WK-1 "Jutrzenka", 1927
(Moryson 1 "Ostrovia I")

Amatorski samolot sportowy. Polska.
Amatorski samolot sportowy WK-1 ”Jutrzenka”. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).
Projekt samolotu WK-1 ”Jutrzenka” opracował Władysław Kozłowski , wówczas uczeń gimnazjum w Kaliszu. Projekt był gotowy na początku 1926 r. Wkrótce konstruktor rozpoczął budowę samolotu, w której mu pomagali: brat Jerzy Kozłowski, L. Antonowicz i Józef Grzmilas. Budowę zakończono na początku 1927 r., a oblatany został 10 września 1927 r. Samolot wziął udział w I Krajowym Konkursie Awionetek (6-9 października 1927 r.), zajmując trzecie. Był to duży sukces samolotu zbudowanego przez początkującego konstruktora- amatora. W 1928 r. samolot został przekazany Akademickiemu Aeroklubowi Warszawskiemu. W 1928 r. ”Jutrzenka" otrzymała kozioł przeciwkapotażowy nad kadłubem oraz oprofilowanie za głową pilota. WK-1 wziął udział w II Krajowym Konkursie Awionetek; nie ukończył jednak konkursu.

Według rysunków WK-1 dwaj młodzi pracownicy Warsztatów Wagonowych: Józef Morisson (dla uproszczenia w nazwie samolotu nazwisko pisane było Moryson) i Józef Nawrót zbudowali w Ostrowie Wlkp. drugi egzemplarz WK-1, nadając mu nazwę Moryson 1 ”Ostrovia I”. Budowę rozpoczęli w 1927 r., a zakończyli jesienią 1928 r. w Warsztatach Wagonowych. Samolot oblatany został w 1928 r. ”Ostrovia” wzięła udział w II Krajowym Konkursie Awionetek na przełomie października i listopada 1928 r. zajmując 11 miejsce. Oba samoloty dość szybko wyszły z użycia ze względu na dość zawodne silniki.

Trzeci egzemplarz WK-1 rozpoczęli budować w 1927 r. uczniowie wileńscy Krasowski i Boreszko, lecz budowy nie zrealizowali.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dolnopłat o konstrukcji drewnianej.
Płat prostokątny, wolnonośny, dwudzielny, dwudźwigarowy, kryty do pierwszego dźwigara sklejką, dalej płótnem. Profil płata M-12. Lotki z podgiętymi do góry końcówkami w celu uzyskania własności przeciwkorkociągowych. Napęd lotek linkami.
Kadłub o przekroju prostokątnym, czteropodłużnicowy, kryty sklejką 1,5- 2 mm. Łoże silnika spawane z rur stalowych. Zbiornik paliwa przed kabiną załogi, oddzielony ścianą ogniową od silnika. Przód kadłuba za silni­kiem- kryty blachą aluminiową. Kabiny odkryte, osło­nięte od przodu wiatrochronami. Jeden z przyrządów pokładowych był w WK-1 umieszczony na zewnątrz kadłuba.
Usterzenie konstrukcji drewnianej, z noskami ze sklejki i pokryciem płóciennym. Napęd sterów linkami.
Podwozie spawane z rur stalowych, osiowe, dwukołowe. Os kół amortyzowana względem goleni za pomocą sznura gumowego. Płoza ogonowa drewniana, amortyzowana.

Silnik- chłodzony powietrzem, gwiazdowy, 6- cylindrowy Anzani o mocy nominalnej 33 kW (45 KM). Śmigło dwułopatowe, drewniane, stałe.

Dane techniczne WK-1 ”Jutrzenka”, (masy w nawiasach po przeróbce samolotu) (wg [1]):
Rozpiętość- 9,3 m, długość- 6,1 m, wysokość- 1,96 m, powierzchnia nośna- 14,2 m2.
Masa własna- 324 (337) kg, masa użyteczna- 176 kg, masa całkowita- 500 (5 13) kg.
Prędkość max- 130 km/h, prędkość przelotowa- 90 km/h, prędkość minimalna- 72 km/h, wznoszenie- 1,2 m/s, pułap- 1275 m, zasięg- km.

Dane techniczne Moryson 1 ”Ostrovia I” (wg [1]):
Rozpiętość- 9,3 m, długość- 6,3 m, wysokość- 2,25 m, powierzchnia nośna- 14,2 m2.
Masa własna- 291 kg, masa użyteczna- 172 kg, masa całkowita- 463 kg.
Prędkość max- 135 km/h, prędkość przelotowa- 94 km/h, prędkość minimalna- 70 km/h, wznoszenie- 1,2 m/s, pułap- 1240 m, zasięg- 400 km.

Galeria

  • WK-1 ”Jutrzenka” z napisem ”Komitet Powiatowy L.O.P.P”. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004).
  • Samolot sportowy Moryson 1 ”Ostrovia I” zbudowany w Ostrowie Wielkopolskim. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004).
  • Zapuszczanie silnika samolotu ”Ostrovia I”. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004).
  • WK-1 ”Jutrzenka”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
blog comments powered by Disqus