Włócznia, 1963

Głowica rakiety. Polska.
Głowica rakiety typu Włócznia. (Źródło: rys. Krzysztof Luto).
Głowica rakietowa typu Włócznia stanowiła samodzielny element konstrukcyjny, który mógł wchodzić w skład konstrukcji rakiet różnych typów. Zastosowano go w rakietach RM-3W i RASKO-1, a przewidziany był również dla rakiety RM-34 i jej pochodnych. Studium konstrukcyjne Włóczni miało duże znaczenie dla dalszych losów Programu RM, oznaczało odejście od zamierzonej pierwotnie koncepcji rakiety wielostopniowej (w rozumieniu klasycznym) na rzecz rakiety w układzie: silnik + beznapędowa głowica typu ”grot”.

Koncepcja takiego rozwiązania narodziła się podczas studiów zagranicznych konstrukcji rakiet meteorologicznych, które to studia przeprowadził mgr. inż. Jacek Walczewski w IV kwartale 1960 r. w związku z przygotowaniem do utworzenia pracowni sondowań rakietowych. Projekt Włóczni powstał w I półroczu 1961 r. Wzorem dla tego projektu była głowica rakiety amerykańskiej Loki. Konstruktor postanowił wykorzystać kształt geometryczny konstrukcji już sprawdzonej w praktyce, dostosowując jej wyposażenie wewnętrzne do własnych celów i możliwości, przy zachowaniu rozkładu mas pierwowzoru.

Adaptując tę koncepcję do potrzeb Programu RM spodziewano się uzyskać duże wysokości lotu przy zastosowaniu względnie prostych i tanich silników rakietowych o krótkim czasie spalania. Próby laboratoryjne Włóczni przeprowadzono w 1962 r. i na początku 1963 r. Przewidywano łączenie głowicy z różnymi typami silników rakietowych. Prace nad projektem Włóczni wiązały się również z przygotowaniem założeń technicznych dla rakiety "Meteor-1". Zdecydowano, że rakieta ta będzie wyposażona w głowicę analogiczną do Włóczni.

Konstrukcja:
Głowica była wykonana z rury stalowej o średnicy zewnętrznej 36 mm i grubości ścianek 1 mm. W części przedniej umocowano ostrołukową część głowicową, stanowiącą masywny element toczony ze stali. Cylindryczne nawiercenie w tym elemencie tworzyło, wraz z krótkim odcinkiem objętości korpusu rurowego Włóczni, komorę urządzenia pirotechnicznego, służącego do wyrzucania ładunku użytecznego. W korpusie znajdował się zasobnik ładunku użytecznego, wykonany z dwóch połówek rozciętej wzdłuż rury. Połówki te były wsunięte do rury korpusu Włóczni i zamknięte z obu końców stalowymi korkami. Od tyłu korpus Włóczni był zamknięty tulejką stalową, do której przyspawane były cztery niewielkie stateczniki.
Przewidywano zastosowanie różnych ładunków użytecznych: pasków folii metalowej (dipoli), spadochronu metalizowanego, miniaturowej sondy ze spadochronem, ładunku dymnego, ładunku świetlnego. Dla każdego z tych ładunków Włócznia miała stanowić jedynie środek transportu na pułap pomiarowy, gdzie ładunek powinien być oswobodzony. Wyrzucenie dokonywało się przez odpalenie w komorze pirotechnicznej ładunku prochowego, którego gazy, cisnąc na tłok-korek zasobnika-ładunku, powodowały przesunięcie całego zasobnika do tyłu, wyciśnięcie tulejki zamykającej korpus Włóczni i wyrzucenie zasobnika z ładunkiem na zewnątrz. Po opuszczeniu przez zasobnik wnętrza korpusu Włóczni, połówki zasobnika pod działaniem sprężyn otwierały się, wyzwalając zawartość.
Zapalenie ładunku prochowego, wyrzucającego zasobnik, następowało za pośrednictwem lontu, umieszczonego w komorze pirotechnicznej. Lont zapalany był w chwili startu rakiety przez spłonkę elektryczną, zasilaną napięciem z cylindrycznej baterii, umieszczonej w komorze części głowicowej Włóczni. W chwili gdy działanie silnika rakietowego nadawało rakiecie przyspieszenie, bateria spełniała rolę bezwładnika: przesuwała się ku dołowi, zwierając kontakty spłonki, zapalającej lont.

Dane techniczne Włócznia (wg [1]):
Długość- 1010 mm, średnica- 36 mm, rozpiętość stateczników- 85 mm, objętość komory ładunku użytecznego- 492 cm3, średnica komory ładunku użytecznego- 31 mm.
Masa całkowita- 2,4-2,8 kg, masa ładunku użytecznego- 0,65-1,05 kg.

Źródło:

[1] Walczewski J. ”Polskie rakiety badawcze”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1982.
[2] Elsztein P. ”Polska w Kosmosie”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1978.
blog comments powered by Disqus