Wielkopolska Wytwórnia Samolotów S.A. "Samolot"
WWS "Samolot"

Uroczystość chrztu lotniczego w WWS "Samolot". Moment rozbicia butelki szampana o piastę śmigła. Aktu dokonuje Szef Dep. IV Żeglugi Powietrznej gen. Zagórski. (Źródło: Lotnik nr 4-5/1925).
Związek Lotników Polskich w Poznaniu z inicjatywy por. pil. Czesława Wawrzyniaka utworzył 11.08.1923 r. Spółkę Akcyjną ”Samolot”. Otwarcie wytwórni odbyło się 24.04.1924 r. Mieściła się ona na lotnisku Ławica w Poznaniu, w wydzierżawionym od 3. Pułku Lotniczego hangarze i dobudowanych budynkach. Teren fabryczny obejmował 12,5 ha. Wytwórnia zatrudniała w 1924 r. 100 pracowników, w 1925 r.- 500, a w 1927 r. - 200.

Dyrektorem naczelnym był inż. Piotr Tułacz, od 1926 r. inż. Roman Rosinkiewicz, a od 1928 r.- dr Kazimierz Nencki, dyrektorem technicznym- inż. Gustaw Mokrzycki, od 1926 r.- inż. Eugeniusz Roland, a od 1928 r.- inż. Roman Rosinkiewicz. Kierownikiem Wydziału Studium (biura konstrukcyjnego) początkowo był inż. P. Tułacz, a od 1926 r.- inż. Ryszard Bartel. W 1923 r. na zamówienie Departamentu Żeglugi Powietrznej inż. Władysław Zalewski opracował projekt samolotu liniowego WZ-VIII bis. Prototyp miał być zbudowany w wytwórni WWS ”Samolot”, do czego jednak nie doszło. W 1924 r. wytwórnia otrzymała pierwsze zamówienie na samoloty szkolne Hanriot. W latach 1925-26 wyprodukowano 120 samolotów Hanriot H-28 (początkowo oznaczane HD-14) oraz 80 samolotów H-19. Biuro konstrukcyjne opracowało wersje sanitarną H-28S.

Od 1926 r. rozwinęło swą działalność biuro konstrukcyjne pod kierunkiem inż. R. Bartla, w skład którego wchodzili: August Bobek-Zdaniewski, Józef Medwecki, inż. Zygmunt Nowakowski, inż. Stanisław Nowkuński, inż. Jerzy Teisseyre, inż. Czosnowski, inż. Antoni Janowski oraz Stefan Kazanecki. W lipcu 1926 r. powstała pierwsza własna konstrukcja wytwórni- sportowy SP-1 inż. P. Tułacza, a w grudniu 1926 r. następna- szkolny BM-2 inż. R. Bartla. W 1927 r. powstał ulepszony, szkolny BM-4. Na samoloty BM-4 wytwórnia otrzymała zamówienie i w 1928 r. zbudowała 22 egz. W 1928 r. powstał prototyp samolotu treningowego Bartel BM-5, który był produkowany w latach 1929-1930. Ostatni prototyp tej wytwórni, szkolno-myśliwski BM-6, był oblatany na wiosnę 1930 r.

WWS ”Samolot” popierała również amatorską twórczość konstrukcyjną. W 1925 r. powstało tu kilka szybowców, biorących następnie udział w II Krajowym Konkursie Szybowców. W 1927 r. J. Medwecki zbudował samolot sportowy HL-2, a następnie wraz z inż. Z. Nowakowskim opracował projekt dwusilnikowego samolotu pasażerskiego MN-2 na konkurs Ministerstwa Komunikacji w 1928 r. oraz zbudował samoloty sportowe MN-3 (1928) i MN-5 (1930 r.). M. Offierski zbudował tu w 1928 r. samolot sportowy O-2, a inż. A. Janowski w 1930 r. swój samolot sportowy.

Ponadto w WWS ”Samolot” inż. Michał Bohatyrew zbudował dwa ślizgacze wodne: MB-3 (M.B.3) w 1924 r. i "Delfin" w 1926 r. W połowie 1930 r., po pożarze i z powodu trudności finansowych wywołanych brakiem zamówień, wytwórnia uległa likwidacji. Wyposażenie jej zakupiły Państwowe Zakłady Lotnicze w Warszawie, a część pracowników technicznych przeszło do Podlaskiej Wytwórni Samolotów i PZL.

Konstrukcje:
Bohatyrew MB-3 (M.B.3), 1924, ślizgowiec śmigłowy.
Hanriot HD-14 (H-28), 1925, samolot szkolny.
Bohatyrew "Miś", 1925, szybowiec.
S-1, 1925, szybowiec.
S-III, 1925, szybowiec.
Bartel BM-2 (M-2), 1926, samolot szkolny.
Sp-I, 1926, samolot sportowy, doświadczalny (studium samolotu myśliwskiego).
Bohatyrew "Delfin", 1926, ślizgowiec śmigłowy.
MN-2, 1927, projekt samolotu komunikacyjnego i bombowego.
ST-4, 1926, projekt samolotu treningowego.
Bartel BM-3, 1927, projekt samolotu treningowego.
Bartel BM-4 (BM-7), 1927, samolot szkolny.
HL-2 (”Haroldek”), 1927, samolot sportowy.
Bartel BM-5 (BM-300), 1928, samolot treningowy.
MN-3 / MN-4, 1928, samolot sportowy.
O-2, 1928, samolot sportowy.
Bartel BM-6, 1930, samolot treningowo-myśliwski.
MN-5, 1930, samolot szkolno-sportowy.
Janowski samolot, 1930, samolot sportowy.

Galeria

  • Dział stolarski. Obróbka maszynowa. (Źródło: Lotnik nr 4-5/1925).
  • Dział stolarski. Obróbka ręczna. (Źródło: Lotnik nr 4-5/1925).
  • Dział obróbki mechanicznej. (Źródło: Lotnik nr 4-5/1925).
  • Dział blacharski. (Źródło: Lotnik nr 4-5/1925).
  • Ślusarnia ręczna. (Źródło: Lotnik nr 4-5/1925).
  • Montownia. (Źródło: Pilot nr 4-5/1925).
  • Wielkopolska Wytwórnia Samolotów S.A. ”Samolot”, logo. (Źr,ódło: Skrzydlata Polska nr 42/1978).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[2] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[3] Lotnik nr 4-5/1925.
[4] Majewski M. W. "Samoloty i Zakłady Lotnicze II Rzeczypospolitej". Wydawnictwo ZP Poligrafia. Warszawa 2006.
[5] Morgała A. "Latawce zaporowe inż. Bohatyrewa". Lotnictwo z Szachownicą nr 30.
blog comments powered by Disqus