Samolot rozpoznawczy Anatra "Anasal" (znany był również pod nazwą "Anatra DS" / "Decan Salmson-DS") był drugą samodzielną konstrukcją odeskiej wytwórni Anatra Aviacionnyj Zawod. Stanowił dalszy rozwój typu Anatra ”Anakle” / "Anade" z silnikiem rotacyjnym Gnôme o mocy 74 kW. Konstruktorem samolotu był francuski inż. Elysée Alfred Descamps (według rosyjskiej dokumentacji z tamtych lat, jego nazwisko brzmiało E. Decan).

Zaprojektowano samolot z mocniej­szym silnikiem gwiazdowym Salmson 9U o mocy 110 kW (stąd nazwa "Anasal"- pochodzi­ła od skrótu nazwy fabryki ANAtra i nazwy silnika SALmson)  i uzbrojonego w 2 karabiny maszynowe. Zainstalowanie mocniejszego, większego i cięższego silnika wymagało poważnych zmian konstrukcyjnych. Konstrukcja kadłuba została wzmocniona, jego płócienne pokrycie zostało zastąpione sklejką. Całkowite wymiary samolotu nieznacznie wzrosły. Aby zachować środek ciężkości, górne skrzydło zostało przesunięte do przodu. Prototyp został oblatany 25.07.1916 r. Próby i dopracowanie pierwszego egzempla­rza trwały jeszcze kilka miesięcy i w lipcu (wg [4]- wiosną) 1917 r. zakład otrzymał zamówienie na do­stawę 300 egz.

Produkcja seryjna ruszyła w sierpniu 1917 r. W tym czasie sytuacja w Rosji była bar­dzo niestabilna. W lutym obalono cara, cięż­kie warunki wojennego życia i bolszewicka propaganda doprowadzały do strajków i wy­stąpień robotniczych, armia ulegała rozpa­dowi. To wszystko spowodowało, że zakład do listopada 1917 r. dostarczył zaledwie 46 samolotów "Anasal", z których jedy­nie część została użyta bojowo na froncie.

Ulepszona wersja samolotu, określana jako Anatra DSS, różniła się nieznacznie wymiarami i zastosowaniem innej odmiany silnika Salmson R.9 o mocy podwyższonej do 118 kW (160 KM). Zbudowano niewielką ilość samolotów tej wersji.

W tym czasie Anatra była nowoczesną, trzecią co do wielkości wytwórnią samolotów w Rosji. Zatrudniała po­nad 2400 osób, a jej miesięczna produkcja wynosiła 80 samolotów. W październiku 1917 r. nastąpił bolszewicki przewrót, po którym kraj pogrążył się w anarchii. Ode­ssę raz zajmowali biali, raz czerwoni. Utracono ciągłość dostaw materiałów i podzespołów, zarówno krajowych, jak i z zagranicy. Wkrótce produkcję w fabryce wstrzy­mano. Taki stan trwał przez kilka miesięcy.

Po podpisaniu traktatu pokojowego w Brześciu Li­tewskim, w lutym 1918 r. do Odessy wkroczyły austro-węgierskie wojska okupacyjne. Przejęły również kon­trolę nad fabryką Anatra, w której robotnicy nic dopu­ścili, aby wycofujący się z Odessy bolszewicy wywieźli wyposażenie i wyprodukowane samoloty. Tych było na składzie aż 242 egz. typów Farman, "Anade" i "Ana­sal", a oprócz tego 149 samolotów "Anasal" w różnych sta­diach produkcji.

Samoloty Farman i "Anade" zostały ocenione przez Austria­ków jako przestarzałe i nic nadające się do użytkowa­nia. "Anasal" natomiast oceniono pozytywnie, szczegól­nie jego wysoką jakość wykonania i w maju 1918 r. Au­striacy zamówili w fabryce 200 egz. pod nazwą Anatra C.I. Uruchomiono wstrzymaną produkcję i najpierw dokoń­czono rozpoczętych montaży już wykonanych samo­lotów, by w lipcu dostarczyć zamawiającemu, czyli k.u.k.LFT. 42 egz., a w sierpniu kolejne 51. Samoloty przekazano w większości bez uzbro­jenia i używane były potem do celów szkoleniowych. Otrzymały austriackie numery typu 07 i 010. Wśród lotników austro-węgierskich typ ten nie miał jednak dobrej opinii; uważano go za niebezpieczny z uwagi na częste pożary silnika w locie, spowodowane wadli­wie zaprojektowaną instalacją paliwową. Do września 1918 r. dostarczono do k.u.k. LFT łącznie 114 samolo­tów, później zamówienie anulowano. Część z ogólnej liczby 66 samolotów "Anasal" przewiezionych na teren Austro-Węgier w ogóle nie była zmontowana, a jedynie skła­dowana na różnych lotniskach monarchii.

