Westland "Wallace", 1931
(PV.6, "Houston-Wallace")

Samolot rozpoznawczy i lekki bombowy. Wielka Brytania.
Samolot rozpoznawczy i lekki bombowy Westland PV.6 ”Wallace”. (Źródło: via ”Wikimedia Commons”).
W 1931 r. firma Westland opracowała kolejną wersję samolotu Westland ”Wapiti” oznaczoną- ”Wapiti” Mk.VIII. Stanowiła przeróbkę seryjnego samolotu ”Wapiti” Mk.V. Posiadała dłuższy kadłub oraz silnik gwiazdowy Bristol ”Pegasus IV” o mocy 500 kW (680 KM)- wg [2], wg tego samego źródła posiadał silnik Armstrong Siddeley ”Jaguar VI” o mocy 376 kW (512 KM), wg innych źródeł posiadał moc 488 kW (664 KM). Samolot otrzymał zmodernizowane podwozie. Mocniejszy silnik pozwolił zwiększyć ładunek bombowy z 227 kg do 263 kg. Samolot został zbudowany bez zamówienia lotnictwa wojskowego, wyłącznie na ryzyko firmy. Dlatego oficjalnie samolot nazywał się nie ”Wapiti” Mk.VIII lecz Westland PV.6. Został oblatany 30.10.1931 r. (wg innych źródeł- 31.10.1931 r.). Próby w locie wykazały przyrost prędkości max o 30 km/h i poprawę sterowności. W listopadzie 1931 r. samolot nabyło Ministerstwo Lotnictwa, które nadało mu nazwę ”Wallace” Mk.I. Po przeprowadzeniu prób urzędnicy z Ministerstwa Lotnictwa stwierdzili, że przy małym kosztem można łatwo zmodernizować przestarzałe już samoloty i przedłużyć ich okres eksploatacji w RAF. Wkrótce firma Westland otrzymała zamówienie na modernizację 12 samolotów ”Wapiti” Mk.IIA według Specyfikacji 19/32.

Zmodernizowane samoloty ”Wallace” Mk.I różniły się nieznacznie od prototypu PV.6. Otrzymały silniki Bristol ”Pegasus IIM3” o mocy 419 kW (570 KM) oraz cały szereg zmian w konstrukcji płatowca. Przebudowę pierwszą partii 12 samolotów ukończono na początku 1933 r. W tym czasie firma Westland otrzymała zamówienie na przebudowę jeszcze 8 egz. ”Wapiti” (wg Specyfikacji 7/33), które przekazano w marcu 1934 r. Później jeszcze 35 egz. (wg Specyfikacji 9/33). Różne partie posiadały nieznaczne różnice w wyposażeniu. Łącznie do wersji ”Wallace” Mk.I przebudowano 56 (wg innych źródeł- 68) samolotów.

W 1935 r. prototyp samolot Westland PV.6 został zmodernizowany, według Specyfikacji G.31/35, na wersję doświadczoną ”Wallace” Mk.II. Samolot otrzymał zakrytą osłonę kabiny. W czerwcu 1935 r. firma Westland otrzymała zamówienie na 75 samolotów tej wersji. Tym razem nie zdecydowano się na modernizację samolotów ”Wapiti” ze względu na ich znaczne zużycie. Zamówiono więc nowe samoloty. W lutym 1936 r. złożono zamówienie na dalsze na 29 egz. W październiku 1936 r. dostarczono ostatni samolot. Łącznie zbudowano 104 egz.

