Na przełomie lat 1952/1953 w zespole konstrukcyjnym Olega K. Antonowa skonstruowano nowoczesny górnopłat transportowy Antonow An-8, napędzany dwoma silnikami Kuźniecow NK-4 o mocy 3754 kW (5100 KM) każdy. Samolot stał się protoplastą licznej rodziny górnopłatów transportowych Antonowa. Samoloty były produkowane seryjnie od 1955 r. W wyniku rozwoju konstrukcji Antonow An-8 powstały równolegle dwa samoloty: pasażerski Antonow An-10 ”Ukraina” i transportowy Antonow An-12. Obydwa prototypy zostały oblatane w 1957 r. Samolot An-12 otrzymał 4 silniki turbośmigłowe, stanowiące zespół napędowy, oraz piąty silnik pomocniczy, służący do wciągania ciężkich ładunków na platformach desantowych na pokład maszyny. Prototypy i pierwsze egzemplarze seryjne były napędzane silnikami Kuźniecow NK-4 o mocy 2944 kW (4000 KM). Późniejsze egzemplarze wyposażone są w bardziej ekonomiczne silniki Iwczenko AI-20K o mocy 2944 kW (4000 KM), a ostatnie egzemplarze w wersji An-12B otrzymały zmodernizowane silniki AI-20M o mocy 3128 kW (4250 KM).

An-12 został zaprojektowany specjalnie dla potrzeb wojsk powietrznodesantowych. Ładownia samolotu mogła być przystosowana w zależności od rodzaju i celu transportu: - do przewozu pododdziału żołnierzy wojsk powietrznodesantowych łącznie z uzbrojeniem, do przewozu ciężkiego sprzętu bojowego (platform i pojemników ze sprzętem bojowym do zrzutów na spadochronie), do transportu masy towarowej w przewozach cywilnych.

Samoloty An-12 w wersji wojskowej znajdowały się w wyposażeniu armii państw-sygnatariuszy Układu Warszawskiego oraz innych państw:
- Algierii,
- Bangladeszu,
- Egiptu,
- Indii- An-12B Indyjskich Sił Powietrznych były nawet wykorzystywane w roli nocnych samolotów bombowych w grudniu 1971 r., podczas konfrontacji indyjsko-pakistańskiej. Kilka An-12 przystosowano również do morskiej służby patrolowej dalekiego zasięgu na obszarze Oceanu Indyjskiego,
- Indonezji,
- Iraku.

Cywilna wersja An-12B przystosowana jest do przewozu 120 pasażerów lub 20 ton ładunku. Samoloty te były eksploatowane w Aerofłocie na trasach dalekowschodnich i na Syberii. Zaopatrywały również radzieckie ekspedycje naukowe na Antarktydzie i w Arktyce. W przypadkach klęsk żywiołowych przerzucano na pokładach An-12 setki ton żywności, leków i odzieży dla potrzebującej ludności zagrożonych obszarów. Po zakończeniu procesu powstawania państwa Bangladesz radzieckie An-12 przewoziły dziesiątki tysięcy uchodźców z Indii do byłego Pakistanu Wschodniego, utrzymując przez dłuższy czas regularne połączenie na trasie Kalkuta-Rajpur. W 1966 r. uruchomiono na samolotach An-12B linię towarową Moskwa-Paryż, a w 1971 r. linię Moskwa-Berlin.

W Polsce.

Żołnierze Ludowego Wojska Polskiego zetknęli się po raz pierwszy z dużymi samolotami transportowymi Antonowa w maju 1963 r. Wówczas to spadochroniarze z 6 Pomorskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej przeszli praktyczne przeszkolenie pod kierunkiem radzieckich instruktorów w zakresie wykonywania skoków i zrzutów z pokładu samolotu Antonow An-8 i Antonow An-12.

15.09.1965 r. na lotnisku Balice koło Krakowa wylądowały 3 radzieckie An-12 w celu dokonania zrzutów sprzętu i ludzi z 6 PDPD. W październiku 1965 r. odbyły się na terenie Turyngii w NRD wspólne ćwiczenia armii Czechosłowacji, ZSRR, NRD i Polski pod kryptonimem Burza Październikowa. Desant powietrzny w tych ćwiczeniach wykonany był siłami 6 PDPD. 6 Dywizja po raz pierwszy w swej historii była desantowana całością sił z pokładów 180 radzieckich samolotów An-12.

