SVA-10, 1918

Samolot rozpoznawczy. Włochy.
Samolot rozpoznawczy SVA-10. (Źródło: archiwum).

Samolot SVA-10 został zbudowany w 1918 r. w firmie Ansaldo. Stanowił dalszy rozwój jednomiejscowego samolotu rozpoznawczego SVA-5. Odmianą szkolno-treningową był samolot SVA-9. Produkowane były przez wytwórnię macierzystą Societa Gio Ansaldo Cia w Genui i Turynie oraz na licencji przez kilka innych włoskich fabryk. Do listopada 1918 r. wyprodukowano 1248 egz. we wszystkich wersjach i odmianach.

Samoloty SVA stosowano do rozpoznania dalekiego zasięgu i do bombardowania. Wyróżniającymi się operacjami rozpoznawczymi były m.in. loty na rozpoznanie fotograficzne nad wytwórnią sterowców Zeppelina w Friedrichshafen, (21.05.1918 r.), Zagrzeb (24.06.1918 r.) czy rajd na Wiedeń (9.08.1918 r.) w wykonaniu 10 SVA-5 1 SVA-10. Po wojnie samoloty te były sprzedawane do wielu krajów świata, m.in.: Litwy (12 egz.).

W Polsce.

Dla polskiego lotnictwa wojskowego zamówiono w marcu 1920 r. w firmie Ansaldo 40 samolotów SVA-10. W sierpniu zamówiono kolejną partię 40 SVA-10, łącznie 80 egz. Samoloty zostały dostarczone w okresie grudzień 1920 r.- sierpień 1921 r. Wszystkie samoloty odbierane były na lotnisku w Krakowie. Łącznie Polski sprowadzono 90 samolotów SVA, z tego 86 SVA-10, 3 SVA-5 i 1 SVA-9. Z dostaw zapewnionych kontraktami otrzymano 80 SVA-10, pozostałe samoloty pochodziły z darów Włoskiej Misji Wojskowej, okazjonalnych nabytków i rekompensat za straty wynikłe wskutek niedotrzymania wszystkich warunków kontraktu.

Samoloty SVA-10 weszły do użytku w 1921 r., już po wojnie polsko-bolszewickiej. Znajdowały się w wyposażeniu 12 EW wchodzącej w skład 1 PL oraz 6 i 14 EW z 2 PL. W 1922 r. wyposażono jeszcze 8 EW przeniesioną w sierpniu z Lidy do 2 PL. Ponadto znajdowały się w wyposażeniu WSP w Grudziądzu. W latach 1921- 1923 wydarzyło się 5 wypadków samolotów SVA-10, w których zginęło 8 lotników. W większości powstały z winy konstrukcji. Coraz częściej zdarzały się wypadki naruszenia konstrukcji, samoloty po wylądowaniu miały zniekształcone skrzydła i kwalifikowały się do gruntownego remontu. W tej sytuacji w kwietniu 1923 r. wstrzymano wykonywanie lotów na SVA-10, a w maju 1923 r. zarządzono wycofanie z użytku wszystkich SVA-10 znajdujących się w liczbie 67 sztuk w pułkach i szkołach lotniczych.

Pod koniec września 1923 r. przybyła do Krakowa ekipa wytwórni Ansaldo z samolotami SVA-10 i Ansaldo A-300-4 w celu poprawienia obrazu samolotów SVA w oczach Polaków. Jednak rozkazu o zakazie wykonywania lotów nie cofnięto i do września 1924 r. wycofano z eskadr wszystkie samoloty. Ostatnie skasowano w CSL Dęblin w maju 1927 r.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła dwudźwigarowe, pokryte płótnem. Wydłużenie wyno­siło płat górny- 5,8, płat dolny- 4,8. Komora pła­tów dwuprzęsłowa ze stojakami sko­śnymi, według układu Warrena, z rur stalowych o przekroju kroplowym. Układ taki dobrze przenosił napręże­nia powstające od sił występujących w locie i na ziemi, zwłaszcza przy lądowaniu. Kratownica Warrena, mi­mo że bardziej skomplikowana niż proste stojaki, zapewniała większą sztywność i wytrzymałość komory płatów. Lotki proste, nie odciążone, znajdowały się tylko na górnym skrzydle.
Kadłub wręgowo-podłużnicowy, pokryty sklejką, miał przekrój prostokątny przechodzący ku tyłowi w trójkątny, zwrócony wierzchołkiem do spodu. Kabina wspólna (wannowa), odkryta.
Usterzenie drewniane z dźwigarami z rur stalowych. Sta­teczniki usztywnione zastrzałami i ścięgnami.
Podwozie stałe, główne drewniane z dźwigarami z rur stalowych. Sta­teczniki usztywnione zastrzałami i ścięgnami.

Uzbrojenie- 1 stały karabin maszynowy pilota Vickers wz. 07 kal. 7,7 mm i 1 ruchomy karabin maszynowy obserwatora Lewis wz. 15 kal. 7,7 mm. Udźwig bomb- 60-75 kg.

Wyposażenie- radiostacja, dwa aparaty fotograficzne.

Silnik- rzędowy SPA-6A o mocy 162 kW (220 KM). Chłodnica czołowa, zblokowana, montowana była na płatowcu jako całość z silnikiem. Zapas paliwa 210 l mieścił się w zbior­niku głównym (180 l i 2 pomoc­niczych)- u na­sady skrzydeł górnego płata.

Dane techniczne SVA-10 (wg [1]):
Rozpiętość- 9,1 m, długość- 8,1-8,12 m, wysokość- 2,65-3,2 m, powierzchnia nośna- 26,9 m2.
Masa własna- 730 kg, masa użyteczna- 330-387 kg, masa całkowita- 1080-1117 kg.
Prędkość max- 190-212 (wg [2]- 200) km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 3'35"-5', pułap- 5400 m, zasięg- 600 km.

Galeria

  • Samolot SVA-10 z Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu.  (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”).
  • SVA-10, rysunek w rzutach. (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[2] Rezmer W. ”Litewskie lotnictwo wojskowe 1919-1940”. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Toruń 1999.
blog comments powered by Disqus