Jan Wołowski urodził się 18.03.1880 r., syn Jana Józefa i Ludwiki Klary Firlej- Broniewskiej z Dąbrowicy h. Lewart. Był wnu­kiem Walentego Piotra Miko­łaja z Wołowy, zie­mianina.

W 1900 r. rozpoczął studia w petersburskim Insty­tucie Technologicznym. Był on jedną z najstarszych wyższych uczelni technicznych Rosji. Słynął w Europie tradycjami i wysokim poziomem nauczania. Z przełomem XIX/XX stulecia w jego murach studiowało wielu Polaków, stanowili poważny odse­tek studentów. Odegrali znaczącą rolę w industriali­zacji i modernizacji przemysłu rosyjskiego, wnieśli wkład w rozwój światowej i rosyjskiej metalurgii, budowy parowozów, elektrotechniki, termodynamiki, mechaniki i teorii wytrzymałości, przemysłu che­micznego i maszynowego, także przemysłu i techniki lotniczej. Znacząco zasilili również kadry techniczne odrodzonego w 1918 r. państwa polskiego.

Jan Wołowski z przerwami pracował w fabrykach Lesshera, w słynnych zakładach Putiłowskich i w zakładach budowy parowozów Gustawa Hartmanna w Ługańsku, zyskując bogate doświadczenia na polu budowy silników spalinowych, samochodów i paro­wozów. Dał się poznać również jako wynalazca. Uzy­skał w Rosji patent na pilarkę elektryczną do drewna (patenty nr 3993 i 22341) i aparat do impregnowania drewna o napędzie elektrycznym (Świadectwo Och­rony nr 35087 wydane 1.03.1908 r.).

Po ukończeniu Instytutu w 1909 r., a studia w nim dały mu również (obok rodzimego polskiego i rosyj­skiego) znakomitą znajomość języków francuskiego i niemieckiego oraz słabszą angielskiego, odbył staż w ryskiej filii znanej berlińskiej firmy elektrotech­nicznej Siemens & Halske AG.

W 1910 r. podjął pracę w Rosyjsko-Bałtyckich Za­kładach Budowy Taboru Kolejowego (RBWZ) w Rydze. Organizując Wydział Budowy Płatowców ze­tknął się tutaj z wybitnym pionierem lotnictwa rosyj­skiego- Igorem Iwanowiczem Sikorskim, który w owym czasie odgrywał rolę głównego konstruktora zakładów, przez wiele lat wdrażających jego projekty samolotów myśliwskich i unikatowych wielosilnikowych samolotów bombowych. Pod kierunkiem Jana Wołowskiego zbudowano w RBWZ pierwszą serię samolotów przeznaczonych dla formowanych sił powietrznych Rosji.

Fascynowała go w tym okresie problematyka urządzeń zapewniających bezpieczeństwo lotu, a uwagę zwracał ku stabilizatorom automatycznej rów­nowagi poprzecznej samolotu. W 1910 r. opraco­wał stabilizator utrzymujący stateczność samolotu

wlocie. 24.07.1910 r. jego rozwiązanie zyskało w Rosji tajne świadectwo ochrony nr 44 545. Brak opisu pozwala jedynie domniemywać, uwzględniając inne zainteresowania Wołowskiego, że przekazywa­nie impulsów wskaźnika na usterzenie mogło być realizowane za pośrednictwem energii elektrycznej.

Wkrótce wynalazca nawiązał współpracę z Grze­gorzem Piotrowskim, co zaowocowało kolejnym projektem stabilizatora. Wołowski i Piotrowski bez­owocnie próbowali opatentować go w Rosji, otrzymu­jąc 12.11.1910 r. świadectwo ochrony nr 45 733. Nie ulega wątpliwości, że autorem jego rozwiązania był Wołowski, a stanowiło ono rozwinięcie wcześniejszego projektu, najpewniej opartego na zasadzie wahadła. Wkład Piotrowskiego w opracowa­nie tego rozwiązania związany był niewątpliwie z jego własnymi pracami projektowymi samolotu samostatecznego. W 1911 r. prace nad stabilizatorem pomysłu Jana Wołowskiego zostały zarzucone. Radzieccy historycy lotnictwa podają, że w 1911 r. zakłady lotnicze RBWZ w Rydze podjęły budowę samolotu konstrukcji Wołowskiego, którą zarzucono z uwagi na komplikacje techniczne rozwiązania.

