-1), a pozostałe trzy: typ 2 (USB-2). Pierwsze stanowiły przeróbkę poprzednio SB-2, a drugie- przeróbkę SB-2bis. Obydwa typy różniły się od siebie układem chłodzenia, gondolą silnikową i konstrukcją podwozia. Obydwa warianty USB były napędzane silnikami M-105RA. Spośród dostarczonych USB typ 2 jeden egz. został przeznaczony na części zamienne, a dwa poddano remontowi w Lotniczych Zakładach Remontowych. Trzy USB typ 1 pozostawiono natomiast w zakonserwowanym stanie na jednym z lotnisk do jesieni 1947 r. Maszyny te znajdowały się w wyposażeniu OSL, okresowo kierowano je do innych jednostek, gdzie również szkolono pilotów. USB używano do krótkich lotów szkolnych oraz do nauki kołowania po lotnisku i rozbiegu z utrzymaniem prostej. W drugiej połowie 1949 r. w Dęblinie znajdowały się jeszcze trzy USB. W sierpniu 1949 r. oddano jedną z nich do kasacji, a wkrótce potem spisano ze stanu pozostałe, wprowadzając w ich miejsce nowocześniejsze samoloty Suchoj UTB.

Konstrukcja:
Średniopłat o konstrukcji metalowej.
Skrzydła miały klapy krokodylowe typu CAGI.
Podwozie klasyczne chowane w locie.

Napęd- 2 silniki:
- USB- M-100A o mocy 559/632 kW (760/860 KM) każdy lub WK-105RA o mocy 669/809 kW (910/1100 KM) każdy.

Galeria

  • SB-2. Plany modelarskie (Źródło: Modelarz nr 9/1980).
  • Samolot treningowy USB w barwach polskiego lotnictwa wojskowego. (Źródło: archiwum).
  • Samolot treningowy USB w barwach polskiego lotnictwa wojskowego. (Źródło: archiwum).
  • Samolot USB uszkodzony po przymusowym lądowaniu. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
blog comments powered by Disqus