Zodiac VZ-11 "Lech", 1917

Sterowiec patrolowy, szkolny. Francja.
Sterowiec ”Lech” w locie nad Ziemią Lechnicką. (Źródło: Praca zbiorowa ”Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa.”. Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników. Warszawa 1933).

Zbudowany w 1917 r. Zodiac VZ-11 był sterowcem francuskiej marynarki wojennej. Reprezentował klasę "Vedette". Podczas I wojny światowej VZ-11 służył na Morzu Śródziemnym do patrolowania wód, eskortowania konwojów oraz do wykrywania i niszczenia okrętów podwodnych. W służbie marynarki francuskiej sterowiec nosił nazwę "Commandant Соutelle".

W Polsce.

Zamówienie na sterowiec Zodiac VZ-11 złożyła PWMZ w Paryżu w 1920 r. Jednocześnie zalecono modernizację polegającą m.in na zabudowaniu wewnętrznego pasa zawieszeń. Sterowiec wysłano z Cherbourga 23.12.1920 r. W Polsce został przydzielony do szkolnej kompanii sterowców, sformowanej przez Oficerską Szkołę Aeronautyczną w Toruniu, gdzie nadano mu imię ”Lech”.

Szkolenie rozpoczęto dopiero wiosną 1922 r. i prowadzono do 1926 r. Wyszkolono 18 pilotów sterowcowych oraz kilkudziesięciu członków załogi i obsługi technicznej. Oprócz tego wykonywano ćwiczebne zadania bojowe jak: obserwacja celności i korygowanie ognia artylerii, rozpoznanie, patrolowanie itd. Największą liczbę godzin na Lechu wylatali piloci: mjr pil. ster. Sławomir Bilek, kpt pil. ster. Kazimierz Kraczkiewicz, por. pil. ster. Zbigniew Burzyński i por. pil. ster. Antoni Janusz. Przeloty odbywały się zwykle między Toruniem, Poznaniem a Legionowem, gdzie istniały hale sterowcowe. Ostatni lot wykonano 4.10.1926 r. Pod koniec 1926 r. sterowiec został skasowany.

Konstrukcja:
Sterowiec ciśnieniowy z powłoką wyposażoną w balonet.
Powłoka wykonana była z podwójnej przegumowanej tkaniny baweł­nianej.
Gondolę podwieszono na linach stalowych i konopnych. Wewnątrz gon­doli mieściło się 7- 8 osób, w tym 4 osoby załogi. Oprócz tego znajdował się tam zbiornik paliwa (700 l), wentylator, balast wodny i balast piaskowy.

Napęd- 2 silniki w układzie V, 8- cylindrowe, chłodzone powietrzem Renault o mocy 59 kW (80 KM) każdy.
Silniki były zabudowane na specjalnych ramach na zewnątrz po obu stronach gondoli. Śmigła dwułopatowe, pchające.

Udźwig bomb- 240- 320 kg. Bomby zawieszane były na wyrzutnikach 478 Michelin umocowanych pod spodem gondoli.

Dane techniczne ”Lech” (wg [1]):
Długość- 50,0 m, średnica maksymalna- 12,0 m, objętość nominalna- 3150 m3, pojemność balonetu 700 m3.
Prędkość max- 60-80 km/h, pułap- 3000 m, zasięg- 800 km, czas pracy silników- 10 h.

Galeria

  • Zodiac VZ-11 ”Lech”, rysunek. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 35/1964).
  • Polski sterowiec wojskowy ”Lech” przelatuje w sierpniu 1926 r. nad odnawianym w tym czasie Zamkiem Królewskim w Warszawie. (Źródło: archiwum).
  • Sterowiec ”Lech” wyprowadzany z hali sterowcowej w Toruniu. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • Gondola sterowca ”Lech”. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • Sterowiec ”Lech” w hali sterowcowej w Toruniu. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • Sterowiec ”Lech” na lotnisku. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • Gondola sterowca ”Lech”. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • Sterowiec ”Lech”, przygotowania do startu. (Źródło: forum.odkrywca.pl).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[2] Morgała A. "Polskie samoloty wojskowe 1918-1939". Wydawnictwo MON. Warszawa 1972.
blog comments powered by Disqus