W listopadzie 1918 zakończyła się I wojna światowa, a Austro-Węgry przestały istnieć, rozpadając się na kilka niezależnych państw. Nowo powstałe państwa przej­mowały sprzęt wojskowy znajdujący się na ich teryto­rium i tym sposobem lotnictwo czechosłowackie uzy­skało 23 samoloty "Anasal" składowane w okolicy Pilzna. Po zmontowa­niu. pomimo kiepskiej opinii, "Anasale" weszły w skład bojowych eskadr czechosłowackiego lotnictwa. Dostawy francuskich samolotów na początku lat 1920- tych pozwoliły na wycofanie "Anasali" z pierwszej li­nii. Dokonano w nich remontów wadliwej instalacji pa­liwowej i część przekazano do szkoły lotniczej w Chebie, a kilka do Aeroklubu w Pilźnie. W 1923 r. (wg [4]- w drugiej połowie lat 1920- tych) wycofano je ostatecznie ze służby i skasowa­no. Ocalał tylko jeden, o numerze bocznym 11120 (nu­mer lotnictwa austro-węgierskiego 010.101). wystawio­ny obecnie w Narodowym Muzeum Technicznym w Pradze. Jest to jedyny zachowany oryginalny egzemplarz tego typu samolotu na świecie.

Węgry przejęły 8 samolotów "Anasal". Czesi i Węgrzy używali ich w wojnie, która wybuchła między nimi wiosną 1919 r. Brak informacji o dalszych losach węgierskich "Anasali", najprawdopodobniej zostały one złomowane. Austria przejęła 21 samolotów, o których brak informacji.

Po przełamaniu frontu w Salonikach armia serbska zdobyła znaczną liczbę samolotów i sprzętu lotniczego na lotniskach używanych przez wojska austro-węgierskie i niemieckie. Między innymi na lotniskach w Nowym Sadzie i Szegedzie przechwycono 24 samoloty Anatra "Anasal". Dla lotnictwa wojskowego nowo powstałego Królestwa SHS udało się skompletować ok. 10 samolotów typu Anatra DS. Samoloty te były wykorzystywane jako łącznikowe, rozpoznawcze i szkolne. Używane były do połowy lat 1920- tych, ostatni samolot tego typu wykonywał loty w 1925 r.

Samoloty Anatra "Anasal" użyto w trakcie wojny domo­wej w Rosji. Użytkowały je obie walczące strony- wojska antybolszewickie, np. Armii Ochotniczej gen. Denikina oraz wojska czerwonych. Jednak w lotnictwie czerwonych były znacznie mniej rozpowszechnione. 7.09.1919 r. rozegrała się jedyna walka powietrzna z udziałem  samolotu "Anasal". Doszło wówczas do nierozstrzygniętego starcia białogwardyjskiego "Anasala" z dwoma czerwonymi Nieuportami nad miejscowością Winowka nad Wołgą.

Nieliczne samoloty, które przetrwały wojnę domową, weszły na wyposażenies eskadr lotnictwa sowieckiego. Później były używane w szkołach lotniczych, najpierw jako samoloty szkolne, a następnie jako pomoce dydaktyczne. W połowie lat 1920- tych ostatnie z nich zostały wycofane z eksploatacji.

Po prawie 80 latach od swojego powstania Anatra "Anasal" zyskał dodatko­wą sławę- uważany jest za pierwszy samolot wojskowy, jaki był produkowa­ny na terenie niepodległej Ukrainy. Replika samolotu rozpoznawczego "Anasal" znajduje się w Ukraińskim Państwowym Muzeum Lotnictwa w Kijowie.

W Polsce.

Jako pierwsi, tuż po wprowadzeniu samolo­tów Anatra "Anasal" do służby w 1917 r. zetknęli się z nimi lotnicy pol­skiej narodowości służący w rosyjskich oddziałach lot­niczych, latał na nich między innymi w XIII. KAO chor. pil. Stanisław Pawluć.

W eskadrach polskich na Ukrainie i w kraju były 4 samoloty Anatra ”Anasal”. Jeden oddano w Odessie, w marcu 1918 r., do dyspozycji I Polskiego Oddziału Awiacyjnego Bojowego II K P gen. Hallera. Został on przekaza­ny w wytwórni w Odessie por. pil. Stanisławowi Pawluciowi, jednak wobec ewakuacji Oddziału na wschód pozostawiono go w Odessie. W okresie marzec- kwiecień 1919 r. dwa samoloty tego typu znalazły się w wyposażeniu Polskiego Oddziału Awiacyjnego z 4 Dywizji Strzelców gen. Żeligowskiego. Na jed­nym z nich w trakcie lotu próbnego zginęli 30.03.1919 r. w Odessie chor. pil. Eustachy Wołłowicz i chor. Stanisław Kostecki. Drugi egzemplarz użytkowa­ny był tylko przez kilkanaście dni i z uwagi na zużycie pozostawiono go na lotnisku, gdy doszło do ewakuacji Eskadry z Odessy.

