WWS-3 "Delfin", 1937

Szybowiec treningowy. Polska.
Szybowiec treningowy WWS-3 ”Delfin”. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 25/1978).

Szybowiec WWS-3 ”Delfin” zaprojektował inż. Wacław Czerwiński. Była to jego ostatnia konstrukcja zaprojektowaną dla Wojskowych Warsztatów Szybowcowych w Krakowie. Model aerodynamiczny szybowca był zbadany w Laboratorium Aerodynamicznym Politechniki Lwowskiej.

Prototyp został zbudowany w marcu 1937 r. (wg innych źródeł- w lecie 1937 r.) w WWS i oblatany najpierw ze startem z liny gumowej, a następnie z holu za samochodem. W kwietniu 1937 r. (wg innych źródeł- w 1938 r.) prototyp przeszedł próby w Instytucie Technicznym Lotnictwa w Warszawie. Szybowiec był zaprojektowany jako konkurent i następca szybowca Kocjan "Komar". Prototyp wypróbowano z dwoma rodzajami usterzenia, ze statecznikiem i z usterzeniem płytowym, przy czym drugie przyjęto dla szybowców seryjnych.

Produkcję seryjną uruchomiono w 1938 r. w WWS w Krakowie (ok. 40 egz., wg [2]- 60 egz.) i w Lwowskich Warsztatach Lotniczych (ok. 30 egz.). Licencję ”Delfina” nabyła przed wojną Jugosławia i Rumu­nia, gdzie zbudowano 5 egz.

Szybowce te użytkowane były w Ustjanowej, Bezmiechowej i innych szkołach szybowcowych oraz w aeroklubach. Służyły do treningu w lotach wyczynowych. W trakcie pierwszego roku użytkowania szybowca uzyskano na nim wysokość ponad 2000 m i wykonano przeloty ponad 250 km.

Większość szybowców została zniszczona we wrześniu 1939 r. Na 4 egz. przejętych ze Lwowa przez lotnictwo radzieckie, były wykonywane podczas wojny loty wyczynowe. Spośród egzemplarzy wywiezionych z Ustjanowej przez Niemców- jeden dostał się do Danii, gdzie był używany przez duńskie szybownictwo do 1963 r.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy wolnonośny górnopłat o konstrukcji drewnianej.
Płat prostokątno- trapezowy o kształcie mewim (rozpłasz­czone M) w widoku z przodu, dwudzielny, jednodźwigarowy ze skośnym dźwigarkiem pomocniczym. Profil G-549. Keson kryty sklejką do dźwigarów. Część zadźwigarowa kryta płótnem. Lotki konstrukcji krzyżulcowo- żeberkowej, kryte płótnem. Główne okucia skrzydeł grzebieniowe z pionowym sworzniem stożkowym.
Kadłub o przekroju owalnym, konstrukcji półskorupowej. Z przodu kadłuba zaczep do startu z lin gumowych i za samolotem. Kabina osłonięta stałym wiatrochronem i odejmowaną osłoną.
Statecznik pionowy kryty sklejką, integralny z kadłubem. Ster kierunku z rogowym odciążeniem aerodynamicznym, krytym sklejką i pozostałą częścią krytą płótnem. Usterzenia poziome dwudzielne, płytowe, zamocowane do statecznika pionowego. Nosek statecznika aż do dźwigarka kryty sklejką, część zadźwigarowa płótnem.
Podwozie płozowe. Płoza przednia jesionowa, amortyzowana dętką gumową. Płoza tylna drewniana, amor­tyzowana.

Wyposażenie- tablica przyrządów wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz, busolę, wariometr i zakrętomierz.

Dane techniczne WWS-3 (wg [1]):
Rozpiętość- 16,0 m, długość- 6,97 m, wysokość- 1,7 m, powierzchnia nośna- 20,15 m2.
Masa własna- 125 kg, masa użyteczna- 87 kg, masa całkowita- 232 kg.
Prędkość minimalna- 39 km/h, doskonałość przy prędkości optymalnej 52 km/h- 21,4, opadanie minimalne przy prędkości ekonomicznej 45 km/h- 0,61 m/s.

Galeria

  • Szybowiec WWS-3 ”Delfin”. (Źródło: Skrzydlata Polska nr  25/1978).
  • SL-2 ”Delfin”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).
  • Szybowiec WWS-3 ”Delfin” (SP-1300). (Źródło: archiwum).
  • Szybowiec WWS-3 ”Delfin” użytkowany w Rumunii. (Źródło: archiwum).
  • Szybowiec WWS-3 ”Delfin” użytkowany w Danii. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).
  • Szybowiec WWS-3 ”Delfin” w zbiorach Dansk Svæveflyvehistorisk Klub. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
blog comments powered by Disqus