W sierpniu 1912 r. Wołowski objął kierownictwo warsztatów Oddziału Lotniczego Oficerskiej Szkoły Żeglugi Powietrznej w Gatczynie, która szkolenie kadr lotników wojskowych Rosji podjęła wiosną 1911 r. (Gatczyński Oddział Lotniczy rozkazem nr 436 z 19 lipca 1914 r. przekształcono w samodzielną Wojsko­wą Szkołę Lotniczą, której pierwszym dowódcą mia­nowano płk. Sergieja A. Uljanina). W trosce o właściwy poziom wykształcenia do­wództwo Szkoły zatrudniało najwybitniejszych fachowców, techników a nawet uczonych, teorię łączą­cych z praktyką. Tak Wołowski, kierując również pracami eksperymentalnymi i nowymi wdrożeniami prowadzonymi w warsztatach Szkoły na polu techniki lotniczej, znalazł miejsce pomiędzy pionierami lot­nictwa wojskowego Rosji. Byli wśród nich wybitni piloci i instruktorzy pilotażu, jak i uczeni i konstruk­torzy lotniczy. Nie brakowało wśród nich Polaków.

W roli głównego inżyniera Szkoły Jan Wołowski wiele uwagi poświęcał wdrożeniu do produkcji i zastosowaniu w lotnictwie wojskowym Rosji nowocze­snych silników lotniczych. Współpracował na tym polu z firmą Elmet w Sankt Petersburgu, reprezen­tującą na terenie Rosji francuskie Towarzystwo Silni­ków Gnôme. W styczniu 1913 r. był członkiem Komisji badającej w Oficerskiej Szkole Lotniczej sil­nik Gnôme produkcji firmy Elmet. Badał również hamownię zbudowaną dla tego silnika. Próby te pro­wadzano w Warszawie. Współpracował też z Rosyjsko-Bałtycką Wytwórnią Wagonów (RBWZ) i z wy­twórnią silników Kalep w Rydze.

Po wybuchu wojny światowej, w kwietniu 1915 r. Główny Urząd Inżynierii (GIU) Ministerstwa Wojny Rosji powierzył Wołowskiemu zadanie stwo­rzenia ruchomych warsztatów remontowych sprzętu lotniczego. Wywiązał się z tego znakomicie i kierował ich pracą do maja 1917 r., kiedy to powołano go do zorganizowania Centralnych Warsztatów Motocy­klowych w Odessie. Kierował nimi do grudnia 1919 r., kiedy to zdecydował się na powrót do Polski.

Lata wojny domowej w Rosji, ucieczka po bolsze­wickim zamachu stanu z Sankt Petersburga i czas spędzony w pracy na rzecz Armii Ochotniczej gen. Antona I. Denikina, przyniosły Wołowskiemu wiele dni trudnych. W zawierusze rosyjskiej wojny domo­wej zagubiła się jego żona (Walentyna z domu Zwieriewa) i dwaj synowie, którzy mogli mieć w tym cza­sie po 8- 10 lat. Gdy wracał do Polski towarzyszyła mu primadonna Opery Odesskiej Antonina z Romanowych. Poślubił ją w 1924 r. w kościele ewangelickim, nie wiedział bowiem czy wciąż jest żonaty. Miał z nią troje dzieci.

Natychmiast po przybyciu do Warszawy, w lutym 1920 r. objął obowiązki kierownika Wydziału w Centralnych Warsztatach Samochodowych Ministerstwa Spraw Wojskowych. W sierpniu 1920 r. skierowano go na stanowisko kierownika Lotniczych Warsztatów Automobilowych Ministerstwa Spraw Wojskowych. Gdy zakłady te 18.10.1921 r. zlikwidowano Wołowski znalazł się w Centralnych Warsztatach Lotniczych- na stanowisku kierownika Biura Kon­strukcyjnego.

