WB Electronics "Sofar", 2004
(System Rozpoznania Bliskiego Zasięgu Calineczka-2004, Top I Vision "Casper 250")

Rozpoznawczy bezpilotowy aparat latający. Polska / Izrael.
Rozpoznawczy bezpilotowy aparat latający WB Electronics ”Sofar”. (Źródło: ”WB Electronics”).
W 2004 r. w firmie WB Electronics, w ramach prac nad Zautomatyzowanym Zestawem Kierowania Ogniem Topaz (ZZKO Topaz) montowanym na syste­mach artyleryjskich Sił Zbrojnych RP oraz Systemem Zarządzania Polem Walki Trop, opracowano założenia powietrznego systemu rozpoznawczego zdolnego do informacyjnego wspierania wojsk, w tym koordynacji ognia artyleryjskiego. Tak powsta­ł System Rozpoznania Bliskiego Zasięgu Calineczka-2004 (w skrócie Calineczka-2004), nazywana również jako „Sofar” – aparat bezzałogowy klasy mini. Dla skrócenia procesu opracowania oraz braku własnych doświadczeń w tym zakresie jako bazę dla systemu adaptowano izraelski statek powietrzny Top-i-Vision „Casper 250” wyposażony w miniaturo­wą, ważącą zaledwie 0,6 kg, głowicę obserwacyjną z niezależnie stabilizowaną kamerą dzienną CCD lub termowizyjną. BSP miał maksymalną masę startową zaledwie 4,9 kg, w powietrze wzbijał się oczywiście z ręki i pozwalał na wykonanie misji w promieniu około 1 km od stacji nadawczo-odbiorczej przy pułapie prak­tycznym lotu na poziomie 70- 250 metrów. Promień ten mógł ulec zwiększeniu, w tym celu należało zaprogra­mować tylko trasę misji, a autopilot realizował zadanie.

Wkładem WB Electronics do systemu było opracowanie stacji naziemnej wyposażo­nej w wojskowy terminal DD9620T kierującej i odbierającej poprzez antenę dane z BSP przy wykorzystaniu łącza radiowego. Terminal mógł być integrowany z systemem łączności Fonet, a poprzez niego z elementami dowodzenia wyższego szczebla, jak np. Szafran-ZT. Na zestaw składały się trzy samoloty oraz stacja opera­tora. Planowano również, że „Sofar” będzie współdziałać z aerostatem WB Electronics "Rufus".

W 2005 r. „Sofar” został zgłoszony na konkurs, ogłoszony przez Departament Polityki Zbrojeniowej MON, na realizację demonstratora technologii miniaturowych bezpilotowych statków powietrznych dla Sił Zbrojnych. Zwycięzcą został jednak konkurencyjny BSL HOB-bit opracowany w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych. Firma nie zaprzestał jednak prac nad BSL „Sofar”. W czerwcu 2006 r. w Ustce było prezentowane bojowe użycie zestawu „Sofar” (ze względu na brak sprawnego HOB-bita) do obserwacji terenu i wypracowania na podstawie zebranych przez niego informacji, danych do prowadzenia strzelania z haubico-armat Dana kal. 152 mm. Była to pierwsza publiczna prezentacja działającego demonstratora technologii.

Głównym zadaniem BSL „Sofar” jest obserwacja terenu, wykrywanie i identyfikacja obiektów oraz przekazywanie danych o nich do naziemnych urządzeń kontrolnych. Do tych zadań aparat wyposażono w nowoczesną obserwacyjną głowicę optoelektroniczną. Głowica służy do rejestracji i przekazywania w czasie rzeczywistym obrazów w zakresie światła widzialnego lub w podczerwieni oraz prowadzenia obserwacji w warunkach nocnych. „Sofar” jest przystosowany do wykonywania autonomicznych lotów po zadanej wcześniej trasie. Można go również kierować zdalnie z ziemi z konsoli operatorskiej. Zestaw podstawowy składa się ze stacji bazowej, trzech aparatów latających oraz zestawu naprawczego. Całość mieści się w dwóch plecakach. Zestaw rozszerzony zawiera dodatkowo urządzenia do retranslacji, zestaw komunikacji, a całość, wraz z wyrzutnią, jest przewożona przez samochód osobowo-terenowy.

W sierpniu 2005 r. został rozpisany przetarg na dostawę bezpilotowych rozpoznawczych aparatów latających dla Wojskowej Formacji Specjalnej GROM. W przetargu uczestniczyły bezpilotowe aparaty latające AeroVironment RQ-11 ”Raven”, WB Electronics „Sofar”, IAI ”Bird Eye”, EMT ”Aladin” oraz Aeronautics Defense ”Orbiter”. We wrześniu 2005 r. został ogłoszony zwycięzca- został nim BAL ”Orbiter”.

