WBS "Jumping", 1934

Balon wolny, skakanka. Polska.
Dwa balony WBS ”Jumping” w Dolinie Chochołowskiej w październiku 1938 r. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 24/1964).

W 1934 r. zbudowano w WBS oryginalną konstrukcję. Był to ”Jumping” (skakanka)- najmniejszy kulisty balon wolny, zdolny do uniesienia człowieka. Konstrukcyjnie jumping był bar­dzo zbliżony do klasycznego balonu wolnego. Różnicę stanowił brak ko­sza i pewne uproszczenia konstruk­cji. Objętość powłoki była tak dobrana, aby zrównoważyć siłę nośną z udźwigniętą masą na poziomie startu. Różnica siły nośnej i mocy całkowitej wynosiła 0. Po odbiciu stopami od ziemi następował skok na wysokość około 100 m i długości kilkuset metrów. Pilot zawieszony w uprzęży spadochronowej miał możliwość regulacji wysokości lotu za pomocą balastu i klapy nawigacyjnej. Zależnie od ilości balastu i warunków atmosferycz­nych loty mogły trwać do kilkuna­stu godzin. Był to jeden z najtań­szych rodzajów sportu lotniczego.

Koncepcja wykorzystania ”Jumpingu” powstała pod wpływem O.II./SG, który widział w nim praktyczny środek bezszelestnego przerzutu wywiadowców nocą, nad granicą państwa. Na wypadek wojny przewidywano wykorzystanie go do przenoszenia zwiadu nad linią frontu, a w sprzyjających warunkach nawet desantu całych pododdziałów wojskowych. Podobne próby podejmowano za granicą, m.in. w Anglii, Stanach Zjednoczonych i w ZSRR.

W Legionowie zbudowano dla wojska 3 egz. o nazwach "Jump", "Lump" i "Puk", udostępniane okresowo Aeroklubowi Warszawskiemu. ”Jumpingi” stały się znane dzięki popisom skoków wykonanych przez inż. Franciszka Janika przed publicznością w czasie Challenge 1934 r. na Polu Mokotowskim, które pokonał w czterech skokach. Wojsko przeprowadziło próby z ”Jumpingami” w 2 BB w Legionowie. Próby te pozwoliły na określenie możliwości wykorzystania balonu- skakanki. W późniejszym okresie inż. Ja­nik, który był kierownikiem Sekcji Balonowej i instruktorem AW, szko­lił w jumpingu młodzież warszaw­skich szkół średnich.

W październiku 1938 r. dwa ”Jumpingi”, tym razem na uwięzi, wykorzystano podczas napełniania stratostatu ”Gwiazda Polski” w Dolinie Chochołowskiej. Piloci zawieszeni nad napełnianą powłoką, pilnowali równomiernego rozpływu gazu, mając przeprowadzić również kontrolę powłoki balonu w pozycji startowej.

Na początku lat 1960- tych zbudowano w Polsce dwa ”Jumpingi” typu BKU-200.

Konstrukcja:
Kulisty balon wolny o konstrukcji sieciowej.
Posiadał powłokę o kształ­cie kulistym, składającą się z trape­zowych płatów. Sklejone i zszyte w całość tworzyły południkowe pasy i równoleżnikowe pierścienie. Szwy pokryte były taśmą uszczelniającą. Na wierzchołku umocowano klapę nawigacyjną uruchamianą ręcznie przez pilota i rozrywacz. Na dolnym biegunie znajdował się rękaw służący do napełniania powłoki. W locie rękaw spełniał funkcję zaworu bezpieczeń­stwa.

Powłokę obejmowała sieć oczkowa zakończona u góry tzw. gwiazdą, a u dołu linkami nośnymi. Linki złączone były w cztery meta­lowe oczka. Do nich zaczepiano zamki zatrzaskowe od szelek spado­chronowych. Zamiast kosza podwie­szano zwykłą uprząż spadochronu.

Dane techniczne Jumping (wg [1]):
Średnica powłoki- 6,1 m, wysokość- 12,0 m, powierzchnia powłoki- (wg [3]- 117,0) m2, objętość nominalna- 120 m3.
Masa własna- 49,0 kg, max masa pilota- 83,0 kg.

Największa długość skoku- 1000 m, największa wysokość w trakcie skoku- 800 m.

Galeria

  • WBS ”Jumping”, rysunek. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 24/1964).
  • Dwa balony ”Jumping” o nazwach ”Jump” i ”Lump”. (Źródło: Technika Lotnicza i Astronautyczna  nr 4-5/1986).

Źródło:

[1] Morgała A.”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Kozak Z., Moszumański Z., Szczepański J. ”Wytwórnia Balonów i Spadochronów”. Seria ”Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich w Kampanii Wrześniowej”. Oficyna Wydawnicza Ajaks. Pruszków 2008.
[3] Morgała A. "Jumping balon- skoczek". Skrzydlata Polska nr 24/1964.
blog comments powered by Disqus