24.09.1966 r. dostarczono do 55 Pułku Lotnictwa Transportowego w Krakowie pierwszy z dwóch zamówionych An-12, 29.09.1966 r. pułk otrzymał drugą maszynę. We wrześniu 1967 r. nazwę pułku zmieniono na 13 Pułk Lotnictwa Transportowego. Pod koniec lat 1960- tych i na początku 1970- tych dały się odczuć w 13 Pułku Lotnictwa Transportowego braki sprzętowe. Nadszedł czas na zakup nowego samolotu transportowego, w miejsce samolotów Lisunow Li-2 i Iljuszyn Ił-14. ZSRR zaoferował stronie polskiej samoloty: Antonow An-12, Antonow An-22, Antonow An-24 i Antonow An-26. Wybrano ten ostatni.

Od 1966 r. polskie samoloty An-12 brały udział w wielu ćwiczeniach armii państw-członków Układu Warszawskiego: w październiku 1966 r. w ćwiczeniach pod kryptonimem Jesień na terenie Śląskiego Okręgu Wojskowego, w sierpniu 1967 r. w kombinowanych manewrach sztabów i jednostek wojskowych ZSRR, PRL i NRD w płd.-zach. rejonach Polski, we wrześniu 1967 r. w ćwiczeniach kombinowanych w północno-zachodnich rejonach Polski, w 1968 r. w ćwiczeniach morskich w rejonie Ustki, jesienią 1969 r. w ćwiczeniach Odra-Nysa itd. W listopadzie i grudniu 1973 r. An-12 z szachownicami były wykorzystane do transportu żołnierzy I zmiany Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej Doraźnych Sił Zbrojnych ONZ na Bliski Wschód. Do służby tej została wyznaczona 6 PDPD, która wydzieliła ze swojego składu grupę wojska przeznaczonego do pełnienia służby w Egipcie.

Polskie Linie Lotnicze ”Lot” wypożyczały samoloty An-12B do przewozu truskawek i innych towarów do krajów skandynawskich, arabskich. Do tych celów dano im rejestrację cywilną i tak: od 08.06.67 r. do 17.07.67 r. samolot nr fabryczny 4307 otrzymał SP-LZA, a samolot nr fabryczny 4308 dostał SP-LZB. 13.05.1977 r. samolot An-12 o cywilnych znakach SP-LZA należący do 13 PLT wykonywał zadanie na korzyść PLL ”Lot” w składzie 7 osób i dwóch przedstawicieli ”Lotu”. Podczas lotu na trasie Rzeszów-Bejrut w okolicach miejscowości Aramousz (wg [2]- Aramoun) w Libanie uległ on katastrofie zahaczając o zbocze góry i grzebiąc w szczątkach całą załogę. Wg [4]- od 1967 r. Polskie Linie Lotnicze ”Lot” korzystały z samolotów An-12 do przewozu truskawek lub innych towarów, m.in. do ZSRR, krajów skandynawskich i Wielkiej Brytanii. ”Lot” wypożyczał ten typ samolotu z Aeroflotu lub korzystał z polskiego lotnictwa wojskowego. Na początku lat 1970-tych ”Lot” dysponował 1 samolotem An-12 (prawdopodobnie błędna informacja, nie potwierdzają tego inne źródła).

2.07.1993 r. swój ostatni lot wykonał samolot An-12B oznaczeniu cywilnym SP-LZB. Na początku 1995 r. z powodu braku środków finansowych na przeprowadzenie remontu głównego maszynę sprzedano do Bułgarii.

W latach 1980-tych w. w Etiopii w wyniku kilkuletniej, katastrofalnej suszy, miliony ludzi zostało zagrożonych klęską głodu i chorób. W styczniu 1985 r. do Etiopii została wysłana Polska Eskadra Pomocy Etiopii, w składzie 3 śmigłowców Mil Mi-8. Jej zadaniem był transport żywności, leków i ubrań do niedostępnych rejonów wysokogórskich i pustynnych. Do transportu osób oraz sprzętu Eskadry wykorzystywane były m.in. radzieckie samoloty Antonow An-12.

W 1989 r. została utworzona firma firmę JOY Company Ltd., która za pomocą śmigłowca  Mi-8 prowadziła przeciwpożaro­we loty patrolowe lasów w Hiszpanii. W perspektywie JOY planowała użytko­wać docelowo 10 śmigłowców o różnym przeznaczeniu (w 1991 r. miało to być do 6 egz.)- po­czątkowo Mi-8, a następnie śmigłowce Bell 412 (3 egz.). W 1991 r. firma planowała utworzenie linii lotniczej z Polski do Zjednoczonych Emiratów Arab­skich, którą miały obsługiwać dwa sa­moloty Iljuszyn Ił-76. Na loty z kraju do Afryki i na Bliski Wschód firma zamierzała wprowa­dzić samoloty Antonow An-12. Zamierzała również zaku­pić używane samoloty Boeing 707 oraz samoloty produkcji szwedzkiej SAAB 340.