W czerwcu 2006 r. ogłoszony został nowy przetarg na miniaturowy zaawansowany system rozpoznania. WB Electronics zaoferowała BSL „Sofar”, natomiast RADWAR bezpilotowce produkowane przez izraelską firmę Elbit: Elbit ”Skylark-1”, i ewentualnie warianty rozwojowe Elbit ”Skylark-2” oraz Elbit ”Hermes-450”. „Sofar”  jednak z tego przetargu został wyeliminowany ponieważ firma WB Electronics nie przekazała kodów źródłowych urządzeń aparatu. Stało się tak, jako że ten punkt (kody źródłowe i przekazanie wszelkich technologii !), w przypadku prac badawczo -rozwojowych, uznano za obowiązkowy.

W sierpniu 2006 r. Ministerstwo Obrony Republiki Węgier ogłosiło przetarg na systemy rozpoznania, oparte na miniaturowych bezpilotowych aparatach latających. Przewidywano dostawę 2 systemów (plus jeszcze jednego w opcji), każdego składającego się z 3 BSL z wymiennymi głowicami obserwacyjnymi- dzienną z kamerą TV i nocną z kamerą termowizyjną, stacji roboczej na nośniku systemu, samochodzie osobowo-terenowym Mercedes Benz G 270BA6, oraz kontrolnej stacji wynośnej. We wrześniu wpłynęły oferty na dostawę BSL: WB Electronics „Sofar”, izraelski Elbit ”Skylark-1” i węgierska oferta firmy Combat Kereskedelmi Kft. z aparatem IAI ”Bird Eye 400”.

W grudniu 2006 r. węgierski MON ogłosił, że polska firma została zwycięzcą przetargu. 15.12.2006 r. (lub 19.12.2006 r.) został podpisany kontrakt na dostawę 2 systemów po 3 samoloty. Miały służyć w węgierskim Regionalnym Zespole Odbudowy wykorzystywanym operacyjnie w Afganistanie. Realizacja dostaw systemu dla Węgier miała trwać 150 dni, a w praktyce rozpoczęła się dopiero na początku sierpnia 2007 roku. Opóźnienie wynikało z braku zgody rządu izraelskiego na reeksport tech­nologii Następnie pojawiły się problemy techniczne. Zestaw pokazano na ćwiczeniach Bevetési Irány 2007, jednak przez wspomniane niepowodzenia wstrzymano ostatecznie jego realizację.

Konstrukcja:
Górnopłat o konstrukcji kompozytowej.
Aparat może on startować zarówno z ręki, jak i z przenośnej wyrzutni (naciągana guma) lub prowadnicy umieszczonej na lekkim pojeździe terenowym. Ląduje samodzielnie przyziemiając w wyznaczonym wcześniej przez operatora punkcie.
Wyposażenie- stosowane są głowice obserwacyjne: z kamerą światła dziennego 3CCD lub z kamerą na podczerwień albo z cyfrowym aparatem fotograficznym.
Napęd- bardzo cichy silnik elektryczny.

Dane techniczne "Sofar" (wg [2]):
Rozpiętość- 2,5 m, długość- 1,7 m.
Masa- (wg [1]- 3,9) kg, masa startowa max- 4,9 kg.
Prędkość max- 92 (wg [1]- 70, wg [3]- 90) km/h, prędkość minimalna- 20 (wg [3]- 40) km/h, doskonałość- 25, wznoszenie- 7 m/s, pułap- do 3000 (wg [3]- do 1000) m, zasięg- 100 (wg [3]- nie mniej niż 15) km, czas lotu- do 1 h 30' (wg [3]- do 2 h).

Galeria

  • Dwa bsl ”Sofar” z głowicami dziennymi, anteną kierunkową i specjalną wynośną konsolą. (Źródło: WB Electronics”).
  • Sześć węgierskich bezpilotowych aparatów latających WB Electronics ”Sofar” oczekujących na oblot techniczny na podwarszawskim lotnisku. (Źródło: WB Electronics”).

Źródło:

[1] Rochowicz R. ”Ustka 2006. Pokaz sprzętu na poligonie”. Nowa Technika Wojskowa nr 7/2006.
[2] Rochowicz R. ”Powtórka z minibezpilotowców”. Nowa Technika Wojskowa nr 8/2006.
[3] Reklama. Nowa Technika Wojskowa nr 12/2006.
[4] Kiński A. ”SOFAR leci na Węgry”. Nowa Technika Wojskowa nr 1/2007.
[5] Rochowicz R. ”Orbiter na misje”. Nowa Technika Wojskowa nr 8/2007.
[6] Gyurösi M. ”WB Electronics na Węgrzech”. Nowa Technika Wojskowa nr 2/2008.
[7] Hołdanowicz G. ”Orbitery dla Afganistanu”. Raport-WTO nr 8/2007.
[8] Nita M. "Zawodowy podglądacz". Polska Zbrojna.
[9] Cielma M. „Bezzałogowce od grupy WB”. Lotnictwo nr 9/2015.

blog comments powered by Disqus