Amiot 123GR2, 1927-1928

Samolot liniowy, rajdowy. Francja.
Samolot rajdowy Amiot 123GR2 o nazwie własnej "Marszałek Piłsudski". (Źródło: Romeyko M. "Polska lotnicza". Główna Księgarnia Wojskowa. Warszawa 1937).

Samolot został zbudowany w firmie Société d'Emboutissage et de Constructions Mécaniques (SECM Amiot) w Colombes. Była to wersja jednosilnikowego samolotu bombowego dalekiego zasięgu Amiot 120B2. W 1927 r. wytwórnia rozpoczęła budowę dwóch egzemplarzy rajdowych w wersji specjalnie przystosowanej do lotu nad Atlantykiem. Pierwszy egzemplarz nr 123.01 został zamówiony przez polskie lotnictwo wojskowe, drugi nr 123.02 przeznaczono dla pilota francuskiego J. Gérardot.

W Polsce.

Mjr pil. Ludwik Idzikowski, przebywający od 1926 r. w Paryżu w charakterze członka komisji odbioru samolotów francuskich, wystąpił z inicjatywą zorganizowania pierwszego lotu transatlantyckiego. Do przelotu wybrano samolot Amiot 123GR2. Egzemplarz nr 123.01 został zamówiony przez polskie lotnictwo wojskowe 20.01.1927 r. Termin dostawy określono na maj 1927 r., a w lipcu miał się odbyć pierwszy lot transatlantycki. Płatowiec był gotów, ale nowy silnik sprawiał kłopoty. W październiku 1927 r. podjęto decyzję o zastosowaniu innego silnika: Lorraine "Orion".

Oficjalne pokazanie samolotu miało miejsce w Colombes dopiero 28.01.1928 r. Oficjalne pokazanie samolotu miało miejsce w Colombes dopiero 28.01.1928 r. Loty próbne i poprawki trwały do lipca 1928 r. Samolot został poddany modyfikacjom. Zmodyfikowany samolot oznaczono Amiot 123.01b. Na cześć l Marszałka Polski i Naczelnika Państwa nazwano go: "Marszałek Piłsudski". Do lotu wyznaczono załogę mjr pil. Ludwik Idzikowski i mjr obs. pil. Kazimierz Kubala. Start do lotu przez Atlantyk nastąpił 3.08.1928 r. o 4.45 z paryskiego lotniska Le Bourget. Po przebyciu 3200 km zauważono wyciek oleju. Pilot zawrócił samolot do Europy i w 31 godzinie lotu po przebyciu 5200 km, wodował przymusowo w odległości 60 km od wybrzeży Hiszpanii. Samolot i załoga zostali wyłowieni na pokład przepływającego frachtowca niemieckiego "Samos", który wyładował ich w porcie Leixöes k. Porto w Portugalii. Uszkodzony samolot nie nadawał się do użytku.

Możliwość powtórzenia próby przelotu przez Atlantyk stała się realna dzięki możliwości nabycia drugiego egzemplarza 123.02, rozpoczętego, ale z którego Francuzi zrezygnowali. Samolot otrzymał mocniejszy silnik. Samolot zamówiono w styczniu 1929 r. Samolot nazywano początkowo "Orzeł Biały", ale ponownie namalowano na burtach nazwę "Marszałek Piłsudski". Start do drugiego lotu nastąpił 13.07.1929 r. o 3.45 z lotniska Le Bourget. Po 13 godzinach lotu wystąpiły zakłócenia w pracy silnika. Pilot skierował samolot na Azory. Lądowanie nastąpiło o zmierzchu na wyspie Grazioza w czasie 27 h 15 min od startu po przebyciu 2700 km. Po wylądowaniu samolot tocząc się po polu natknął się na niewidoczną kamienną miedzę, skapotował i zapalił. Mjr Ludwik Idzikowski zginął na miejscu, natomiast mjr. Kubala został ranny. Trumnę, resztki samolotu oraz silnik i śmigło zabrał cumujący w tym czasie przy wyspie Veracruz żaglowiec ORP "Iskra".

Konstrukcja:
Dwumiejscowy półtorapłat o konstrukcji metalowej ze stopów lekkich.
Skrzydła dwudźwigarowe.
Kadłub kratownicowy z rur duralowych. Pokrycie płatowca płótnem oprócz przedniej części kadłuba i spodu steru kierunku pokrytych blachą. Kabiny odkryte.
Podwozie klasyczne stałe.

Silnik:
- w samolocie 123.01- 18-cylindrowy, rzędowy w układzie W, chłodzony wodą Lorraine "Orion" 18Kc o mocy 480- 550 kW (650- 750 KM),
- w samolocie 123.02- 18-cylindrowy, rzędowy w układzie W, chłodzony wodą Lorraine 18Kd o mocy 485- 580 kW (660- 784 KM).
Śmig­ło drewniane Chauviere, a następ­nie metalowe Levasseur-Reed. Zbiorniki paliwa w 123.02 miały łą­czną pojemność 6360 l, zbiornik oleju l dm3. Zbiorniki paliwa wy­posażono w urządzenie spustowe do awaryjnego zrzutu. Puste służyły jako zbiorniki powietrza umożliwiają­ce utrzymanie samolotu na wodzie.

Dane techniczne Amiot 123.02 (wg [1]):
Rozpiętość- 21,50 m, długość- 13,63 m, wysokość- 4,92 m, powierzchnia nośna- 96,00 m2.
Masa własna- 2550 kg, masa użyteczna- 5850 kg, masa całkowita- 8400 kg.
Prędkość max- 205 km/h, prędkość przelotowa- 160-180 km/h, pułap- 4200-6600 m, zasięg- 7680 km.

Galeria

  • Samolot rajdowy Amiot 123GR2 z 1928 r. (Źródło: Glass A., Bączkowski W. ”Samoloty słynnych przelotów 1925- 1932”. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990).
  • Samolot rajdowy Amiot 123GR2 z 1928 r. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • Wytaczanie z hangaru samolotu typu Amiot 123.01b. Przy maszynie konstruktor i personel techniczny. Paryż Le Bourget, czerwiec 1928 r. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe. Sygnatura: 1-S-1222-2).

Źródło:

[1] Morgała A. "Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939". Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Glass A., Bączkowski W. "Samoloty słynnych przelotów 1925-1932". Seria "Barwa w lotnictwie polskim". Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990.
blog comments powered by Disqus