Westland "Wasp", 1958
("Sea Scout")

Śmigłowiec wielozadaniowy, przeciwpodwodny. Wielka Brytania.
Śmigłowiec wielozadaniowy Westland ”Wasp” HAS.1 w barwach lotnictwa Royal Navy. Pokazy lotnicze Classic-Jet Air Show, Kemble, Wielka Brytania, czerwiec 2003 r. (Źródło: Arpingstone via ”Wikimedia Commons”).
W II połowie lat 1950-tych firma Saunders-Roe Ltd zbudowała dwa prototypy śmigłowca wielozadaniowego Saunders-Roe P.531-1. Pierwszy prototyp został oblatany 20.07.1958 r. Głównym konstruktorem śmigłowca był Polak- Tadeusz Leopold Ciastuła. W 1959 r. firma Saunders-Roe weszła w skład firmy Westland, która podjęła decyzję o kontynuowaniu prac nad śmigłowcem. Opracowano dwie wersje śmigłowca: wielozadaniowy z podwoziem płozowym dla lotnictwa wojskowego oznaczony jako Westland ”Scout” oraz wielozadaniowy i przeciwpodwodny z podwoziem kołowym dla lotnictwa morskiego- Westland ”Wasp”.

Rozwój śmigłowca ”Wasp” trwał dłużej niż jego lądowego brata. Miały na to wpływ długie i wyczerpujące próby przeprowadzane od listopada 1959 r. przez Royal Navy ze zmodyfikowanym prototypem G-APNV i dwoma specjalnie zbudowanymi P.531-0/N. Posiadały one silniki Blackburn ”Turmo”. Śmigłowiec ”Wasp” przystosowany był do operowania z pokładów okrętów wojennych i przeznaczony był do zwalczania okrętów podwodnych. Do napędu stosowano silniki ”Nimbus” Mk.103 lub 104 o mocy 530 kW (720 KM). Łopaty wirnika nośnego i belka ogonowa były składane dla ułatwienia hangarowania śmigłowca na okręcie. W wrześniu 1961 r. Royal Navy złożyła zamówienie na śmigłowce w wersji ”Wasp” HAS Mk.1 (pierwotna nazwa ”Sea Scout” HAS Mk.1). Pierwszy egzemplarz seryjny został oblatany 28.10.1962 r. Do służby w lotnictwie morskim zaczęły wchodzić w październiku 1963 r. Zbudowano 63 egz. (wg innych źródeł- 98) śmigłowców ”Wasp”. Jego głównym zadaniem było zwalczanie okrętów podwodnych, używane były również do zadań poszukiwawczo-ratowniczych, jako treningowe i do celów pomocniczych.

Śmigłowce Westland ”Wasp” używane były również w lotnictwie morskim:
- Brazylii (3 egz.),
- Holandii (12 egz.),
- Indonezja (10 egz. odkupionych od Holandii),
- Nowej Zelandii (2 egz.),
- Republiki Południowej Afryki (10 egz.).

W Polsce.

Opis śmigłowca Westland ”Wasp” zamieściłem w mojej encyklopedii, ponieważ jego głównym konstruktorem był Polak- Tadeusz Leopold Ciastuła.

Konstrukcja:
Śmigłowiec w układzie klasycznym. Załoga- 2 osoby, pasażerów- 4 lub ładunek o masie 680 kg na podwieszeniu zewnętrznym.
Wirnik nośny czterołopatowy o konstrukcji metalowej. Łopaty o obrysie prostokątnym.
Kadłub o konstrukcji metalowej z pracującym pokryciem, składa się z dwóch części. W przedniej umieszczona jest kabina załogi, zbiorniki paliwa i przedział ładunkowy, tylna część przechodzi w belkę ogonową z wirnikiem ogonowym i usterzeniem poziomym. Kabina zakryta.
Wirnik ogonowy dwułopatowy o konstrukcji metalowej.
Podwozie czterokołowe, stałe.

Uzbrojenie- o masie 244 kg, podwieszane na dwóch zaczepach pod kadłubem (opcjonalnie): 2 torpedy samonaprowadzające się do zwalczania okrętów podwodnych Mk.44, Mk.46 albo Stingray, 2 bomby głębinowe Mk.11, 2 kierowane rakiety powietrze-powierzchnia AS-11.

Wyposażenie: radiostacje KF typu PTR.170 i PV.141 oraz radiostacji rezerwowej KF, wyposażenie pokładowe do lotów bez widoczności, system automatycznej stabilizacji z autopilotem, sprzężonym z radiowyskokościomierzem. W wersji ratowniczej wyposażony w hydrauliczną wyciągarkę. Instalacje: hydrauliczna, elektryczna.

Silnik- turbinowy Rolls-Royce ”Nimbus” Mk.503 lub Mk.504 o mocy max 721 kW (982 KM) i mocy znamionowej 530 kW (720 KM). Uwaga- prawie każde źródło podaje inne wartości mocy tych silników, np. 710 kW lub 783 kW.

Dane techniczne HAS Mk.1 (wg [2]):
Średnica wirnika- 9,83 m, długość z wirnikami obracającymi się- 12,29 m, długość kadłuba- 9,24 m, wysokość- 3,43 (wg [3]- 3,56) m.
Masa własna- 1651 (wg [3]- 1566) kg, masa startowa max- 2495 kg.
Prędkość max- 193 km/h, prędkość przelotowa- 177 (wg [3]- 179) km/h, wznoszenie- 7,3 m/s, pułap- 3720 (wg [3]- 3810) m, zasięg- 435 (wg [3]- 488) km.

Źródło:

[1] Witkowski J. ”Polski wkład w technikę śmigłowcową”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.
[2] ”All The World's Rotorcraft”
[3] "Уголок ниэбa- Виртуальная авиационная энциклопедия"
blog comments powered by Disqus