Jan Wołowski nie porzucił zupełnie myśli o samo­czynnej równowadze poprzecznej samolotu. Zaowocowała wiele lat później, zgłoszeniem do opatentowa­nia w polskim Urzędzie Patentowym automatyczne­go statecznika do płatowców. Budowa samolotu podjęta w 1923 r., została później zaniechana. Na Wystawie Modeli Lotniczych i Aerofoto, którą w kwietniu 1924 r., zorganizowała w Warszawie Liga Obrony Powietrznej Państwa, Wołowski wystawiał na niej model doświadczalny samolotu samostatecznego.

20.08.1923 r. odszedł z Centralnych Warsztatach Lotniczych na posadę kierownika Wydziału Mechanicznego w budowanych wówczas Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego w Pruszkowie. Z kolejnictwem pozostawał już w związku do kresu dni swej pracy zawodowej, w latach poprzedzających wybuch II wojny światowej pracując w Głównych Warsztatach Kolejowych w Bydgoszczy.

Nie porzucał przy tym aktywności na polu wyna­lazczości. Gdy w czerwcu 1939 r. przyjęto go w poczet członków Stowarzyszenia Popierania Wynalazczości, które miało swą siedzibę w Katowicach legitymował się już poważnym dorobkiem.

Poza wspomnianym już automatycznym statecz­nikiem patentował także śmigłowiec o napędzie ciernym, elastyczny ster do rowerów i motocykli, niezatapialny okręt podwodny, zawór zrównoważony, koło pneumatyczne, koło ela­styczne, narty letnie a nawet mydło stałe i pluskiewkę ogumowaną. Opracował również inne wynalazki, których rozwiązań nie obejmował jednak ochroną praw własności intelektualnej. Wśród nich znajduje­my przyrząd do samoczynnej regulacji temperatury przy ogrzewaniu parowym wagonów kolejowych, zawór suwakowy, urządzenie do samoczynnego za­trzymywania pociągów, hydrauliczną wagę kolejową, sportowy pojazd gąsienicowy, zawieszenie pudła czołgu, czołg bezgąsienicowy dla ciężkiej artylerii, tłumik do karabinu, torpedę połową, wytwornicę acetylenową, pneumatyczne zawieszenie kół samo­chodu, zawór- tłumik, pontonowy most przenośny, maszynę do zbioru ziemniaków, uniwersalną lampę naftową, piecyk przystawny, rower o napędzie waha­dłowym, piec obrotowy do wyrobu sworzni i nitów, przyrząd do ratowania załogi okrętu podwodnego, urządzenie ratownicze na okręcie.

16.10.1923 r. Wołowski zgłosił do opa­tentowania koło pneumatyczne, znamienne tym, że wewnątrz opony posiadało elastyczny pierścień, który pozwalał na jazdę samochodem na oponie pozbawio­nej ciśnienia, nie niszcząc przy tym części składowych koła.

Myśląc o bezpieczeństwie lotu Wołowski opraco­wał także urządzenie ratownicze w postaci spadochronu wyrzucanego z komory usytuowanej czy to w piaście wirnika, czy w centropłacie samolotu i spro­wadzające uszkodzony statek powietrzny na ziemię.

Opracował również narty, opatrzone kółkami, dzięki czemu można było upra­wiać sporty narciarskie latem. W tej kategorii wynalazków mieścił się również rower Wołowskiego, w którym napęd pedałowy zastąpiono napędem w postaci dwu różnicowo pracujących wahaczy.

Sfery maszyn rolniczych sięgał jego projekt ko­paczki ziemniaków, swego rodzaju kombajnu, podającego również ziemniaki do specjalnego zbiornika.

Jan Wołowski zmarł 8.02.1945 r.

Konstrukcje:
Wołowski-Piotrowski samolot samostateczny, 1910- 1911, projekt samolotu pionierskiego.
Wołowski samolot stateczny, 1923, projekt samolotu doświadczalnego.
Wołowski śmigłowiec, 1924, projekt śmigłowca doświadczalnego.