Samoloty Westland ”Wallace” zostały skierowane do dywizjonów rezerwowych RAF- Auxiliary Air Force. W styczniu 1933 r. 501 dywizjon otrzymał samoloty ”Wallace” Mk.I. W lutym 1934 r. samoloty ”Wallace” otrzymał 504 dywizjon, a w październiku 1935 r. dywizjony: 502 i 503. Wszystkie samoloty bazowały w metropolii i pełniły rutynową służbę w czasie pokoju. Uczestniczyli w wielkich powietrznych defiladach w latach 1933-1935. Używane były również jako samoloty treningowe i do holowania tarcz podczas treningowych strzelań na poligonach. W październiku 1935 r wszystkie cztery dywizjony niespodziewanie zostały przemianowane na bombowe i zaliczone do pierwszej linii. Jest zrozumiałe, że wówczas nie posiadały już żadnej wartości bojowej. W pierwszej linii stosowane były bardzo krótko: już w czerwcu 1936 r. wycofano je z 503 dywizjonu, z pozostałych zostały wycofane do maja 1937 r. Do końca lat 1930-tych używane były do zadań pomocniczych. We wrześniu 1939 r. w służbie pozostawało jeszcze 83 samoloty. Podczas II wojny światowej te stare dwupłatowce służyły jako samoloty treningowe i łącznikowe oraz służyły do holowania tarcz strzelniczych. Ostatnie zostały wycofane w 1943 r. (wg [1]- w 1942 r.).

Prototyp Westland PV.6 został przebudowany na wysokościowy samolot fotograficzny (znany jako ”Houston-Wallace”). Samolot został wyposażony w ogrzewanie, instalację tlenową i w specjalny silnik wysokościowy Bristol ”Pegasus IS-3” o mocy 478 kW (650 KM). Wziął udział w ekspedycji do Himalajów w 1933 r. W dniu 3.04.1933 r. wykonał pierwszy w historii przelot nad szczytem najwyższej góry świata- Mount Everest.

W Polsce.

Polscy piloci w Wielkiej Brytanii latali w 1940 r. na samolotach Westland ”Wallace”, m.in. w N°1 Signal School w Cranwell. Szkolono na nich indywidualnie operatorów radiowych w ciężkich warunkach atmosferycznych. Poza tym ”Wallace” były wykorzystywane w roli holowników szybowców szkolnych w Glider Training Unit i do holowania celów powietrznych w ośrodkach szkolących strzelców pokładowych, w jednostkach współpracy z artylerią przeciwlotniczą oraz w 1 Szkole Łączności RAF w Cranwell.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat.
Kabiny odkryte, w wersji Mk. II- zakryte.
Podwozie klasyczne stałe.

Uzbrojenie:
- Mk.II- 1 stały, synchronizowany karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm i 1 ruchomy karabin maszynowy obserwatora Lewis kal. 7,7 mm. Udźwig bomb- 263 kg.

Silnik:
- PV.6- gwiazdowy Bristol ”Pegasus IV” o mocy 500 kW (680 KM)- wg [2], wg tego samego źródła posiadał silnik Armstrong Siddeley ”Jaguar VI” o mocy 376 kW (512 KM). W wersji wysokościowej- ”Pegasus IS-3” o mocy 478 kW (650 KM),
- ”Wallace” Mk.I- gwiazdowy Bristol ”Pegasus IIM3” o mocy 419 kW (570 KM), wg innych źródeł- o mocy 425 kW (578 KM)
- ”Wallace” Mk.II- gwiazdowy Bristol ”Pegasus IV” o mocy 493 kW (670 KM), wg innych źródeł o mocy 506 kW (688 KM) lub 500 kW (680 KM).

Dane techniczne Mk.II (wg [2]):
Rozpiętość- 14,15 m, długość- 10,41 m, wysokość- 3,5 m, powierzchnia nośna- 45,34 m2.
Masa własna- 1670 kg, masa całkowita max- 2608 kg.
Prędkość max- 254 km/h, prędkość przelotowa- 226 km/h, pułap- 7350 m, zasięg- 756 km.

Źródło:

[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[2] "Уголок ниэбa- Виртуальная авиационная энциклопедия"
[3] Cumft O., Kujawa H. K. ”Księga lotników polskich. Poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1989.
blog comments powered by Disqus