WZ-XI "Kogutek", 1927

Amatorski samolot sportowy. Polska.
Miniaturowy samolot sportowy WZ-XI ”Kogutek”. (Źródło: Aero Technika Lotnicza nr 10/1992).
Inż. Władysław Zalewski zaprojektował i zbudował w latach 1921-1924 silnik WZ-18 o mocy 13,2 kW (18 KM) specjalnie do miniaturowego samolotu sportowego własnej konstrukcji WZ-XI ”Kogutek”. Z nazwą tą wiązał się kształt usterzenia tego samolotu. Projektowanie i budowę samolotu Zalewski rozpoczął w 1925 r. Konstruktor uznał, że dla lekkiego samolotu sportowego ważniejsza jest mała masa, zapewniając dobre własności startu, niż mały opór, umożliwiający osiągniecie dużej prędkości maksymalnej. Dlatego skrzydła otrzymały cienki profil i zostały usztywnione słupkami i drutami, a ich masa wyniosła zaledwie 20 kg. Do budowy ”Kogutka” konstruktor wykorzystał niektóre elementy i materiały ze swego samolotu WZ-I.

Samolot został zbudowany w mieszkaniu konstruktora w Milanówku pod Warszawą. Oblatany został 9.10.1927 r. przez Z. Babińskiego, wykonując od razu przelot do Warszawy. Był to ostatni dzień I Krajowego Konkursu Awionetek, na który ”Kogutek” spóźnił się i startował poza konkursem. Był bardzo łatwy w pilotażu i miał dobrą stateczność. W II Krajowym Konkursie Awionetek (29.10-1.11.1928 r.) Z. Babiński zajął na WZ-XI 9 miejsce. W 1928 r. pilot ten wykonał na ”Kogutku” pierwszy rajd turystyczny po Polsce- przelatując ponad 600 km. W 1930 r. brał udział w III Krajowym Konkursie Awionetek, z którego został wycofany. Samolot nosił znaki rejestracyjne SP-AEF. W lutym 1934 r. został skasowany i przekazany do Muzeum Przemysłu i Techniki w Warszawie. W połowie lat trzydziestych Zalewski wykorzystał silnik WZ-18 do następnej swej konstrukcji słabosilnikowej WZ-XII ”Kogutek II”.

Samolot WZ-XI ”Kogutek” był pierwszym samolotem zbudowanym w Polsce, z polskim silnikiem.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat o konstrukcji drewnianej
Płat prostokątny, dwudźwigarowy, kryty płótnem, usztywniony linkami do koziołka podwozia i słupka na każdym skrzydle. Profil skrzydła STAé 2. Napęd lotek linkami.
Kadłub o przekroju prostokątnym, zaokrąglony z góry, drewniany, kratownicowy, kryty sklejką. Silnik i przednia część kadłuba osłonięte blachą aluminiową. Łoże silnika z blachy stalowej. Zbiornik na 14 l paliwa przed kabiną, oddzielony od silnika aluminiową ścianą ogniową. Nad kadłubem koziołek z rur stalowych, a na nim dysza Venturi prędko­ściomierza. Kabina odkryta, z przodu osłonięta wiatrochronem.
Usterzenie drewniane, kryte płótnem, usztywnione drutami. Napęd sterów linkami.
Podwozie, stałe,  główne drewniane, z dwiema płozami i dwoma kołami 455 x 75 mm, na osi amortyzowanej sznurem gumowym względem płóz. Płoza ogonowa amortyzowana sznurem gumowym.

Silnik- chłodzony powietrzem, 5- cylindrowy, gwiazdowy WZ-18 o mocy startowej 12,5-13 kW (17-18 KM) i mocy nominalnej 12 kW (16 KM). Śmigło drewniane, stałe, Zalewskie­go, o średnicy 1,4 m.

Dane techniczne WZ-XI (wg [1]):
Rozpiętość- 7,8 (wg [2]- 7,86) m, długość- 5,0 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna- 10,0 m2.
Masa własna- 115 (wg [2]- 112-115) kg, masa użyteczna- 90 kg, masa całkowita- 205 kg.
Prędkość max- 85-90 km/h, prędkość przelotowa- 65 (wg [3]- 50?) km/h, prędkość minimalna- 56 km/h, wznoszenie- 1,7 (wg [2] i [3]- 0,7) m/s, pułap- 860 m, zasięg-( wg [3]- 860) km, czas lotu- (wg [2]- 2 h 30').

Galeria

  • WZ-XI ”Kogutek” w widoku z tyłu. (Źródło: Aero Technika Lotnicza nr 10/1992).
  • Władysław Zalewski obok samolotu WZ-XI ”Kogutek”. (Źródło: via ”Wikimedia Commons”</a>).
  • WZ-XI ”Kogutek” w hangarze. (Źródło: ze zbiorów CardPlane).
  • WZ-XI ”Kogutek” w trakcie budowy. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • WZ-XI ”Kogutek”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[2] Strona internetowa ”Samoloty wojskowe świata 1935-1945” ( www. samoloty. ow. pl).
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
blog comments powered by Disqus