Konstrukcja:
Wolnonośny grzbietopłat o konstrukcji metalowej. Załoga- 5-6 osób. Dla desantu spadochronowego lub desantu lądującego w ładowni można pomieścić: 60 spadochroniarzy z wyposażeniem osobistym, 105 żołnierzy z wyposażeniem osobistym, 76 rannych (z tego 60 leżących i 16 siedzących plus 9 osób obsługi), 2 platformy o nośności 3,5 tony każda, 2 platformy o łącznym ładunku 7,0 t i 20 żołnierzy, 1 platforma plus zasobniki do 10 t. W wersji zrzutu zaopatrzenia samolot może zabrać ładunek do 10000 kg.
Skrzydło dwudźwigarowe składa się z pięciu części: środkowej, połączonej z kadłubem, dwu części pośrednich, na których zawieszone są silniki i dwu części zewnętrznych. Lotki szczelinowe, wspomagane przerywaczami. Przerywacze są sprzężone z lotkami. Przy wychyleniu lotki do 3° następuje wysunięcie przerywacza. Na krawędzi spływu znajdują się dwuszczelinowe klapy (poszerzacze Fowlera).
Kadłub o konstrukcji półskorupowej. Kabiny zakryte. W części nosowej znajduje się kabina nawigatora, w następnej części mieści się klimatyzowana ciśnieniowa kabina 5-6-osobowej załogi i przedział dla 14-osobowego personelu, który towarzyszy przewożonym ładunkom. Klimatyzacja tego przedziału pozwala na loty do wysokości 10 000 m, bez konieczności korzystania z aparatury tlenowej. W środkowej części kadłuba znajduje się ładownia, która jest ogrzewana i wentylowana oraz wyposażona w instalację tlenową z maskami zakładanymi przy lotach powyżej 4000 m.
Usterzenie wolnonośne o konstrukcji półskorupowej. Statecznik pionowy przechodzi w płetwę grzbietową, zwiększającą jego skuteczność.
Podwozie trójpodporowe z kołem przednim, chowane w locie.

Uzbrojenie w wersji wojskowej- 2 sprzężone działka NR-23 kal. 23 mm umieszczone w kulistym stanowisku strzeleckim na końcu kadłuba.

Instalacje: elektryczna, hydrauliczna, przeciwoblodzeniowa.

Napęd- 4 silniki turbośmigłowe (samolot posiadał również piąty silnik pomocniczy, służący do wciągania ciężkich ładunków na platformach desantowych na pokład maszyny):
- prototypy i pierwsze egzemplarze seryjne- Kuźniecow NK-4 o mocy 2944 kW (4000 KM) każdy,
- późniejsze egzemplarze - Iwczenko AI-20K o mocy 2944 kW (4000 KM) każdy,
- ostatnie egzemplarze w wersji An-12B- Iwczenko AI-20M o mocy 3128 kW (4250 KM).

Dane techniczne An-12 (wg [5]):
Rozpiętość- 38,0 m, długość- 33,1 m, wysokość- 10,53 m, powierzchnia nośna- 121,7 m². Masa własna- 28000 (wg [6]- 33400) kg, masa ładunku- 20000 (wg [6]- 20600) kg, masa całkowita w wersji desantowej- 55100 kg, masa całkowita w wersji towarowej- 54000 kg, masa całkowita max- 61000 kg.
Prędkość max w wersji desantowej- 777 km/h, prędkość max w wersji towarowej- 600 km/h, prędkość przelotowa w wersji desantowej- 670 km/h, prędkość przelotowa w wersji towarowej- 550 km/h, wznoszenie- 10 m/s, pułap- 10100 m, zasięg wersji desantowej- 3600 km, zasięg wersji towarowej- 3400 km, zasięg max- 5700 km.

Dane techniczne An-12 (wg [6]):
Rozpiętość- 38,0 m, długość- 33,1 m, wysokość- 10,53 m, powierzchnia nośna- 121,7 m². Masa własna- 33400 kg, masa użyteczna- 20600 kg, masa całkowita- 54000 kg, masa całkowita max- 61000 kg.
Prędkość max- 650-670 km/h, prędkość przelotowa- 550-580 km/h, prędkość minimalna- 230 km/h, wznoszenie- 9,5 m/s, pułap- 9000-10200 m, zasięg- 2500 km, zasięg max- 4090 km.