Zenair CH-600 / CH-601 "Zodiac", 1984

Ultralekki samolot sportowy. Kanada.
Ultralekki samolot sportowy Zenair CH-601 ”Zodiac ” (SP-YBU). (Źródło: Copyright Krzysztof Godlewski- ”airfoto.pl”).

Na początku lat 1980- tych Chris Heintz opracował w swojej firmie Zenith Aircraft Company projekt samolotu Zenair CH-600 ”Zodiac” w układzie dolnopłata wolnonośnego. Jest zupełnie no­wym rozwiązaniem, tylko ogólną koncepcją nawiązującym do kon­strukcji poprzednich CH-200 i CH-300. Miał być tanim samolotem treningowym. Prototyp został oblatany w 1984 r.

Przystosowano go do przechowywania stanie rozmontowanym w niewielkich ga­rażach i do transportu drogowego- rozpiętość centropłata i usterzenia poziomego są identyczne i nie prze­kraczają skrajni drogowej. Na pra­wie całej rozpiętości odejmowanych części skrzydeł znajdują się zawie­szone elastycznie lotki. Skrzydło otrzymało profil NACA 65018 i konstrukcję jednodźwigarową. Cięciwa centropła­ta przy kadłubie jest powiększona a profil zmodyfikowany w sposób poprawiający opływ w rejonie przej­ścia skrzydło -kadłub. Kabina z miej­scami obok siebie. Podobnie jak w wersjach poprzednich możliwe jest stosowanie podwozia z kółkiem przednim lub ogonowym. Usterzenie poziome podzielone jest na stateczniki i ster, a nie płytowe jak w konstrukcjach wcześniejszych. Jako napęd samolotu przewidziano następujące silniki: Volkswagen-JPX o mocy 48 kW, Rotax 532 o mocy 48 kW, Continental o mocy w za­kresie 48- 74 kW lub Volkswagen o mocy 52 kW.

W 1984 r. samolot CH-600 został uznany przez Experimental Aircraft Association of Canada  (EAAC) za najlepszy projekt. W nastepnym roku samolot otrzymał wyróżnienie za jakość zestawów i dokumentacji przyznane przez National Association of Schools of Art and Design (NASAD. W 1986 r. samolot CH-600 został zmontowany z zesta­wu w ciągu 10 dni (!) podczas trwania wystawy światowej EXPO’86.

Wersja rozwojowa samolotu CH-600 jest wersja CH-601 ”Zodiac”. Produkowany seryjnie w dużych ilościach. Dostarczany jako gotowe samoloty lub zestawy do samodzielnego montażu przez firmy Zenith Aircraft Company i Aircraft Manufacturing and Design (AMD) w wersjach:
- CH-601 HD,
- CH-601 HDS,
- CH-601 (UL),
- CH-601 XL,
- CH-604- wersja czteromiejscowa.

W Polsce.

W końcu lat 1990- tych samolot Zenair CH-601 ”Zodiac” został zbudowany przez Kazimierza Barczewskiego.

W 2002 r. Zbigniew Pędziak rozpoczął budowę na podstawie planów samolotu Zenair CH601HD "Zodiac". Początkowe plany przewidywały zamontowanie silnika Limbach 1700 z przestawianym śmigłem. Po wstępnych próbach został on zastąpiony silnikiem Subaru EA 82 wraz ze śmigłem KievProp. "Zodiac" został oblatany w 2004 r. W 2018 r. samolot został przekwalifikowany z klasy Specjal do nowej klasy Urządzeń Latających oraz wpisany do Rejestru Urządzeń Latających.

W 2005 r. do polskiego rejestru zostały wpisane dwa samoloty typu Zenair CH-601: CH-601 XL (SP-YLS) zbudowany amatorsko wg zakupionej w firmie Zenair dokumentacji przy udziale firmy Aerokris z Wrocławia, oraz CH-601 HD (SP-YOK) zbudowany amatorsko we Wrocławiu, wg dokumentacji firmy Zenair. Oba samoloty są wykorzystywane do lotów rekreacyjnych i sportowych. Samoloty Zenair CH-601 buduje, z dokumentacji lub zestawu, również firma ZUT z Wrocławia.

W dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowało się 9 samolotów Zenair CH-601 ”Zodiac” (w tym min.: dyspozycyjne- 2 egz., prywatne- 7 egz.), natomiast 1.01.2007 r.- 7 egz. W dniu 02.09.2006 r. pod Kamieńskiem rozbił się samolot CH-601 ”Zodiac HDS”, obie osoby na pokładzie zginęły. W 2008 r. zostały zarejestrowane 4 samoloty (SP-YPA, SP-YII, SP-YRB i SP-SZUT).

W Polsce użytkowane są również samoloty Zenair CH-601 ”Zodiac”, które posiadają czeską rejestrację.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej.
Kabina z miejscami obok siebie.

Silnik- Volkswagen-JPX o mocy 48 kW, Rotax 532 o mocy 48 kW, Rotax 912, Continental o mocy w za­kresie 48- 74 kW lub Volkswagen o mocy 52 kW
- w CH-601 HD (SP-YOK)- adaptowany silnik samochodowy Subaru EA82.

Dane techniczne CH-600, silnik o mocy 48 kW (wg [8]):
Rozpiętość- 8,23 m, długość- 5,64 m, wysokość- 2,08 m, powierzchnia nośna- 12,8 m2.
Masa własna- 268 kg, masa całkowita- 395- 477 kg.
Prędkość max- 185 km/h, prędkość przelotowa- 161 km/h, prędkość min.- 63- 71 km/h, wznoszenie- 3,7- 4,7 m/s, pułap- 3050- 3660 m, zasięg- 676 km.

Galeria

  • Samolot  Zenair CH-601 ”Zodiac ” (SP-SZUT) prezentowany na Pikniku Lotniczym w Golędzinowie, wrzesień 2013 r. (Źródło: Copyright Kornel Kempiński).
  • Budowa samolotu Zenair CH-601 ”Zodiac” przez Kazimierza Barczewskiego, 1999- 2000 r. ( Źródło: Praca zbiorowa ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003).
  • Zenair CH-600 ”Zodiac ”, rysunek w trzech rzutach. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 32/1990).
  • Samolot Zenair CH601HD ”Zodiac” zbudowany przez Zbigniewa Pędziaka w latach 2002- 2004. (Źródło: via Sebastian Pędziak).
  • Samolot Zenair CH601HD ”Zodiac” Zbigniewa Pędziaka na lądowisku (Źródło: via Sebastian Pędziak).
  • Silnik  Subaru EA 82 w samolocie Zenair CH601HD ”Zodiac” Zbigniewa Pędziaka. (Źródło: via Sebastian Pędziak).

Źródło:

[1] Reklama. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/2006.
[2] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006.”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[3] Informacja. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/2006.
[4] Liwiński J. ”Co lata na polskim niebie, rejestr 2007”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2007.
[5] B. ”Lotnictwo amatorskie na Dolnym Śląsku”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.
[6] Liwiński J. ”Wielkie wykreślanie w 2008”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2009.
[7] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2008”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2008.
[8] Makowski T., Witkowski B. "Samoloty Zenair". Skrzydlata Polska nr 32/1990.
[9] Sebastian Pędziak - informacje.
blog comments powered by Disqus