Warchałowski XI, 1912

Wodnosamolot-amfibia pionierska i wojskowa. Polska / Austro-Węgry.
Wodnosamolot-amfibia pionierska Warchałowski XI. (Źródło: archiwum).

Ostatnią konstrukcją Adolfa Warchałowskiego był samo­lot wodnopłatowy Warchałowski XI zbudowany na zamówienie dowództwa austrowęgierskiej Marynarki Wojennej (z lipca 1911 r. - wówczas to Marynarka Wojenna zamówiła 3 wodnopłaty- 2 typu Lohner w cenie jednostkowej po 23 000 koron i jeden typu Warchałowski w cenie 28 000 koron).

Budowę tego samolotu rozpoczęto w Österreichische-Ungarische Autoplan-Werke, G.m.b.H. w listopa­dzie 1911 r., zakończono w maju 1912 r.

W dniach od 18.05. do 23.06.1912 r. samo­lot eksponowany był na Międzynarodowej Wystawie Lotniczej w Wiedniu (IFA). Oblatany został dopiero 25.07.1912 r. na lotnisku Wiener-Neustadt, po zamocowaniu do pływaków odejmowanych kół. Próby w powietrzu i odbiór samolotu dokonała w dniach 7- 10 sierpnia komisja marynarki wojennej. Wodnopłat skierowano do bazy marynarki w Poli (dzisiaj Pula w Chorwacji).

Był to drugi wodnosamolot austro-węgierskiej marynarki wojennej (pierwszym przekazanym do Pola był wodnopłat firmy Lohner). Oznaczono go numerem 7. Pierwszy lot w Pola wodnopłat wykonał 12.05.1913 r. Eksplo­atowano go w roli samolotu szkolnego. Jego osiągi były mierne, co tłumaczono zbyt dużym ciężarem wodnopłata w locie, rzędu 800 kg. Z początkiem lipca 1915 r. samolot odstawiono i wkrótce skasowano.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej (wg [3]- mieszanej).
Płaty dwudźwigarowe, prostokątne kryte płótnem. Usztywnione miedzy sobą słupkami i drutami. Płat górny z poszerzonymi do tyłu końcówkami, spełniającymi role lotek.
Kadłub był kratownicowy, usztywniony dru­tami, z kabiną mieszczącą silnik, a za nim 2 miejsca załogi ustawione w tandem.
Usterzenie poziome o silnym skosie. Usterzenie kryte płótnem.
Podwo­ziem typu wodno- lądowego. Samolot miał dwa drewniane pływaki główne i mały pływak ogonowy oraz odejmowane podwozie kołowe.

Silnik- chło­dzony wodą, 4-cylindrowy, rzędowy Werner-Pfleiderer Hieronimus o mocy nominalnej 62,5 kW (85 KM) i mocy startowej 70 kW (95 KM), wg [3]- o mocy startowej 66 kW (90 KM). Napęd od silnika do śmigła przez przekładnię pasową i długi, giętki wał. Śmigło dwułopatowe, drewniane, stałe, pchające. Chłodnicę wody mocowano do słupków między płatami. Zbiornik paliwa o pojemności 95 l.

Dane techniczne Warchałowski XI (wg [2]):
Rozpiętość- 15,0 m, długość- 10,0 m, wysokość- 3,5 m, powierzchnia nośna- 48,0 m2.
Masa własna- 650 kg, masa użyteczna- 260 kg, masa całkowita- 910 kg.
Prędkość max- 80 km/h, prędkość przelotowa- 70 km/h, prędkość minimalna- 50 km/h, wznoszenie- 1,2 m/s, pułap- 1000 m, zasięg- 280 km.

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
blog comments powered by Disqus