Czwarty egzemplarz Anatra "Anasal", będący w wyposaże­niu sowieckiej 3. Eskadry Artyleryjskiej został zdobyty przez polską piechotę 19.04.1919 r. na stacji kolejowej w Wilnie, w przygotowanym do ewaku­acji eszelonie. Samolot zmontowano, oblatano i przydzielono do 1. Eskadry Wy­wiadowczej działającej na Froncie Litewsko- Białoruskim. W składzie eskadry latał od maja 1919 r. do marca 1920 r. wykonując loty bojowe. Najczęściej samolot pilotowali, doskonale znający ten typ. ppor. pil. Stanisław Pawluć i sierż. pil. Aleksander Choiński. Zużycie i brak części zamiennych spowodowały w koń­cu uziemienie samolotu i w marcu 1920 r. przekazano go do Centralnych Warsz­tatów Lotniczych w Warszawie i tam skasowano.

Wg [3]- niektóre źródła podają, że przy przejmowaniu z rąk austriackich lotnisk Hureczko i Lewandówka w październiku 1918 r., miało się na nich znajdować m.in. 6 samolo­tów Anatra C-I. Publikacje niemieckie podają nawet, że miało się ich znajdo­wać w polskich jednostkach do 9 egz. i zakończyły one służbę w Polsce w 1921 r.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Płaty bez wzniosu, o skosie 4°30', konstrukcji drewnianej, o płóciennym pokryciu i stosunkowo cienkim profilu. Płat górny trapezowy z zaokrąglaną krawędzią spływu na jego końcu, płat dolny o dość skomplikowanym kształcie- trapezowy, ale z zaokrągloną na całej długości krawędzią spływu. Komora patów dwuprzęsłowa, usztywniona rozpórkami i wykrzyżowanymi cięgłami ze stalowego drutu fortepianowego. Rozpórki łączące płaty wykonane z drewna sosnowego. Dla polepszenia widoczności z kabin oba płaty miały wycięcia w środkowej części. Lotki tylko na górnym płacie.
Ka­dłub o przekroju prostokątnym, lekko zaokrąglony na grzbiecie, o podłużnicach jesionowych, konstrukcji kratownicowej, kryty sklejką. Łoże silnika spawane z rur stalowych. Silnik osłonięty od góry i od dołu wypukłymi blaszanymi pokry­wami , w których znajdowały się otwory odprowadzające gorące powietrze z komory silnika. Kabiny odkryte, przednią zajmował pilot tylną obserwator.
Usterzenie klasyczne drewniane. Pokryte płótnem.
Podwozie stałe, golenie podwozia głównego z rur stalowych o przekroju kroplowym, dwukołowe, z tylną płozą ogonową.

Uzbrojenie- 1 stały karabin maszynowy pilota Vickers kal. 7,7 mm i 1 ruchomy karabin maszynowy obserwatora Lewis Russion-Jakubowski kal. 7,7 mm. W niektórych samolotach montowano zdwojony karabin maszynowy obserwatora. Samoloty wyprodukowane podczas austro-węgierskiej okupacji Odessy, był wyposażone w karabiny maszynowe Schwarzlose. Udźwig bomb- 50 (wg [2]- 30) kg.

Silnik- gwiazdowy, 9-cylindrowy, chłodzony cieczą Salmson 9U o mocy 110 kW (150 KM). Śmigło dwułopatowe, drewniane. Chłodnica skrzynkowa, umieszczona przed krawędzią natarcia górnego płata. Zbiornik paliwa metalowy, podzielony na trzy sekcje połączone zaworami systemu Jabłońskiego, zapobiegającymi opróżnieniu całości zbiornika w przypadku przestrzelenia.

Dane techniczne ”Anasal” (wg [1]):
Rozpiętość- 11,42- 12,33 m, długość- 7,95- 8,1 m, wysokość- 3,19 m, powierzchnia nośna- 35,0-37,1 m².
Masa własna- 814 kg, masa użyteczna- 350 kg, masa całkowita- 1164 kg.
Prędkość max- 144 (wg [4]- 150) km/h, czas wznoszenia na 3000 m- 24', pułap- 4300 m, zasięg- 450 (wg [4]- 385) km, czas lotu- 3 h 30'.